زعفران، ادویه ای گران بها که به «طلای سرخ» شهرت یافته چندی است که تولید و صادرات آن رونق چشمگیری در یونان گرفته است. کشوری که اقتصاد آن بیشتر با واژه های «بیکاری» و «معادن ذغال سنگ» مانوس است به تدریج خود را به عنوان رقیب ایران در تولید و صادرات زغفران مطرح می کند.
یورونیوز:
تولید کنندگان یونانی زعفران از یکسال پیش صادرات محصولات خود را به آمریکا آغاز کردند و اینک با رونق گرفتن تجارت این محصول به سوی چین نیز متمایل شده اند.
اغلب تولید و صادرکنندگان زعفران در یونان را جوانانی تشکیل می دهند که بازار کار طی نه سال رکود اقتصادی در این کشور دست رد به سینه آنها زده است. آنها جزو آندسته افرادی هستند که به ناچار به مناطق روستایی بازگشته اند تا روزی و معیشت خود را از زمین کشاورزی دریافت کنند.
کایرو، یکی از این جوانان است که ۳۴ سال دارد و فارغ التحصیل رشته مهندسی عمران از دانشگاهی در لندن است. او سال ۲۰۱۲ به کشورش بازمی گردد و یک دفتر خدمات مهندسی در منطقه محل سکونت خود تاسیس می کند اما بخش عمده درآمد او از چهار هکتار زمین کشاورزی تامین می شود که در آن دانه های زعفران کاشت شده است.
این جوان یونانی که در فصل پاییز بیشتر وقت خود را به جای دفتر مهندسی در میان بوته های بنفش رنگ زعفران می گذراند، دلیل گرایش به تولید این محصول را اینگونه توضیح می دهد: «در طول بحران اقتصادی پیدا کردن شغلی متناسب با زمینه تحصیلی بسیار دشوار بود، به خصوص در زمینه مهندسی عمران که دشوار تر بود زیرا عملا ساخت و سازی وجود نداشت.»
او در ادامه می افزاید: «با توجه به این شرایط تصور بازگشت به کشور برایم بسیار سخت بود اما در نهایت این تصمیم را گرفتم و از آن پشیمان نیستم.»
قدمت کشت زعفران در یونان
یونانی ها از سه قرن پیش کاشت زعفران در منطقه کروکوس Krokos را آغاز کردند. نام علمی این گیاه (Crocus) نیز به احتمال زیاد از همین منطقه برگرفته شده است.
این گیاه از دیرباز به جهت خاصیت درمانی بسیار مورد اقبال و توجه قرار داشت. گفته می شود اسکندر مقدونی از این گیاه برای درمان جراحت های ناشی از جنگ استفاده می کرده است.
نیکوس پاتسیوراس، مسئول تعاونی زعفران یونان می گوید: این محصول تا سال ۲۰۰۰ به میزان ۳۰ کیلوگرم در سال برای مصرف داخلی تولید می شد. این میزان اما در سال ۲۰۰۸ با شروع بحران تغییر کرد. یونان اکنون سالانه چهار تن زعفران تولید می کند که حدود هفتاد درصد آن به خارج صادر می شود.
اعضای تعاونی تولید زعفران در یونان از ۴۹۴ نفر به ۱۰۰۰ نفر افزایش پیدا کرده است، این یعنی بیش از دو برابر افزایش نفرات. توسعه فعالیت های این تعاونی همچنین باعث وسعت یافتن زمین های تحت کشت شده است. بر این اساس وسعت زمین های تحت کشت این تعاونی از ۵۹۲ هکتار در سال ۲۰۰۸ به ۱۳۴۹ هکتار افزایش پیدا کرده است.
مسئول این تعاونی در ادامه می گوید: «بسیاری از جوانان در این زمینه فعال شده و مشغول به کار شده اند و فکر می کنم تعدادی زیادی نیز در آینده به این زمینه ملحق شوند.»
نشانه های بحران اقتصادی در منطقه کروکوس به خوبی قابل مشاهده است. تعداد فروشگاه هایی که کرکره آنها پایین کشیده شده به وفور به چشم می خورد.
بر این اساس نرخ بیکاری در شمال غرب یونان حدود ۲۴ درصد گزارش شده که سه امتیاز بیشتر از حد متوسط در سطح ملی است. این در حالیست که بنا به شواهد موجود تعداد مزارع کشت زعفران در این منطقه روز به روز در حال افزایش است.
نیکوس پاتسیوراس، مسئول تعاونی زعفران یونان سخنان خود را در وصف این رونق اقتصادی اینگونه به پایان می برد: «ما خدا را در کنارمان داریم که این محصول منحصر به فرد را به ما داده است. ما مثل تخم چشم از آن محافظت می کنیم.»
قیمت زعفران در یونان
زعفران تنها در این منطقه از شمال یونان کشت می شود. یک گرم از این محصول تحت نام تجاری «کروکوس کوزانیس» Krokos Kozanis در فروشگاه های یونان معادل چهار یورو به فروش می رسد.
برای تولید یک کیلو زعفران که بهای آن در بازار ۱۵۰۰ یورو است نزدیک به یکصد و پنجاه هزار گل زعفران مورد استفاده قرار می گیرد. گلهای زعفران با دقت فراوان و با دست چیده می شود. محصول زعفران در نهایت در تعاونی ملی یونان بدست زنانی که لباس کار آبی به تن دارند بسته بندی می شود. برای آنکه محصول کوچکترین تاثیری از جهت رنگ و طعم به خود نگیرد از زنان خواسته می شود هنگام کار از آرایش و زدن عطر خودداری کنند.
ایران بزرگترین صادرکننده زعفران در جهان است اما به ادعای مسئولان تعاونی زعفران در یونان درخواست برای محصول یونانی در جهان رو به افزایش است.