مغز متفکر تحریم‌ها علیه ایران کیست؟

By | ۱۳۹۸-۰۵-۰۱

آتلانتیک – کتی گیلسینان

«جان بولتون» و «مایک پمپئو»، چهره‌های عمومی و اصلی سیاست فشار همه‌جانبه ]امریکا[ بر ایران تلقی می‌شوند اما «سیگال مندلکر»، معاون وزیر خزانه‌داری در امور تروریسم و اطلاعات مالی ]ایالات متحده[ یکی از کسانی است که هدایت مهم‌ترین‌ بخش‌های این سیاست را برعهده دارد.

در این تابستان و در خلیج فارس، نفت‎کش‌های غول‌آسا ناپدید یا منفجر و یا به صورت رسمی ضبط می‌شوند، پهپاد‌ها سرنگون شده‎اند و جنگی لفظی در توییتر میان «دونالد ترامپ» و «ولی‌فقیه» ایران در گرفته است.
خلیج فارس جایی است که امروز کل درگیری‌های دنیا را در خود جای داده است ولی این‌بار اکثر اقدامات تنبیهی امریکا علیه ایران، نه اقدامات ملموس نظامی بلکه مجازات‌های اقتصادی و مالی هستند. استفاده از تحریم‌ها، ابزار اصلی ایالات متحده برای مقابله با اقدامات تحریک‌آمیز جمهوری اسلامی است؛ به ویژه در طی سه کابینه گذشته در امریکا و با توجه به این که کابینه ترامپ این تحریم‌ها را به بیش‎ترین میزان خود در طول تاریخ رسانده است. این معاون وزیر خزانه‌داری، خانم مندلکر است که کنترل اهرم فشار تحریم‌ها را در دست دارد.
ایران‌وایر:

در ماجرای افزایش تنش‌های لفظی میان ایران و ایالات متحده، جان بولتون و مایک پمپئو، دو چهره جنگ‌طلب، از چهره‌های عمومی و اصلی سیاست فشار همه‌جانبه بر ایران تلقی می‌شوند اما سیگال مندلکر، معاون وزیر خزانه‌داری در امور تروریسم و اطلاعات مالی، کسی است که عمده‌ بخش‌های این سیاست و کیفیت تحریم‌ها را تعیین می‌کند.

او وکیلی است که همکاران سابق‌، وی را فردی درخشان و برجسته و عضو جامعه محافظه‌کار فدرالیست و منشی سابق «کلرنس توماس»، قاضی دیوان عالی توصیف می‌کنند. او اشتیاقی شدید به حرف زدن از روند پیچیده تحریم‌ها و مجازات‌های مالی دارد. از آن جا که ترامپ خواهان اجتناب از جنگ با ایران است ولی می‌خواهد تا جایی که می‌تواند این کشور را تحت فشار قرار دهد، خانم مندلکر به یکی از قدرتمندترین مقامات کابینه او تبدیل شده و برنامه‌ریز سیاست ترامپ درباره ایران با امید فلج کردن اقتصاد این کشور یا حتی فروپاشیدن دولت آن است.

خود ترامپ نیز طرف‌دار پر و پا قرص کارزار فشار همه جانبه بر ایران است. او دو روز پیش گفت: «در حال حاضر ایران با مشکل بزرگی دست و پنجه نرم می‌کند. اقتصاد این کشور در حال فروپاشی است. وضعیت اقتصادی آن‎ها به حدی خراب است که مجبور شده‌اند سربازان خود را به خانه باز بخوانند چرا که توان پرداخت حقوق آن‎ها را ندارند. چیزهای خیلی بدی در حال وقوع در ایران است و برای ما خیلی راحت است که وضعیت‌شان را حتی بدتر از این کنیم.»
این اظهارات رییس‌جمهوری امریکا، اندکی بعد از خبر توقیف نفت‏کش بریتانیایی در خلیج فارس و یک روز بعد از اعلام رسمی ایالات متحده از سرنگونی یک پهپاد ایرانی بیان شد (ایران منکر شده که پهپاد سرنگون شده، ایرانی بوده است».

منتقدان ترامپ، به ویژه مقامات کابینه «باراک اوباما» که در طراحی «برجام» نقش داشتند، سیاست ترامپ در کناره‌گیری از برجام برای اعمال تحریم‌های بیش‎تر را نقد می‌کنند و شک دارند که چنین کاری را بتوان اصلا یک استراتژی در نظر گرفت.
روز گذشته در سمیناری در «دانشگاه آسپن وندی شرمن»، دبیر کمیته ایالات متحده در مذاکرات برجام از خانم مندلکر پرسید: «می‌دانم که سیاست ما در قبال ایران فشار همه‌جانبه است ولی هدف نهایی این سیاست چیست؟»

مندلکر، تنها مقام کابینه ترامپ در میزگردی، کنار مقامات سابق دولت اوباما، از جمله منشی جلسه بود و تنها مقام کابینه ترامپ بود که دعوت به حضور در این جلسه را پذیرفته بود. او با اشاره به شکایت‎های ایران درباره تحریم‌ها بر نفت این کشور و صدور کم‎تر نفت در ماه‌های اخیر و نیز بحران مالی گروه‌های حمایت‌شده توسط رژیم ایران مانند «حزب‌الله» و تلاش آن‎ها برای جذب منابع مالی غیر از ایران، پاسخ داد: «بدون کوچک‎ترین تردیدی، تحریم‌ها تاثیر شدیدی بر ایران دارند.»

بدون شک این تحریم‌ها تاثیر شدیدی بر فلج کردن اقتصاد ایران داشته‌اند اما این که آیا چنین تحریم‌هایی در دست‏یابی به اهداف سیاست‌های کلی‌تر در قبال ایران و منطقه موفق بوده‌اند یا نه، سوال دیگری است که شاید هنوز برای پاسخ دادن به آن زود باشد.
دولت ترامپ می‌خواهد رژیم ایران را پای میز مذاکره برگرداند. گرچه در هفته‌های اخیر تنش‌های میان دو کشور در خلیج فارس شدت گرفته ولی از طرف دیگر، تلاش‌هایی دیپلماتیک نیز در جریان است. ترامپ می‌گوید کاش مقامات ایرانی با او تماس تلفنی بگیرند و سناتور «رند پاول» را برای دیدار و مذاکره با «محمدجواد ظریف»، وزیر خارجه ایران فرستاده است. در طرف دیگر، ظریف هم در مصاحبه هفته اخیر خود، خبر از احتمال توافقی جدید داده است. اگر این سیاست واقعا به سیر جدیدی از مذاکرات ختم شود، تحریم‌ها نقشی کلیدی در اقدامات دیپلماتیک این کابینه ایفا کرده‌اند. ولی تا کنون که به چنین نتیجه‌ای دست نیافته‌اند و احتمالا هرگز هم نخواهند یافت.

اما یک هدف دیگر نیز از تحریم‌ها وجود دارد و آن هدفی است که خانم مندلکر بیش از سایر دلایل، طرف‏دارش است. او گفت: «گروه‌های شریر برای انجام کارهای شرورانه خود نیاز به پول دارند.»
او به اقدامات شرورانه ایران در حمایت از این گروه‌ها، تهدید اسراییل و حمایت از سوریه «بشار اسد» که به زعم او، مردم خود را با سلاح‌های شیمیایی کشته است، کرد: «این دقیقا دلیل اعمال چنین تحریم‌های شدیدی علیه حکومت ایران است. هربار که ما این فشار را بیش‌تر می‌کنیم، کمر آن‎ها بیش‎تر خم می‎شود و ما جلوی اقدامات مالی آن‌ها [در حمایت از تروریسم] را خواهیم گرفت. این کار جهان را به محیطی امن‌تر تبدیل خواهد کرد.»

به عنوان فرزند یکی از نجات‌یافتگان «هولوکاست»، این مساله برای خانم مندلکر موردی شخصی است. او انتقاد شدیدی نیز از اقدامات وزارت خزانه‌داری در دهه ۴۰ میلادی دارد که باعث آزاد کردن اموال و دارایی‌های نازی‌ها در همان زمانی شد که والدین او در اروپای شرقی در اختفا زندگی می‌کردند. مندلکر ماه آوریل درباره زندگی والدین‌ خود در آن زمان در یک سخن‎رانی در موزه هولوکاست ‌گفت: «آن‌ها مجبور به مخفی شدن در دل جنگل‌، زیر زمین و در میان یونجه استطبل‌ها بودند. من با شنیدن داستان‌های آن‌ها بزرگ شدم؛ داستان‌هایی مملو از شجاعت و از خودگذشتگی؛ داستان‌هایی که به نجات بعضی از قهرمانان داستان و به مرگ برخی دیگر ختم می‌شدند.»
در آغاز کار برای دولت ]امریکا[، خانم مندلکر در کارهای ضد تروریسم مشغول بود. «استوارت لوی» که معاون خزانه‌داری دولت «بوش» در امور تروریسم و اطلاعات مالی بود، کار کردن با خانم مندلکر در وزارت دادگستری بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر را به یاد دارد و می‌گوید بعد از آن حادثه، خانم مندلکر برای چند روز پشت میز خود را ترک نکرد و به شدت دنبال راه‌هایی جدید برای هدف قرار دادن «القاعده» بود.

دنیای جنگ و نزاع اقتصادی از آن زمان تا کنون تغییرات شدیدی کرده است؛ بیش‌تر به خاطر همین دفتری که اکنون خانم مندلکر هدایت آن را بر عهده دارد. ایالات متحده اکنون دهه‌ها است که به دنبال قطع کردن منابع درآمد ایران است؛ درست از بعد از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷. محدودیت‌ها و تحریم‌های ایالات متحده علیه تجارت با ایران آن قدر زیاد و کامل است که «جورج بوش»، رییس‌جمهوری ]ایالت متحده[ یک‌بار شوخی کرد که امریکا ممکن است دیگر نتواند تحریم جدیدی برای ایران بیابد.

اما از آن زمان، وزارت خزانه‌داری همواره با روش‌هایی نوین‌تر سعی کرده است تجارت برای تهران را نه تنها با ایالات متحده بلکه با کل جهان غیرممکن کند. در سال ۲۰۰۶ بود که مقامات وزارت خزانه‌داری به دنبال یافتن راهی برای استثناکردن ایران از نظام بین‌المللی بانکی و مالی بودند. بعد از آن نیز دولت اوباما توان ایران برای صادرات نفت را محدود کرد. اکنون هم دولت ترامپ در صدد است تا صادرات نفت ایران را به صفر برساند و کل اقتصاد این کشور را فلج کند. هم‌زمان، کابینه ترامپ از تحریم‌ها به عنوان سلاحی علیه قدرتمندترین مقامات و نهادهای رژیم ایران استفاده می‌کند؛ از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و رهبر جمهوری اسلامی ایران، آیت‌الله «علی خامنه‌ای».
ایالات متحده هم‎چنین تهدید کرده است که این تحریم‌ها را علیه هر کشور دیگری که با ایران وارد رابطه تجاری شود، برقرار خواهد کرد تا فشار بین‌المللی علیه ایران را در کارزار فشار همه‌جانبه علیه این کشور محقق سازد.

«جوان زارات»، یکی از مقامات وزارت خزانه‌داری در دولت بوش می‌گوید: «به نظر من، در عالم واقعیت اندازه و کیفیت تحریم‌ها علیه ایران در هر مرحله بیش‎تر و پیچیده‌تر شده است. ولی هنوز هم راه‌های متعدد دیگری برای فشار وجود دارد که وزارت خزانه‌داری در حال برنامه‌ریزی آن‎ها است؛ راه‌هایی طولانی‌مدت با تحریم‌هایی زمان‌بندی شده و مرحله‌دار.»

ترامپ می‌گوید فشار بر ایران بیش‎تر خواهد شد؛ هم فشار ملموس با نیروی نظامی ارتش امریکا علیه نیروهای ایرانی در دریا و هم فشار مالی و اقتصادی. گرچه اکثر ابعاد اقتصاد ایران تا کنون تحریم شده‎اند اما وزارت خزانه‌داری به دنبال یافتن هدف‌هایی جدید برای تحریم است؛ به ویژه شبکه‌های پیچیده ایران برای نقل و انتقال پول و درآمد نفت و صادرات. اما این که چنین تحریم‌هایی نتیجه‌ای دل‎خواه در رسیدن به استراتژی موفق و پایداری در قبال ایران به همراه داشته باشند، سوال دیگری است.