وزرای امور خارجه ایران و چین روز شنبه، هفتم فروردین، سند برنامه جامع همکاری بین دو کشور را در تهران امضا کردند.
محمدجواد ظریف روز شنبه این سند را در کنار همتای چینی خود، وانگ یی، در وزارت خارجه ایران امضا کرد.
ساعتی قبل حسن روحانی، رئیس جمهور، در دیدار با مقام چینی ضمن «قدردانی از مواضع پکن در حمایت از ایران در مجامع بین‌المللی از جمله موضوع برجام» گفته بود: «همکاری‌های دو کشور برای اجرای برجام و عمل به تعهدات برجامی از سوی کشورهای اروپایی بسیار مهم است و می‌تواند موجب تغییر شرایط فعلی برجام شود.»
پیشتر خبرگزاری‌ها در ایران از «نهایی شدن» سند جامع همکاری ایران و چین در دیدار علی لاریجانی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی، با وزیر خارجه چین خبر داده بودند.
در گزارش رسانه‌های داخلی ایران از آقای لاریجانی، رئیس سابق مجلس، به عنوان «مسئول پیگیری قرارداد ۲۵ ساله ایران – چین» یاد شده است.
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، روز جمعه در ادامه سفر منطقه‌ای خود وارد تهران شد و ابتدا مورد استقبال همتای ایرانی خود محمدجواد ظریف قرار گرفت.
خبرگزاری ایرنا در همین روز نوشت که امضای «سند برنامه همکاری جامع» جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین توسط وزیران خارجه دو کشور از برنامه‌های این سفر دو روزه است.
ساعاتی بعد سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، به شبکه صداوسیما گفت که در این سفر «سند همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین که چند سالی در حال گفت‌وگو بودیم امضا خواهد شد».
شنبه صبح وانگ یی ابتدا و پیش از دیدار با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، به دیدار علی لاریجانی، مشاور علی خامنه‌ای، رفت، و در پی این دیدار بود که خبر نهایی شدن قرارداد ۲۵ ساله منتشر شد.
خبرگزاری مهر در این باره نوشت: «طرفین همچنین با ابراز خرسندی از نهایی شدن برنامه همکاری جامع میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین و بررسی چگونگی پیشبرد ابعاد کلان روابط سیاسی، اقتصادی و راهبردی بر رایزنی نزدیک دو کشور برای ارتقای همکاری‌های بلندمدت و راهبردی تاکید کردند.»
به گفته سخنگوی وزارت خارجه ایران، انتظار حکومت در ایران این است که «این… سند بالادستی به عنوان نقشه راه در ۲۵ سال آینده روابط ایران و چین باشد».
🎥امضای سند همکاری های جامع ایران و چین
🔹محمدجواد ظریف و وزیر امورخارجه چین، طی مراسمی سند همکاری های جامع ایران و چین را امضا کردند. pic.twitter.com/BUnFPoP06O
— پاد (@PadDolat) March 27, 2021
اما در گزارش‌های منتشر شده در روز شنبه به مخالفت‌ها با این سند و انتقادهای گسترده از آن به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی هیچ اشاره‌ای نشده است.
برخی از منتقدان، از جمله وزارت خارجه ایالات متحده، این توافق پیشنهادی را با عهدنامه ترکمانچای بین ایران و روسیه تزاری مقایسه می‌کنند، عهدنامه‌ای که بر اساس آن ایران کنترل بخش‌هایی از سرزمین خود را در جنوب قفقاز به روسیه واگذار کرد.
مقام‌های ایرانی این انتقادها را بی‌پایه دانسته و قول داده‌اند که پس از نهایی شدن متن توافق، آن را علنی بسازند.
اما، در حالی که مقام‌های ایران هنوز از شفافیت کامل در مورد متن این سند طفره می‌روند، در آبان‌ماه سال گذشته غلامرضا انصاری، معاون دیپلماسی اقتصادیِ وزارت خارجه جمهوری اسلامی، گفت که سند نهایی ۲۵ ساله جمهوری اسلامی و چین تنها اقتصادی نیست و «در بخش‌های مختلف دیگر» نیز ورود کرده است.
او در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر در مورد سند جامع ۲۵ ساله ایران و چین گفت: «آن سندی که در رسانه‌ها منتشر شده است، سند موضوع مذاکره ایران و چین نیست؛ سند موضوع مذاکره خیلی متفاوت است. زمینه‌های همکاری آن سند که بیرون آمده بود، اقتصادی بود اما سند نهایی در بخش‌های مختلف قضائی، مجلس و… دو کشور ورود کرده است.»
سابقه تدوین سند ۲۵ ساله به سال ۹۴ و دیدار روسای جمهور چین و ایران باز می‌گردد که طرفین بر تنظیم و تصویب یک سند راهبردی همکاری‌های مشترک تاکید کردند.
هیئت دولت ایران پیش‌نویس نهایی سند همکاری‌های ۲۵ ساله دو کشور را که از سال ۹۴ بحث آن جریان بود، تیرماه سال ۹۹ تصویب کرد.
رادیو فردا :