علی خامنه‌ای نظام و بحران «نام‌گذاری سال» زیر سایه کرونا

By | ۱۳۹۸-۱۲-۲۹

ویروس کرونا مانع سفر علی خامنه‌ای به مشهد شده است

آیت‌الله علی خامنه‌ای در اواخر دهه هفتاد شمسی بدعتی را در شکل و شیوه رهبری خود برگزید که آن «نام‌گذاری» سال جدید شمسی در آغازین روز بهار بود و اعلام عمومی این نام در صفحه تلویزیون و خطاب به مردمی که هنوز چند دقیقه هم از شروع سال جدید را پشت سر نگذاشته بودند.

اول بار در سال ۱۳۷۸ بود که علی خامنه‌ای مشخصا این شیوه نام‌گذاری را اعلام عمومی کرد و گفت: «از مهمترین خصوصیات امسال این است که مصادف با صدمین سال ولادت امام بزرگوار ماست. به همین مناسبت جا دارد که این سال را سال امام خمینی بدانیم و بنامیم.»

تا پیش از سال ۱۳۷۸ علی خامنه‌ای در قامت رهبر جمهوری اسلامی هرساله پیامی را در ابتدای سال جدید خطاب به ملت ایران می‌خواند اما در هیچ‌یک از این پیام‌های به اصطلاح «نوروزی» صراحتا به «نام‌گذاری» سال اشاره‌ای نمی‌شد. درست مثل آیت‌الله خمینی که در سال‌های حکومتش در ایران، هر سال در مراسمی بی‌روح و بی‌هیچ نشانی از نوروز پیامی را خطاب به ملت ایران قرائت می‌کرد.

از همان سال ۱۳۷۸ بود که علی خامنه‌ای تصمیم گرفت که هر سال در اولین روز بهار سال جدید شمسی را به سلیقه و تشخیص خود «نام‌گذاری» کند.

پس از اینکه این سنت به مدد بازوهای رسانه‌ای نظام قوت گرفت، بار معنایی این نام‌گذاری‌ها نیز تغییر کرد؛ اگر در یکی دوسال اول کارکرد این نام‌گذاری‌ها بیشتر ادای احترام و یادآوری برخی چهره‌های مهم سیاسی و تاریخی و مذهبی بودند (سال ۷۸، سال امام خمینی و سال ۷۹، سال امام علی) کم‌کم این نام‌گذاری‌ها بدل به نوعی «دستور» از جانب رهبر نظام هم شدند.

علی خامنه‌ای سال ۱۳۸۳را سال «پاسخگویی سه قوه به ملت ایران» نام‌گذاری کرد و یا به عنوان مثال سال ۱۳۸۸ را سال «حرکت مردم و مسئولین به سوی اصلاح الگوی مصرف» نامید.

تداوم سنت نام‌گذاری سال‌ها در جمهوری اسلامی از سوی علی خامنه‌ای باعث شد که ناگزیر ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی تحت تاثیر این سنت قرار بگیرد.

با این حال در طول این سال‌ها کم‌تر پیش آمده که شعارهای علی خامنه‌ای و نام‌گذاری‌های او شبیه همان چیزی باشد که در سال پیش‌رویش تجربه شده است.

در دهه ۹۰ شمسی، تاکید به مسایل اقتصادی جز یک مورد در تمام شعارهای رهبر جمهوری اسلامی ایران بوده است. دقیقا همان چیزی که بزرگترین چالش مردم ایران در نزدیک به یک دهه گذشته بوده؛ سال ۹۸ رونق ملی، ۹۷ «حمایت از کالای ایرانی» ، ۹۶ «اقتصاد مقاومتی تولید و اشتغال»، ۹۵ «اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل» ۹۴ «دولت و ملت هم‌دلی و هم زبانی»، ۹۳ «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی»، ۹۲ سال «حماسه‌ی سیاسی و حماسه‌ی اقتصادی»، ۹۱ «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه‌ی ایرانی»، ۹۰ «جهاد اقتصادی».

هشت سال گذشته یکی از سخت‌ترین دوران‌ اقتصادی برای مردم ایران بود. گرانی و تورم و کاهش تولید و بیکاری فزاینده کلیدواژه‌های اوضاع اجتماعی ایران در تمام این هشت‌سال دهه ۹۰ بوده است.

دهه‌ای که شاهد دو اعتراض بزرگ و سراسری در تمام شهرهای ایران بود که صراحتا به اوضاع اقتصادی و بی‌کفایتی مدیریت مقامات جمهوری اسلامی معترض بودند؛ یکی در دی‌ماه ۱۳۹۶ و دیگری هم در آبان‌ ۱۳۹۸.

با توجه به تبلیغات فراوان دستگاه‌های رسانه‌ای نظام در پروبال دادن به «گام دوم انقلاب» و بسط دادن مفهوم «چهل سالگی» انقلاب، به‌نظر می‌رسید که پیام نوروزی امسال رهبر جمهوری اسلامی ایران بر اساس همین خط‌مشی «گام دوم انقلاب» و البته تاکید به اقتدار نظام در سال‌های ابتدایی دوران پختگی «چهل‌سالگی» باشد. اما «هم‌گام» شدن یک مهمان ناخوانده در چهل‌ویک سالگی انقلاب به اسم «ویروس کرونا» نه تنها درهای «حرم رضوی» را به روی رهبر جمهوری اسلامی بست بلکه پاهای رهبر جمهوری اسلامی را هم برای رفتن به زادگاهش مشهد زمین‌گیر کرد.

آیت‌الله خامنه‌ای هر سال در اتاقی که از قبل برای ضبط تصویری خطبه رهبر نظام به مردم آماده شده، رو به دوربین می‌نشیند و سال را «نام‌گذاری» می‌کند. معلوم نیست که این اتاق نورپردازی شده با کم‌ترین نشانی از نوروز در همان بیت رهبر است یا در شهر زادگاهش مشهد.

با این‌همه امسال اولین‌باری‌ست که آن اتاق ،هرجا که باشد، برای رهبر جمهوری اسلامی «قرنطینه»‌ای‌‌ست که او را از سفر به شهر مادری و انجام یکی از مهم‌ترین رفتارهای اقتدارگرایانه‌ش یعنی سخنرانی هرساله در حرم رضوی مشهد منع کرده است.

می‌توان پیش‌بینی کرد که در فضای ملتهب این روزهای ایران به دلیل بحران همه‌گیری ویروس کرونا، پیام نوروزی علی خامنه‌ای متاثر از این فضا تغییر کند و یا اساس سیاست‌گذاری شخص اول مملکت را در قالب پیام نوروزی تحت تاثیر قرار دهد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *