-یکی از اولین شرکت‌های هواپیمایی که پس از دریافت هشدار امنیتی به سرعت پروازهای خود به جنوب قفقاز را متوقف کرد «اوکراین اینترنشنال» بود که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پرواز۷۵۲ آن را با ۱۷۶ سرنشین در دی‌ماه ۹۸ بر فراز تهران ساقط کرد.
-پروازها از تهران به استانبول، آنکارا و آنتالیا تا ظهر پنجشنبه اول اکتبر برقرار بود اما ناگهان اعلام شد همه پروازها از ایران به ترکیه کنسل شده است.
-معاون فروش یک شرکت مسافرتی ایرانی در ترکیه به کیهان لندن می‌گوید: ترکیش ایرویز توضیح کتبی نداده اما گویا این توقف به دلیل سیاسی و مربوط به جنگ ارمنستان و آذربایجان است.
– در متن اطلاعیه شرکت «سان اکسپرس» به آژانس‌های مسافرتی و عاملین فروش آمده که علت توقف پروازهای این شرکت «بسته شدن مرزهای هوایی ایران و ترکیه» است.
-یک منبع فرودگاهی در فرودگاه مهرآباد تهران نیز به کیهان لندن می‌گوید «دلیل توقف پروازها و عدم فروش بلیت، بیشتر از آنکه مربوط به اختلاف ترکیه با ایران بر سر قره‌باغ باشد به دلیل ترس آن کشور از تحریمهای آمریکاست.»
شش ماه پس از توقف پروازهای ایران به ترکیه به دلیل شیوع کُرونا شرکت‌های هواپیمایی ایران و ترکیه اعلام کردند پروازهای آنها از هفته دوم مهرماه (آخرین هفته سپتامبر) آغاز خواهد اما حالا دوباره گفته می‌شود که شماری از این پروازها لغو شده است.
در یکی دو ماه گذشته شرکت‌های هواپیمایی ایران و ترکیه دست‌کم سه بار اعلام کردند که پروازهای خود به ایران را آغاز خواهند کرد. همگی این شرکت‌ها اعلام کرده بودند مسافران فقط در صورتی اجازه پرواز خواهند داشت که تست عدم ابتلا به کُرونا را از آزمایشگاه‌های معتبر ارائه دهند.
حالا شروع پرواز تعدادی از شرکت‌های هواپیمایی در مسیر ایران و ترکیه با جنگ ارمنستان و آذربایجان بر سر «قره‌باغ» همزمان شده است. در روزهای نخست این درگیری، پروازهای بین‌المللی که از آسمان شمال ایران و جنوب قفقاز عبور می‌کردند روال عادی داشتند اما با شدت یافتن درگیری‌ها و ناامن شدن آسمان منطقه و همچنین دخالت ترکیه بر دامنه‌ی بحران افزوده شد.
ترکیه از نخستین روزهای جنگ، شبه‌نظامیان سوری وابسته به [ارتش آزاد] را برای حمایت از جمهوری آذربایجان به قره‌باغ اعزام کرد. حتی وزارت دفاع ارمنستان ادعا کرد نیروی هوایی ترکیه با پهپاد و جنگنده‌های خود از فرودگاه «گنجه» در آذربایجان به مواضع ارمنستان حمله کرده و یک «اف-۱۴» تُرک نیز یک «سوخو-۲۵» این کشور را سرنگون کرده است. ارمنستان همچنین مدعی شد آذربایجان فرماندهی عملیات هوایی خود را به ترکیه تحویل داده. دولت ترکیه همه این ادعاها را تکذیب کرد.
وزارت دفاع ارمنستان می‌گوید که یک هلی‌کوپتر متعلق به آذربایجان را که سرنگون کرده در خاک ایران سقوط کرده است اما آذربایجان این ادعا را نیز رد می‌کند. ارمنستان همچنین ویدئویی از سرنگونی یک پهپاد آذربایجانی منتشر کرده. به گزارش روزنامه «تایمز اسرائیل» ارمنستان اسرائیل را متهم به ارسال «تجهیزات فوق مدرن» برای آذربایجان کرده و در اعتراض به این اقدام سفیر خود را از آن کشور فرا خوانده است.
گزارش‌ها حاکیست از صبح پنجشنبه، ۱ اکتبر ۲۰۲۰، با افزایش پرواز پهپادهای اسرائیل و ترکیه در حوالی مرزهای شمالی ایران نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی وضعیت «آماده‌باش» اعلام کرده است.
با وجود هشدارهای بین‌المللی، درگیری میان ارمنستان و آذربایجان بالا گرفت و طرفین سامانه‌های موشکی خود را به میدان آوردند. مقامات ارمنستان هشدار دادند در صورت ادامه حملات به این کشور مجبور خواهند شد از موشک‌های روسی «اسکندر» علیه آذربایجان استفاده کند. با اینهمه در آخرین خبرها، دولت ارمنستان میانجیگری برای اعلام یک آتش‌بس را پذیرفته است.
پیش از این، با وخیم شدن اوضاع شماری از شرکت‌های هواپیمایی پس از دریافت هشدارهای امنیتی پروازهای خود به باکو و ایروان را لغو کردند و شماری دیگر مسیرهای جایگزین برای عبور از آسمان آذربایجان و ارمنستان انتخاب کردند.
از ۳۰ سپتامبر آسمان جنوب قفقاز و شمال ایران خلوت شده است. ساقط شدن پهپاد آمریکایی در حوالی مرز سوریه و عراق و ادامه راکت‌پراکنی به مواضع آمریکا توسط شبه‌نظامیان وفادار به جمهوری اسلامی بدون توجه به هشدارهای مکرر نیروهای ائتلاف، وضعیت آسمان خلیج فارس تا شمال خاورمیانه را اضطراری کرده و در طول روزهای گذشته هواپیماهای جنگنده شناسایی و سوخت‌رسان متعلق به آمریکا، انگلیس و ایتالیا و هواپیماهای نظامی روس بطور دائم گشت‌زنی می‌کردند.
یکی از اولین شرکت‌های هواپیمایی که پس از دریافت هشدار امنیتی به سرعت پروازهای خود به جنوب قفقاز را از ۳۰ سپتامبر متوقف کرد «اوکراین اینترنشنال» بود. آنها نمی‌خواستند فاجعه تلخ شلیک موشک‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به «پرواز ۷۵۲» در شرایط جنگی ۱۸ دی‌ماه ۹۸ (۸ ژانویه ۲۰۲۰) بر فراز تهران یکبار دیگر تکرار شود.
بر اساس برخی گزارش‌ها گویا جمهوری اسلامی ایران از طریق مرز زمینی اقدام به ارسال ادوات نظامی به ارمنستان کرده که این اقدام به شدت آنکارا را خشمگین کرده است. رادیوتلویزیون دولتی ترکیه (TRT) در گزارشی نوشت روسیه از طریق ایران اقدام به ارسال تسلیحات و تجهیزات نظامی به ارمنستان کرده است. جمهوری اسلامی ادعای ارسال تجهیزات نظامی را رد کرد اما ویدئوهایی از کاروان کامیون‌های ترابری در این ارتباط منتشر شده است.
همزمان در چند شهر ایران از جمله تبریز تجمعات مشکوک در حمایت از آذربایجان و ترکیه برگزار شد که با برخورد نیروی انتظامی مواجه گشت. رسانه‌های ترکیه از این برخورد انتقاد کردند. برخلاف انتظار دولت آنکارا، سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در پاسخ به پرسشی در مورد «اعزام تکفیری‌ها [شبه‌نظامیان ارتش آزاد] توسط ترکیه به آذربایجان» گفت«جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه اجازه نخواهد داد که گروه‌های تروریستی مناطق همجوار مرزهای شمالی کشورمان را به کانون تهدید علیه امنیت ملّی تبدیل کنند.»
در ارتباط با پروازهای ایران به ترکیه، معاون فروش یک شرکت مسافرتی ایرانی در ترکیه به کیهان لندن می‌گوید «پروازها از تهران به استانبول، آنکارا و آنتالیا بعد از حدود ۲۰۰ روز شروع شد، بلیت‌ها سریع فروخته شد و تا ظهر اول اکتبر هم پروازها عادی بود اما ناگهان اعلام شد همه پروازها از ایران به ترکیه کنسل شده است. اولین شرکتی هم که دستورالعمل لغو پرواز را مکتوب ارسال کرد سان اکسپرس بود. نماینده ترکیش نیز از طریق عامل فروش تماس گرفت که پروازها متوقف شده و فروش آن بسته شد. توضیح کتبی داده نشد ولی گویا به دلیل سیاسی و مربوط به جنگ ارمنستان و آذربایجان است.»
در متن اطلاعیه شرکت «سان‌اکسپرس» که به آژانس‌های مسافرتی و عاملین فروش ارائه شده آمده است که علت توقف پروازهای این شرکت «بسته شدن مرزهای هوایی ایران و ترکیه» است.
این معاون فروش در ادامه توضیح داده است «هربار که در هفته‌های اخیر پروازهای ایران ممنوع شدند وزارت راه و ترابری ترکیه و شبکه‌ها اعلام کردند که به دلیل شیوع کرونا این پروازها متوقف شده. در بخشنامه‌هایی که از شرکت‌های هواپیمایی دریافت می‌شدند نیز اعلام می‌شد به علت کرونا پروازها کنسل شده‌اند اما اینبار دستورالعمل بدون هیج توضیحی صادر و فقط تاکیده شد مبلغ بلیت بدون کسری به مسافران برگشت داده می‌شود.»
تا جمعه شب ۱۱ مهر (دوم سپتامبر) فروش کلیه بلیت‌ها از ایران به تمام فرودگاه‌های ترکیه [ایرلاین‌های ایرانی و تُرک] متوقف شده و فقط طبق روال سه چهار ماه گذشته پرواز «قطر ایرویز» تهران- دوحه- استانبول که قیمت آن بیش از ۱۴ میلیون تومان است به فروش می‌رسد.
در حال حاضر شماری از وبسایت‌های آنلاین لینک فروش پروازهای «ماهان»، «ایران ایر» یا «ایران ایرتور» را در صفحه دارند و زمان پرواز روی بُرد فروش آژانس‌های هواپیمایی در دسترس است اما خرید یا رزور بلیت ممکن نیست و برخلاف گذشته اعلام نشده که علت توقف فروش کُرونا است.
همچنین گفته می‌شود که امروز تلفن‌های فرودگاه «خمینی» تهران مرتب اشغال بوده و بعد از اعلام توقف پروازها، شرکت «سان اکسپرس» پروازش به ترکیه را کنسل کرد ولی هواپیمای شرکت‌های «پگاسوس» و «ترکیش ایرویز» از فرودگاه تهران به استانبول پرواز کرده و همزمان اعلام کردند تا اطلاع بعدی پروازی نخواهند داشت. آنها فروش بلیت را نیز متوقف کرده‌اند. بر اساس آنچه اپراتور فرودگاه امروز گفته است، پرواز شرکت‌های «ماهان» و «ایران ایرتور» نیز از تهران به ترکیه انجام شده. اما آنها هم اعلام کردند تا اطلاع بعدی پروازی به ترکیه نخواهند داشت.
یک منبع فرودگاهی در فرودگاه مهرآباد تهران نیز به کیهان لندن می‌گوید بخشنامه‌های ممنوعیت موقت پرواز به آذربایجان و ارمنستان نیز از هواپیمایی کشوری دریافت شده. وی اما معتقد است «دلیل توقف پروازها و عدم فروش بلیت، بیشتر از آنکه مربوط به اختلاف ترکیه با ایران بر سر قره‌باغ باشد به دلیل ترس آن کشور از تحریمهای آمریکاست.»
رویترز اول اکتبر گزارش داد وزارت ترابری آمریکا هواپیمایی امارات (Emirates) را به دلیل استفاده از بخشی از آسمان ایران که در سال ۲۰۱۹ از سوی واشنگتن پرواز ممنوع اعلام شده بود، مبلغ ۴۰۰ هزار دلار جریمه کرده است. پرواز گرچه متعلق به هواپیمایی امارات بوده اما دارای کد خاصی بوده که مشمول مقررات ایالات متحده می‌شده است.
دولت ترکیه پیش از این در پیروی از تحریمهای آمریکا نه تنها از ارائه خدمات فنی و سوختگیری هواپیماهای ایرانی در فرودگاه‌های این کشور خودداری کرد بلکه مدتی پرواز هواپیماهای ماهان از فراز ترکیه را نیز ممنوع اعلام کرد.
بر اساس آخرین خبرها، در حال حاضر فروش بلیت ایرلاین‌های ایران و ترکیه در فرودگاه‌های ترکیه متوقف شده و ادامه پروازهای «قطر ایرویز» از تهران به دوحه- استانبول نیز مشخص نیست اما پروازهای ترکیه به ایران توسط شرکت‌های ایرانی همچنان برقرار است.
کیهان چاپ لندن: