قاچاق محصولات آرایشی و بهداشتی طی دو سال گذشته حدود ۵۰ درصد افزایش یافته است
ایران، با وجود درگیر بودن با فقر گسترده و مشکلات معیشتی چند سال اخیر، سومین کشور مصرف‌کننده لوازم آرایشی در خاورمیانه است. در تازه‌ترین تقسیم‌بندی بازار لوازم آرایشی و بهداشتی خاورمیانه بر اساس کشورها، ایران بعد از عربستان سعودی و امارات، رتبه سوم مصرف‌کنندگان لوازم آرایشی را کسب کرده است.
انجمن واردکنندگان محصولات آرایشی و بهداشتی ایران، بهمن گذشته میزان واردات رسمی لوازم آرایشی و بهداشتی در دو سال ۹۶ و ۹۷ را ۴۰۰ میلیون دلار اعلام کرد. در عین حال بازار قاچاق محصولات آرایشی و بهداشتی به ایران هم داغ است. انجمن واردکنندگان فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی، مرداد سال ۹۹ اعلام کرد که بر اساس آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، قاچاق محصولات آرایشی و بهداشتی ظرف دو سال گذشته حدود ۵۰ درصد افزایش یافته است که این مسئله، در حوزه سلامت خطرات جدی ایجاد کرده است.
سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت سال ۹۲ اعلام کرد که بازار لوازم آرایشی در کشور یک بازار بزرگ میلیارد دلاری است که حجم قابل توجهی از آن را لوازم تقلبی و آلوده به مواد سمی، سرطان‌زا و تاریخ گذشته تشکیل می‌دهد. دبیر انجمن لوازم آرایشی و بهداشتی نیز سال ۹۸ اعلام کرد که ۹۰ درصد لوازم آرایشی و بهداشتی که به صورت قاچاق به کشور وارد می‌شود، تقلبی و بی‌کیفیت است.
بر اساس گفته‌های مقامات رسمی، قاچاق کالا یکی از معضلات اقتصادی موجود در ایران است. ممنوعیت قانونی برای ورود برخی کالاها، اختصاص نیافتن ارز وارداتی برای تعدادی کالای خاص، تعرفه‌های بالای تعیین شده و نوسانات نرخ ارز، مهم‌ترین عواملی هستند که بر افزایش حجم کالای ورودی قاچاق به کشور، تأثیر می‌گذارند. یکی از بیشترین کالاهایی که به ایران قاچاق می‌شود هم لوازم آرایشی است.
محصولات آرایشی تقلبی با توجه به نوع محصول و موضعی که مورد استفاده قرار می‌گیرند، در بدن مصرف‌کننده عوارضی همچون عفونت‌های پوستی، واکنش‌های آلرژیک، زخم، خشکی و قرمزی و تورم پوست، آکنه و جوش‌های پوستی، شکنندگی و ریزش مو، احساس سوزش در محل مصرف، پف کردن پلک‌ها، سوزش چشم و حساسیت پوستی، ایجاد می‌کنند.
با توجه به این که دولت ایران هیچ ارزی برای واردات لوازم آرایشی اختصاص نمی‌دهد، آمار دقیقی از واردات این اقلام به کشور موجود نیست و مبادی رسمی ورودی کالا نمی‌توانند حجم ورود کالای قاچاق در حوزه لوازم آرایشی را تخمین بزنند. از تیرماه سال ۹۸، واردات رسمی لوازم آرایش و ادکلن، به دلیل کمبود منابع ارزی ممنوع شد. اسفندماه گذشته، محسن صفدری، مدیرکل دفتر صنایع غیرفلزی وزارت صمت، با اشاره به «قاچاق گسترده لوازم آرایشی و عطر» اعلام کرد که بیشتر لوازم آرایش مصرفی کشور از طریق قاچاق تأمین می‌شود.
قاچاق محصولات تقلبی در استان‌های مرزنشین یا نزدیک به مناطق مرزی، بیش از دیگر نقاط است. استان کرمان یکی از این مقاصد است. به گفته دبیر کمیسیون قاچاق کالا و ارز استان کرمان، ۷۰ درصد لوازم آرایشی و بهداشتی موجود در بازار کرمان، قاچاقی و تقلبی است. به واسطه نزدیکی استان کرمان به مرزهای آبی کشور، این اجناس به‌راحتی و به‌صورت قاچاق به داخل کشور و استان وارد می‌شوند.
بخشی از لوازم آرایشی و بهداشتی تقلبی در ایران نیز در کارگاه‌های خانگی تولید و پخش می‌شود. در اردیبهشت گذشته، اداره نظارت بر اماکن عمومی پلیس امنیت پایتخت، در یک واحد مسکونی بیش از ۶۵ هزار قلم لوازم آرایشی و بهداشتی تقلبی و تاریخ مصرف گذشته، سه هزار لیتر مواد ضدعفونی‌کننده غیرمجاز و هشت هزار لیتر مواد شیمیایی کشف و ضبط کرد. ارزش این کشفیات بالغ بر ۱۰ میلیارد ریال برآورد شد.
به دلیل مصرف بالای مواد آرایشی و بهداشتی، ایران، یکی از مقاصد هدف شرکت‌ها و کشورهای تولیدکننده لوازم تقلبی آرایشی است. هرچند قاچاق محصولات آرایشی و بهداشتی تقلبی در ایران بسیار گسترده و خارج از کنترل است و به دلیل غیر ایمن بودن، زمینه‌ساز بیماری‌های پوستی شدید و سرطان‌زا هستند، ولی مدیرکل دفتر صنایع غیرفلزی وزارت صنعت بهمن‌ماه گذشته اعلام کرد که برای واردات لوازم آرایشی و بهداشتی هیچ برنامه‌ای در دستور کار نیست.
بر اساس گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت، حجم واردات قانونی، قاچاق و تولید محصولات آرایشی، یعنی کل مصرف این محصولات در ایران، سالانه معادل چهار میلیارد دلار است. حجم بازار قانونی این لوازم که در کنترل سازمان غذا و دارو است، سالانه حدود ۱.۲ میلیارد دلار برآورد می‌شود. در حالی که حدود ۱.۶ میلیارد دلار لوازم آرایشی و بهداشتی قاچاق و تقلبی از مبادی غیررسمی به کشور وارد می‌شود. سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت بر محصولاتی که خارج از مجوزهای این سازمان و از مبادی غیررسمی وارد کشور توزیع می‌شوند، هیچ نظارتی ندارد.
لوازم آرایشی تقلبی حاوی مواد سمی مانند سیانید، آرسنیک، سرب، جیوه و در برخی موارد حتی مدفوع موش صحرایی است. این مواد مضر، باعث تحریک پوست، بثورات یا عفونت می‌شوند و بسیاری از آن‌ها با مشکلات جدی‌تری همچون ابتلا به انواع سرطان، در ارتباط هستند.
اگر قیمت کالای آرایشی موردنظر به طرز مشکوکی ارزان است یا به صورت عمده فروخته می‌شود، اگر بسته‌بندی تغییر رنگ داده است یا بارکدی بر آن وجود ندارد، یا قوام یا بافت محصول با اصل آن متفاوت باشد، به احتمال زیاد با یک محصول تقلبی مواجه هستید.
فروش محصولات تقلبی در بازارهای جهانی
بر اساس اعلام سازمان همکاری اقتصادی و توسعه «ای‌ای سی دی»، تجارت بین‌المللی محصولات آرایشی تقلبی از سال ۲۰۱۳ به طور پیوسته افزایش یافته است و ارزش آن ۵.۴ میلیارد دلار برآورد می‌شود. بزرگترین کشور مقصد این کالاهای تقلبی ایالات متحده است که تقریبا ۲۰ درصد از ارزش کل محصولات آرایشی تقلبی توقیف شده در جهان را تشکیل می‌دهد
استفاده از محصولات آرایشی تقلبی در آمریکا و سایر کشورها به طرز نگران‌کننده‌ای افزایش پیدا کرده است. پلیس لس‌آنجلس در آوریل ۲۰۱۸ محموله ۷۰۰ هزاردلاری از محصولات آرایشی تقلبی را در منطقه سنلی که به منطقه مد معروف است توقیف کرد. در ژانویه ۲۰۲۰ نیز پلیس لس‌آنجلس محموله لوازم آرایشی تقلبی با ارزشی بیش از ۳۰۰ هزار دلار را که کپی محصولات آرایشی شرکت کایلی جنر بود، کشف و ضبط کرد.
نه تنها در آمریکا که در شرق آسیا هم بازار لوازم‌آرایش تقلبی داغ است. در سال ۲۰۱۷ پلیس چین در شهر شرقی تای ژو، محموله بزرگی از لوازم آرایشی تقلبی را از چندین مرکز زیرزمینی و غیرقانونی کشف کرد که ارزش آن‌ها ۱۲۰ میلیون دلار بود. در میان این محصولات آرایشی مارک‌های تقلبی «شانل»، «کریستین دیور»، «لوری آل»، «لانکوم» و «استی لدر» موجود بود.
در سال ۲۰۱۸، دولت محلی در لندن، صدها هزار پوند محصولات آرایشی تقلبی از مارک‌های معروف از جمله «مک»، «شانل» و «بنفیت» را کشف و ضبط کرد. به گفته پلیس، مواد شیمیایی موجود در چندین کالای تقلبی کشف شده، عامل سوختگی شیمیایی و بثورات پوستی یعنی کهیر و جوش بود. برخی از این محصولات، مقدار کمی ماده شیمیایی بسیار سمی جیوه هم داشتند.
بر اساس گزارش نشان‌های تجاری قلابی در سال ۲۰۱۸، بیشترین نام‌های تجاری مشهوری که مورد سوءاستفاده قرار گرفته و جعل شده‌اند، «لوئی ویتون»، «شانل»، «پرادا»، «فندی»، «گوچی» و «دیور» بوده‌اند.
با وجود افزایش سخت‌گیری‌ها و جلوگیری از تولید و تجارت محصولات تقلبی آرایشی در سال‌های اخیر، تجارت لوازم آرایشی تقلبی همچنان در حال افزایش است. به تازگی مشخص شده است که فروشگاه بزرگ اینترنتی آمازون و فلیپ‌کارت، بزرگترین فروشگاه اینترنتی هند، نیز در وب‌سایت‌های خود محصولات آرایشی «تقلبی» و «غیرقانونی» را به فروش می‌رسانند. برخی لوازم آرایشی و بهداشتی در این وب سایت‌ها، بدون ارزیابی ایمنی و کیفیت آن‌ها، برای فروش عرضه شده‌اند.
تجارت جهانی لوازم آرایشی و بهداشتی تقریبا ۵۲۳ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۲ این رقم به ۸۰۵ میلیارد دلار برسد.
این رشد فزاینده و گسترده در صنعت لوازم آرایشی، تا حد زیادی به دلیل افزایش تجارت الکترونیکی و خرید آنلاین است که خریداران را به فروشندگان ثالث در کشوری دیگر وصل می‌کند. راحتی خرید آنلاین هم یکی از عمده دلائل افزایش محصولات آرایشی تقلبی در سراسر جهان به شمار می‌رود.