بالاخره معلوم شد گرانی‌های افسار گسیخته در سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۷ چه بلایی سر مردم آورده است؛ ۲۳ تا ۴۰ درصد فقیر مطلق و آینده وخیم معیشتی در سال ۱۳۹۸.
این آمار را مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر کرده است که نشان می‌دهد در پایان سال ۱۳۹۷ نرخ تورم نقطه به نقطه به ۴۷ درصد رسیده و رشد اقتصاد کشور نیز منفی بوده است.
این گزارش یک مساله را از همان اول روشن کرده است؛ این که سال ۱۳۹۶ تنها ۱۶ درصد جمعیت ایران در خط فقر مطلق بودهاند اما این آمار در سال ۱۳۹۷ به ۲۳ تا ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده و رو به افزایش است.
ایران‌وایر: بهنام قلی‌پور
یکی از آمارهای ارایه شده در این گزارش نشان می‌دهد متوسط مصرف گوشت گوسفند در دهک اول درآمدی (ماهانه ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان) به طور سرانه در حدود ۴۰ گرم گوشت در ماه برای سال ۱۳۹۶بوده که این وضعیت در سال ۱۳۹۷ تشدید شده است و در سال ۱۳۹۸ وخیم‌تر هم خواهد شد.
این گزارش در یک پیش‌بینی صریح و روشن میافزاید نه‌تنها هزینه تأمین حداقل نیازهای زندگی مردم در سال ۱۳۹۷ به شدت افزایش پیدا کرده است بلکه این وضعیت در سال ۱۳۹۸ نیز تشدید می‌شود.
افزایش شدید قیمت‌ها در سال ۱۳۹۷، کاهش درآمد حقیقی خانوارهای ایرانی را به همراه داشته است. این مرکز پیش‌بینی کرده است که این وضعیت در سال‌جاری هم ادامه می‌یابد و خانوارهای ایرانی را با مخاطراتی بسیاری هم‌چون از دست دادن شغل مواجه خواهد کرد که نتیجه نهایی آن، افزایش آمار فقر مطلق است.
برآورد‌های این مرکز نشان می‌دهند کالاهای اساسی موجود در شاخص قیمت مصرف‌کننده و تولیدکننده از اسفند ۱۳۹۶ تا بهمن ۱۳۹۷ به ترتیب ۵۳ و ۴۷ درصد رشد قیمت داشته است.
نتایج محاسبه خط فقر بر اساس داده‌های هزینه ـ خانوار نشا‌ن‌دهنده افزایش خط فقر در سال ۱۳۹۶ است. همچنین برآورد خط فقر تا پایان پاییز ۱۳۹۷بر اساس شاخص قیمت، رشد قابل ملاحظه خط فقر را در سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد.
بر اساس محاسبات انجام شده این مرکز، خط فقر در سال ۱۳۹۶ برای یک خانوار چهار نفره در تهران در حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است. این رقم تا پایان پاییز ۱۳۹۷ حدود سه میلیون و ۴۰۰ هزار تومان پیش‌بینی شده بود.
این جدول به ما می‌گوید هزینه سبد غذایی فقرا از ابتدای سال ۱۳۹۷ تا پایان پاییز ۱۳۹۷ حدود ۴۲ درصد رشد داشته است. این در حالی است که طی این بازه زمانی در بهترین حالت، درآمد فقرا ثابت مانده و یا حتی به علت از دست دادن شغل، کاهش یافته است.
این هم یک جدول مهم دیگر است که مرکز پژوهش‌ها در تحلیل آن نوشته است در صورتی که فرض کنیم درآمد خانوارها ۲۰ درصد رشد داشته‌اند، آنها در حدود ۲۴ درصد زیر خط فقر قرار گرفته‌اند.
این مرکز در ادامه گزارش خود به معرفی هفت دهک نخست جامعه ایران پرداخته که در سال ۱۳۹۷ در خط فقر مطلق قرار گرفته‌اند و پیشنهاد حمایت مالی از آنها را مطرح کرده است.
افراد تحت پوشش حمایت «کمیته امداد امام خمینی» و سازمان بهزیستی کشور، کارگران بیکار شده، بازنشستگان با درآمد کمتر از خط فقر و کارمندان دولت با درآمد زیر خط فقر از جمله دهک‌هایی هستند که در این گزارش پیشنهاد شده است از آنها باید حمایت مالی شود.
این مرکز چنین پیش‌بینی کرده است که وضعیت معیشتی مردم در سال ۱۳۹۷ چنان وخیم شده که پیش‌بینی می‌شود حدود سه تا چهار دهک اول تا پایان سال ۱۳۹۷ به زیر خط فقر مطلق رفته باشند.
این گزارش نگاهی هم به فقر و توزیع درآمد‌ها در ایران انداخته و گزارش کرده است یارانه‌های پرداختی در سال ۱۳۹۷ به مردم به شکل بهینه توزیع نشده و در میزان اصابت به هدف با مشکل اساسی مواجه بوده است.
بر اساس محاسبات انجام شده این مرکز، یارانه دهک دهم جامعه به طور سرانه ماهیانه در حدود ۷۳ هزار تومان و یارانه دهک اول در حدود ۱۸ هزار تومان بود است. این در حالی است که اگر این یارانه به طور مساوی بین همه مردم تقسیم می‌شد، هر فرد در حدود ۳۸ هزار تومان در ماه یارانه نقدی دریافت می‌کرد.
به این جدول هم خوب نگاه کنید؛ مرکز پژوهش‌ها براساس یافته‌های این جدول گزارش داده که سیاست اعطای یارانه به واردات کالاهای اساسی به لحاظ تعیین جامعه هدف دچار مشکل است و با توجه به لزوم سیاست‌های حمایتی در شرایط افزایش شدید قیمت‌ها، لازم است تا حمایت به شیوه دیگری انجام شود.
این مرکز به دولت پیشنهاد کرده است برای کمک به سیل کسانی که در ایران به زیر خط فقر رفته‌اند، در سال ۱۳۹۸ از بسته‌های حمایتی استفاده کند.
همچنین پیشنهاد داده است دولت برای حمایت از جمعیت فقیر، ۸.۲۹۷ میلیون دلار در سال‌جاری بودجه در نظر بگیرد و در قالب کارت الکترونیک نقدی ـ کالایی، به هفت دهک اول درآمدی و چهار بار در سال، در فواصل زمانی نامشخص کمک کند.
این مرکز پیش‌بینی کرده است در صورت اجرای چنین طرحی در انتهای سال ۱۳۹۸، هر ایرانی در هفت دهک اول (۵۷ میلیون نفر) حدود ۴۳۲ هزار تومان در سال دریافت خواهد کرد.
این ۵۷ میلیون نفر کسانی هستند که به اعتقاد مرکز پژوهش‌های مجلس، در سال ۱۳۹۸ به زیر خط فقر خواهند رفت و حمایت معیشتی از آنها ضروری است.
مرکز پژوهش‌ها در تعریف این کارت‌ها نوشته است که اعتبار کارت تنها برای خرید کالاهای اساسی (گوشت مرغ، گوشت گوسفند و گوساله، تخم مرغ، برنج،روغن و حبوبات) در مراکز توزیعی که کد اقتصادی و دستگاه کارتخوان ثبت شده دارند، قابل استفاده است.
این مرکز پیشنهاد مذکور را پس از آن اعلام کرده که سیاست اختصاص ارز ترجیحی به واردات کالاهای اساسی در سال ۱۳۹۷ برای ۲۵ کالا ناموفق بوده است.