یکی از کارمندان سابق شرکت تلاس اینترنشنال می‌گوید که “از طرف دستگاه امنیتی” جمهوری اسلامی ایران به او پیشنهاد شده بود به ازای حذف پروفایل بعضی از خبرنگاران و فعالان سیاسی در اینستاگرام پنج تا ۱۰ هزار یورو دریافت کند.
این فرد، یکی از چند کارمند سابق و فعلی شرکت ناظر بر محتوای اینستاگرام و فیسبوک است که در مصاحبه‌هایی با بامداد اسماعیلی، خبرنگار در آلمان که برای بی‌بی‌سی فارسی گزارش تهیه می‌کند، گفته‌اند حکومت جمهوری اسلامی ایران به دنبال “اعمال نفوذ” در آن شرکت است.
به دنبال طرح این اتهام‌ها درباره “نفوذ” حکومت جمهوری اسلامی ایران در شرکت ناظر بر محتوای شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و فیسبوک، شرکت متا که مالک هر دو شبکه است به بی‌بی‌سی فارسی گفت: “هیچ وابستگی یا ارتباطی میان شرکت تلاس اینترنشنال و حکومت ایران وجود ندارد.”
شرکت تلاس اینترنشنال مستقر در آلمان مسئول بازرسی و نظارت بر محتوای مطالب منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی زیر نظر شرکت متا است. متا شرکت مالک فیسبوک است که اخیرا نامش را از فیسبوک به متا تغییر داده است.
بی‌بی‌سی فارسی به روایت‌های متعددی از کارمندان فعلی و سابق شرکت تلاس اینترنشال دست پیدا کرده که تایید کرده‌اند در این شرکت کارمندانی حضور دارند که حامی حکومت ایران هستند. برای حفظ امنیت این اشخاص، هویت همه آنها را مخفی نگه داشتیم.
علی، کارمند سابق شرکت تلاس اینترنشنال در آلمان به بامداد اسماعیلی گفت: “یکی از نیروهای امنیتی از طریق دوستم در ایران به من پیام داد. گفت که یک سری پروفایل مشخص مثل خبرنگارها و فعالان سیاسی هستند که آنها خواهان حذفشان هستند، مثل پروفایل مسیح علی‌نژاد که بسیار بر آن تاکید داشتند که حتما اینستاگرام یا فیسبوکش حذف شود. پول خوبی هم پیشنهاد می‌دادند؛ بسته به هر شخص پنج تا ۱۰ هزار یورو برای هر حساب کاربری که بسته شود.”
‘از داخل شرکت من را لو دادند’
مهدی کارمند فعلی شرکت تلاس اینترنشنال هم در روایتی مشابه علی می‌گوید: “شخصی از ایران که با حکومت مرتبط بود تماس گرفت. نمی‌دانم از کجا می‌دانستند من برای شرکت [تلاس اینترنشنال] کار می‌کنم. حتما کسانی در شرکت بودند که لو دادند ما آنجا کار می‌کنیم. در ازای پول سنگینی، از من می‌خواستند چیزهایی را که می‌گویند پاک کنم یا تغییراتی که آنها می‌خواهند اعمال کنم.”
چند کارمند فعلی و سابق این شرکت گفتند یک شخص به طور مستقل می‌تواند تصمیم بگیرد که یک پست را پاک کند یا نه.
اما شرکت متا می‌گوید این تصمیم بر اساس مقررات و قوانین شرکت گرفته می‌شود و تصمیم شخصی نیست: “سیاست‌های ما بسیار دقیق است و جایی برای تفسیر باقی نمی‌گذارد. هدف این است که هر دو نفر که محتوای یکسانی را می‌بینند و بر اساس قوانین شبکه متوجه خطا می‌شوند، تصمیم مشابهی بگیرند.”
این شرکت تاکید دارد که تصمیم‌های گرفته شده توسط کارمندان به صورت تصادفی دوباره بررسی می‌شوند و هیچ کارمندی نمی‌تواند از این بازبینی فرار کند: “ما به صورت هفتگی کار تمام تیم‌های بازبینی خود را بررسی می‌کنیم تا کیفیت و دقت را حفظ کنیم و بفهمیم کجا اشتباه صورت گرفته تا بتوانیم آنها را رفع کنیم. ما با گرفتن یک نمونه تصادفی، تصمیم بازرسان را بررسی می‌کنیم؛ این بدان معنی است که بازرس نمی‌تواند این سیستم را دور بزند یا انتخاب کند که ما چه چیز را بررسی کنیم.”
به گفته شرکت متا، “کارها به صورت تصادفی به افراد داده می‌شود و هیچ بازرسی نمی‌تواند تضمین کند که یک بخش خاص از محتوا را بررسی می‌کند.”
متا دوباره تاکید کرده است که تصمیم‌های بازرسان دوباره بازبینی می‌شوند به این معنی که شرکت ناظر “می‌تواند متوجه الگوها و تکرار بیش از حد مقررات یا نادیده گرفتن قوانین شود و اقدامات اصلاحی را انجام دهد.”
کدیور: حساب من دو بار بسته شد
به گزارش پرهام قبادی، خبرنگار بی‌بی‌سی، طبق قوانین متا تهدید به مرگ در این شبکه اجتماعی مجاز نیست، مگر در شرایطی که به طور موقت اجازه این کار داده شود. برای همین بسیاری از پست‌هایی که حاوی شعار “مرگ بر خامنه‌ای” است، حذف می‌شود. در مواردی در اعتراضات پیشین اینستاگرام استثنا قائل شده است. اما در تظاهرات اخیر هم چنین حذفیاتی پیش آمد.
رضا حقیقت‌نژاد، خبرنگار رادیو فردا، در توییتی گفت که رشته توییتش درباره آهنگ “سلام فرمانده” را در اینستاگرام بازنشر کرده اما بعد از چند ساعت پست اینستاگرام او حذف شده است.
محسن کدیور، استاد مطالعات دینی در آمریکا، بعد از گزارش قبلی بی‌بی‌سی فارسی درباره اتهام “نفوذ” جمهوری اسلامی ایران در شرکت تلاس اینترنشنال، مطلبی در وبسایتش منتشر کرد و گفت دو بار حساب اینستگرامی او بسته شده است.
او می‌گوید پیگیری‌هایش برای بازگرداندن حساب کاربری بدون نتیجه بوده است: “مجموعه کارهای اینجانب نقد ساختاری نظام جمهوری اسلامی بوده است و هرگز نقض مقررات اینستاگرام یا هیچ رسانه بین‌المللی در آن یافت نمی‌شود. با توجه به شواهد فوق تردیدی ندارم که ماموران امنیتی جمهوری اسلامی توانسته‌اند در اینستاگرام نفوذ کنند و در سرکوب آزادی بیان قدم دیگری بردارند.”
‘اینستاگرام گیت؛ مشکل جدی است’
شرکت متا به بی‌بی‌سی فارسی گفته: “بازبین‌ها محتوایی را که خلاف دستورالعمل‌های شرکت باشد از اینستاگرام و فیسبوک حذف می‌کنند. در قوانین آگاهانه جزییات زیادی می‌آید تا از تفسیر و جانبداری جلوگیری شود. تصمیم بازبین‌ها پیوسته زیر نظر است تا از صحت کارشان اطمینان حاصل شود.”
اما بعضی از کارمندان شرکت تلاس اینترنشنال از جمله علی، می‌گویند این بازرسی‌ها کافی نیست: “از شکایت‌هایی که زیر دست ما می‌آمد، فقط ۱۰ درصد زیر دست بازرس می‌رفت.”
تعداد کارمندان در تلاس اینترنشنال بسیار زیاد است و به گفته متا از میان ۴۰ هزار نفری که برای بازبینی محتوا در شبکه‌های اجتماعی این شرکت استخدام شده‌اند، ۱۵ هزار نفر بر محتوای غیرانگلیسی تمرکز دارند که شامل ۷۰ زبان از جمله فارسی است.
یکی دیگر از کارمندان فعلی هم می‌گوید تعداد شکایت‌ها “آنقدر زیاد است که امکان بررسی همه آنها فراهم نیست.”
داود سجادی، کارشناس اینترنت وامنیت سایبری در کانادا می‌گوید مشکل نظارت بر محتوا و ایرادهایی که درباره تصمیم‌گیری فردی کارمندان ناظر بر اینستاگرام وجود دارد، مشکلی جدی است که فقط به ایران اختصاص ندارد.
او به هشتگ “اینستاگرام گیت” اشاره می‌کند که از طریق آن، افراد تجربه‌های خود را در سراسر جهان درباره “سوءاستفاده” بعضی از کارمندان ناظر بر محتوا از قدرت‌شان در حذف پست‌ها یا حساب‌های کاربری بیان می‌کنند.
آقای سجادی اعتقاد دارد این مشکل ناشی از ضعف سیستم خودکار نظارت بر محتواست و خبررسانی و فشار افکار عمومی بر این شرکت باعث می‌شود که اصلاحاتی در سیستم نظارتی و بازبینی انجام شود.
چرا یادداشت صفحه خامنه‌ای پاک نشد؟
بعد از آنکه دولت آمریکا، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تحریم کرد، پست‌هایی که در تمجید از این نهاد نظامی بود، حذف شد.
علی، کارمند سابق شرکت ناظر بر محتوای اینستاگرام می‌گوید: “بعد از تحریم سپاه، تصمیم بر این شد که هر پستی که از سپاه یا سپاهی‌ها تمجید کند، مثلا ‘من سپاهی‌ام’، حذف شود.”
یکی دیگر از کارمندان شرکت تلاس اینترنشنال توضیح می‌دهد: “اینستاگرام به ما گفته بود پست هر شخصی که نوشت ‘من سپاهی هستم’، حذف شود. یک شکایت از صفحه‌ای بود که الان دقیقا یادم نمی‌آید فکر کنم صفحه خامنه‌ای بود. پرسیدم ‘چرا پاک نمی‌کنید؟’ مدیرها با هم صحبت کردند و گفتند ‘از بالا دستور آمده ولش کنید چون داستان می‌شود’.”
آیا ‘نفوذ’ موثر است؟
بعضی کارمندان تلاس اینترنشنال تاکید دارند که اکثر کارکنان از قوانین پیروی می‌کنند و ممکن است فقط تعدادی از آنها از دیدگاه‌های حکومت جمهوری اسلامی تبعیت کنند.
اما آیا تصمیم یک یا چند کارمند بازبین مطالب می‌تواند در اتفاقات ایران تاثیرگذار باشد؟
رضا علیجانی، تحلیلگر سیاسی در پاریس، درباره ادعای “نفوذ” حکومت ایران در اینستاگرام می‌گوید اعمال تغییرات در این محتوا همراستا با خواسته‌های حکومت جمهوری اسلامی، با توجه به حجم کل مطالبی که منتشر می‌شود، چندان اثرگذار نیست.
آقای علیجانی می‌گوید حکومت جمهوری اسلامی ایران “به سبک کره شمالی و آلمان هیتلری فکر می‌کند با وجود همه مشکلات که در جامعه وجود دارد، واقعیت و حقیقت را دستکاری کند… که سعی نافرجامی است.”
او اعتقاد دارد که برای جمهوری اسلامی ایران بهتر است که این منابع مالی که صرف تبلیغ می‌کند، “خرج مشکلات جامعه و مردم بکند.”
بی بی سی: