در مقدمۀ متنی که روز یکشنبه ٢٢ مهر در سایت اطلاعرسانی دفتر رهبری منتشر شده، آیتالله خامنهای شکرگزاری میکند که با “تلاش چند هزار تن از صاحبنظران و استادان دانشگاهی و حوزوی، طراحی الگوی اسلامی ایرانیِ پیشرفت پس از هفت سال، در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی به نتیجه” رسیده است. به نوشتۀ او با تحقق این الگو “طلیعۀ مبارک تمدن نوین اسلامی ایرانی در زیست بوم ایران رُخ خواهد نمود”.
خامنهای سپس از مجمع تشخیص مصلحت، مجلس شورا، دولت و دانشگاهها میخواهد که این سند را به عنوان “چارچوب بالادستی سیاستهای کلی” کشور در نیم قرن آینده بررسی و تکمیل نمایند. برای این بررسی حداکثر یک دورۀ دو ساله پیش بینی شده است.
الگوی پایۀ اسلامی ایرانی
خامنهای سپس متن اصلی را طی فصلهای “مبانی، آرمانها، رسالت، افق و تدابیر” بسط میدهد.
بخش بزرگی از این فصول تکرار اصول اسلامی و شیعی است که گهگاه رنگ و لحن عرفان ایرانی هم به خود میگیرد. خدا محوری و توحید، “اساس و محور حیات فردی و اجتماعی مؤمنان” اعلام شده و همچنین تأکید شده است که “جهان با عوالم غیب و شهودش، سرشت توحیدی دارد”. البته “نظام علّی- معلولی بر جهان حاکم است” اما “جهان مادی در طول عالم ماوراست و عوامل مؤثر در آن منحصر به علل مادی و طبیعی نیست”. هدف از آفرینش انسان “دستیابی به مقام قرب و خلیفهاللهی است” و بعد فطری انسان از اوصاف خداپرستی، دینورزی، زیباییگرایی، عدالتطلبی و آزادیخواهی برخوردار است.
در عرصۀ جامعهشناختی، آیتالله خامنهای تأکید میکند که “جوامع با وجود پارهای تفاوتها، تحت تأثیر سنن الهی” هستند و بنابراین برخی احکام الهی در سرنوشت جوامع مؤثر است. مثلاً تقوی، عدالت و استقامت منجر به وفور نعمت میشود. یا در صورت گسترش ظلم و فساد و گناه، جامعه عذاب و کیفر میبیند. همچنین قطعی است که “جهتگیری تاریخ بهسوی آیندهای پیشرفته” با “رهبری امام معصوم” صورت میگیرد.
خامنهای سپس گوشزد میکند که “ارزشها ریشه در واقعیت دارند و اصول آنها ثابت، مطلق و جهانشمول است”. او ادامه میدهد که “دینِ کامل، جهانشمول و نهایی، اسلام است”.
آیندۀ ایران و تداوم رهبری در سال ۱۴۴۴
در فصل ماقبل پایانی این الگو که “افق” عنوان گرفته آمده است: “در سال ۱۴۴۴ هجری شمسی مردم ایران دیندار، عموماً پیرو قرآن کریم و سنت پیامبر و اهلبیت، و با سبک زندگی و خانواده اسلامی ایرانی و روحیه جهادی، قانونمدار، پاسدار ارزشها، هویت ملی و میراث انقلاب اسلامی، تربیتیافته به تناسب استعداد و علاقه تا عالیترین مراحل معنوی، علمی و مهارتی و شاغل در حرفه متناسباند و از احساس امنیت، آرامش، آسایش، سلامت و امید زندگی در سطح برتر جهانی برخوردارند”.
درست معلوم نیست که به چه علت سال ۱۴۴۴ شمسی به عنوان موعد تعیین شده اما به هرحال، طبق ابلاغیۀ آیتالله خامنهای تا ۴٧ سال دیگر “ایران به پیشتاز در تولید علوم انسانی اسلامی و فرهنگ متعالی در سطح بینالمللی تبدیل شده و در میان پنج کشور پیشرفته جهان در تولید اندیشه، علم و فناوری جای گرفته و از اقتصادی دانشبنیان، خوداتکا و مبتنی بر عقلانیت و معنویت اسلامی برخوردار، و دارای یکی از ده اقتصاد بزرگ دنیا است”.
همچنین تا آن سال “انرژی و امنیت غذایی با حداقل نابرابری فضایی در کشور فراهم شده… وفور نعمت برای همگان با رعایت عدالت بین نسلی حاصل شده… فقر، فساد و تبعیض در کشور ریشهکن گردیده و دسترسی آسان همگانی به نظام قضایی عادلانه تأمین شده است”.
فصل پایانی این الگوی پایه “تدابیر” عنوان دارد و دارای ۵۶ بند کوتاه است. از “زنده نگه داشتن فرهنگ عاشورا”، تسهیل ازدواج و توسعۀ نمادهای اسلامی گرفته تا کاهش مصرف انرژی و ترویج گردشگری و تنظیم نرخ باروری و “گسترش مردمسالاری مبتنی بر ولایت فقیه”، انواع “تدابیر” اجرایی در جهت رسیدن به افق تمدن نوین اسلامی ایرانی در این فصل فهرستوار برشمرده شده است.