کناره گیری دولت بازرگان در پی تصرف سفارت آمریکا در تهران – نگاهی به کارهای برزینسکی

By | ۱۳۹۷-۰۸-۱۴

پنجم نوامبر 1979 نماینده گروهی که عنوان «دانشجویان پیرو خط امام» بر خود گذارده بودند در دومین روز تصرف سفارت آمریکا در تهران (14 آبان 1358) اعلام داشتند که کارکنان سفارت را تا استرداد شاه آزاد نخواهند کرد و اضافه کردند که در ساختمان سفارت اسنادی را در رابطه با حوادث کردستان و خوزستان و اسامی برخی از جاسوسان و وابستگان به آمریکا را به دست آورده اند که آنها را کتاب خواهند کرد تا تاریخ شوند و در یاد ایرانیان باقی بمانند.

مهمترین رویدادهای ایران و جهان, نوشیروان کیهانی زاده
آخر وقت همین روز اعلام شد که مهدی بازرگان پس از 268 روز نخست وزیری، کناره گیری کابینه خودرا تسلیم و دلیل آن را، رویدادهای اخیر (از جمله تصرف سفارت آمریکا)، مداخله خودسرانه افراد در امور دولتی [بگیر و ببندها، مصادره ها و …] و نیز انتقاد افراد و گروهها از کابینه به ویژه اعتراض آنان به ملاقات او در خارج از کشور [در الجزایر] با برژینسکی Brzezinski مشاور امور امنیت ملی جیمی کارتر رئیس جمهوری وقت آمریکا قلمدادکرده بود. بازرگان که از همکاران دکتر مصدق و از مؤسسان نهضت آزادی بود، نخستین کابینه نظام جمهوری اسلامی را تحت نام «دولت موقت» تشکیل داده بود. کمیته های انقلاب و دسته های مختلف مرکّب از افرادی که در طول سال 1357 (1978 میلادی) در خیابانها شعار داده، با ماموران انتظامی نظام سابق درگیر شده و در راهپیمایی ها شرکت کرده بودند با اعمال خود مانع از اداره کامل امور توسط مقامات منصوب مهدی بازرگان بودند و کابینه بازرگان در طول زمامداری توان اجرای نظامات دولتی را نداشت. در انقلاب سال 1357 گروههای مختلف از مصدقی تا کمونیست، ناسیونالیست تا اسلامیون شرکت داشتند و تا آخرین ماه روشن نبود که چه دسته ای برتری خواهد یافت.

آیت الله خمینی تسخیر ساختمان سفارت آمریکا در تهران را انقلابی بزرگتر از انقلاب اول (حذف نظام سلطنتی) و انقلاب دوم خواند. مورخان گروگان بودن 52 آمریکایی به مدت 444 روز را یک تحقیر و شکست سیاسی برای دولت آمریکا، ضعف دولت کارتر (کم تجربگی او) و درگیری برزینسکی مشاور ویژه وی با سایروس وَنس وزیر امور خارجه وقت نوشته و افزوده بودند که کارتر توجه بیشتری به برزینسکی (با این که متولد آمریکا نبود) داشت و برزینسکی با برخی مقامات تهران یک کانال مذاکراتی جداگانه داشت که کارتر هم از آن بی خبر بود و همین تعدّد کانال باعث شد که کاخ سفید نتواند برای رهایی گروگانها اقدام قاطع و موثر به عمل آورد و ادامه این وضعیت باعث شکست کارتر در انتخابات بعدی شد و …. وَنس در اپریل 1980 به علت مداخلات برزینسکی Brzezinski در وظایف او (در ظاهر به خاطر شکست ماموریت کماندوها در صحرای طبس) کناره گیری کرد.

شاه که به بیماری سرطان دچار بود در پی فشار و اصرار هنری کیسینجر، دیوید راکفلر، جان مک کلوی و گردانندگان گروه مالی «چِیس» اجازه ورود به آمریکا را از کارتر گرفته بود که ورود او، دردسری طولانی برای دولت کارتر فراهم ساخت که به روی کار آمدن مجدد حزب جمهوریخواه انجامید.

Zbigniew K. Brzezinski زبیگنو برزینسکی 28 مارس 1928 در شهر ورشو (پایتخت لهستان) به دنیا آمده است. پدر وی یک ناسیونالیست لهستانی بود که در جوانی با سلطه روسیه بر لهستان مبارزه مسلحانه می کرد. وی پس از جنگ جهانی اول و خروج روس ها از اداره امور لهستان وارد دستگاه دیپلماسی وطن خود شد و در سال 1939 سفیر لهستان در کانادا بود که هیتلر و استالین میهن اورا میان آلمان و شوروی قسمت کردند. بنابراین، برزینسکی (پدر) و اعضای خانواده اش در کانادا ماندگار شدند. زبیگنو در کانادا وارد دانشگاه مکگیل شد ولی چون نتوانست وارد وزارت امور خارجه کانادا شود به ایالات متحده نقل مکان کرد و از دانشگاه هاروارد در رشته علوم سیاسی دکترا گرفت.

زبیگنو در سال 1958 به تابعیت غیر بومی (نچرالایزد) آمریکا درآمد و در چارچوپ حزب دمکرات در امور سیاسی این کشور به فعالیت پرداخت و چون با مسکو ذاتا دشمنی خونی و آشتی ناپذیر داشت و سیاست روز آمریکا آن را می پذیرفت مورد توجه قرار گرفت. پیشنهاد و اندرزهای برزینسکی به جان اف کندی در قضیه بحران موشکی کوبا باعث شد که فعالانه تر وارد بازی های سیاسی شود و در مسائل شوروی و اروپای شرقی به اظهار نظر بپردازد. وی باز بر مدار دشمنی خود با شوروی، در جریان جنگ ویتنام به لیندن جانسون رئیس جمهور وقت اندرزهای متعدد داد. پیشرفت سیاسی او از زمان جیمی کارتر آغاز شد. چون کارتر آشنایی کامل به مسائل خارجی و بین المللی نداشت، برزینسکی که فردی وقت شناس و باهوش است در حقیقت کار آموزش اورا در آن زمینه ها برعهده گرفت و سپس مشاور ارشد امنیت ملی در کاخ سفید شد و رشته کار را از دست «سایرس ونس» وزیر امور خارجه وقت عملا خارج ساخت. ازکارهای برزینسکی در این زمان، دور ساختن مصر از شوروی با ترتیب دادن قرارداد کمپ دیوید و آشتی مصر و اسرائیل بود. باز به دلیل دشمنی با مسکو، مناسبات آمریکا با پکن (رقیب شوروی در دنیای کمونیستها) را به حالت عادی درآورد و کارتر را به چین فرستاد.

سپس تحت تاثیر همان دشمنی با مسکو، با کمک عربستان سعودی و پاکستان مجاهدان مسلمان را در افغانستان بر ضد شوروی مجهز ساخت که طالبان و القاعده از درون آنها بیرون آمده اند. برزینسکی، هنگامی که دوگلیست های فرانسه دم از جدایی اروپا از آمریکا و «استقلال» زدند با نطق و نوشته به جنگشان رفت. برزینسکی در یک مورد شکست خورد و آن «ایران» بود که با سیاست های خود باعث خروج ایران از حوزه و دایره غرب شد که در تاریخ معاصر آمریکا The Loss of Iran (ذ لاس آو ایران = از دست دادن ایران) عنوان گرفته است. خروج کامل ایران از حوزه نفوذ طولانی آمریکا را تصرف سفارت آمریکا در تهران به دست داد، رویدادی که تا آن زمان سابقه نداشت و قابل پیش بینی نبود.

برزینسکی که دختر و دو پسرش را هم وارد کار سیاست و رسانه ها کرده است، با این که شوروی فروپاشیده، هنوز دست از دشمنی با مسکو برنداشته و کار سیاست و اعمال نظر را با عضویت در انجمن های مطالعات سیاسی، تدریس در دانشگاه جانز هاپکینز و نوشتن مقاله و مصاحبه های تلویزیونی دنبال می کند. با وجود این، اعضای برجسته حزب دمکرات آمریکا اورا به طور کامل از آن خود نمی دانند زیرا که بارها از خشونت و راستگرایی حمایت کرده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *