عضو کمیسیون حقوقی مجلس از برنامه تبدیل ۶۰۰ هکتار از بخش خشک شده دریاچه ارومیه به پارک به شدت انتقاد کرد. او میگوید برای آبیاری درختان این پارک چهار حلقه چاه عمیق در ساحل دریاچه حفر شده است.
روحالله حضرتپور طلاتپه اقدامهای انجام شده برای احیای دریاچه ارومیه در پنج سال گذشته را بیحاصل خواند و به پایگاه اطلاعرسانی مجلس شورای اسلامی گفت: «واقعیت امر این است که اگر ستاد احیای دریاچه اجازه دهد، دریاچه خودش خود را احیا میکند.»
دویچه وله:
نماینده ارومیه و عضو کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس روز شنبه، بیستم مرداد گفته برخی از بخشنامههایی که ستاد احیا و سازمان حفاظت محیط زیست برای مسئولان محلی میفرستند قابل اجرا نیست و به زیان مردم و دریاچه است.
او به عنوان نمونه گفت: «از اول فروردین که حق آبه دریاچه را از سدها رهاسازی کرده بودند، همزمان تمام نهرهای فرعی کشاورزی مردم را نیز بستند در حالی که بستن این نهرها باعث میشود مردم از چاهها، آب بیشتری بکشند و این آسیب بیشتری به دریاچه وارد میکند.»
حضرتپور معتقد است که برای احیای دریاچه، باید برنامهریزیها مرحله به مرحله صورت گیرد و نمیتوان یکباره قدم آخر را اول برداشت. او افزود مرحله اول باید تثبیت وضعیت فعلی، مرحله بعدی لایروبی رودخانهها و پس از آن رهاسازی آب میبود.
نماینده ارومیه در مجلس میگوید سال گذشته سیل هزینه زیادی به روستاها و کشاورزی اطراف دریاچه ارومیه وارد کرد، و اگر هزینهای که صرف بازسازی مناطق سیلزده شد، صرف لایروبی رودخانهها و هدایت سیل به سمت دریاچه میکردند، میلیونها متر مکعب آب وارد دریاچه شده بود.
عضو کمیسیون حقوقی مجلس افزود: «همه اینها به کنار، ستاد احیای دریاچه ارومیه ۶۰۰ هکتار از قسمت خشک شده دریاچه را به پارک تبدیل کرده و به همین منظور کل این مساحت را درختکاری و گیاهکاری میکند و برای آبیاری آنها چهار حلقه چاه عمیق در ساحل دریاچه احداث کرده است.»
او خاطر نشان کرد که بدون اغراق میزان برداشت از این چاهها به اندازه مصرف آب کشاورزی چند ده روستا است، ضمن این که تا به حال نتیجهای هم نگرفتهاند و بیشتر گیاهان کاشته شده خشک شدهاند.
در حالی که مساحت این پارک ۶ کیلومتر مربع بیشتر نیست، مدیرکل حفاظت از محیط زیست آذربایجان غربی حدود سه هفته پیش از طرح تاسیس یک پارک حیات وحش در منطقهای از دریاچه ارومیه خبر داد که مساحت آن قرار است بیش از ۸۳ برابر پارک یاد شده باشد.
پرویز آراسته، ۲۷ تیر ماه به خبرگزاری تسنیم گفت: «۵۰۰ کیلومتر مربع از دریاچه ارومیه پس از انجام مطالعات لازم به سبب مستعد بودن جنوب دریاچه به پارک حیات وحش یا پارک طبیعی تغییر کاربری مییابد.»
او میگوید منطقهای که برای این طرح در نظر گرفته شده در اطراف شهرستان بناب در استان آذربایجان شرقی قرار دارد که در آن رسوبات دو رودخانه زرینهرود و سیمینهرود که تغذیه کننده دریاچه بودهاند تهنشین شده است.
فرهاد سرخوش، رئیس دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی آذر ماه سال پیش به خبرگزاری دولتی ایرنا گفته بود که وسعت دریاچه ارومیه با کاهش بیش از ۲۴۰ کیلومتر مربع طی یک سال به یک هزار و ۷۳۴ کیلومتر مربع رسیده است.
میخی بر تابوت طرح احیای دریاچه؟
برخی از طرفداران محیط زیست با توجه به وسعت باقیمانده از دریاچه ارومیه و روند افزایش خشکی، طرح تبدیل بخش وسیعی از آن به پارک حیات وحش را میخی بر تابوت طرح احیای این دریاچه ارزیابی میکنند.
نماینده ارومیه در مجلس با بی ثمر خواندن تلاشها در پنج سال اخیر گفت: «از زمانی که ستاد احیای دریاچه تشکیل شده تقریباً هیچ اقدامی عملی برای احیای دریاچه انجام نداده است. این آبهایی هم که وارد دریاچه میشود نعمت خداوندی و نتیجه بارش باران و برف است.»
او میگوید آبی نیز که اکنون در دریاچه ارومیه دیده میشود در اغلب مناطق عمق بسیار کمی دارد و به همین دلیل به سرعت تبخیر میشود.
عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست و دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه ۱۸ مرداد ماه گفته است: «طبق بررسیهای انجام شده، ۱۸ درصد دریاچه ارومیه به دلیل شرایط اقلیمی و ۸۲ درصد آن نیز به دلیل مدیریت غلط انسانی خشک شده است.»
حضرتپور میگوید وجود ۵۰ هزار چاه غیرمجاز در منطقه حتما در خشک شدن دریاچه ارومیه موثر بوده اما بستن این چاهها باید با اقدامات جبرانی برای کشاورزان، به ویژه کمک به آنها برای مکانیزه کردن آبیاری باشد.
چشمانداز تاریک آینده دریاچه ارومیه
عضو کمیسیون حقوقی مجلس گفت: «وزارت کشاورزی آنقدر شرایط دشواری برای پرداخت وامها در نظر میگیرد که عملاً کشاورزان از قطرهای کردن آبیاری زمینهایشان پشیمان میشوند. بنابراین من معتقدم با این برنامهها نمیتوان دریاچه را احیا کرد؛ ما باید در درجه اول به حفظ دریاچه بیاندیشیم و در مراحل بعد سراغ احیا برویم.»
رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست پائیز سال گذشته گفته بود با بودجهای که دولت برای احیای دریاچه ارومیه اختصاص میدهد این کار عملی به نظر نمیرسد و با توجه به وضعیت اقتصادی دولت لازم است از بانکهای خارجی ۳ تا ۳ و نیم میلیارد دلار وام گرفته شود.
جمهوری اسلامی از ماهها پیش با بحران اقتصادی شدیدی دست و پنجه نرم میکند که با بازگشت بخشی از تحریمهای آمریکا احتمالا شدیدتر نیز میشود. دولت در چنین شرایطی برای تامین ارز مورد نیاز برای هزینههای جاری و ضروری خود نیز با مشکل روبرو است و به این ترتیب گمان نمیرود قادر به برداشتن گامی برای احیای دریاچه ارومیه باشد.