استانی در ایران وجود دارد که متفاوت از ۳۰ استان دیگر کشور اداره میشود؛ نام آن خراسان رضوی است.
در این استان به تازگی طبیعتگردی و کوهنوردی زنان منوط به کسب اجازه از همسر یا پدر شده؛ محدودیتی که با اعتراضهای گستردهای در فضای مجازی همراه شد و عقبنشینی مقامهای ورزشی استان را در پی داشت.
بهنام قلیپور/ رادیو فردا
خراسان رضوی تنها استانی است که استاندار آن با نظر مستقیم علی خامنهای انتخاب میشود و امام جمعه و دادستانش هم قدرت بالایی در اعمال و اجرای قوانین اسلامی دارند.
نحوه برخورد با موسیقی٬ سینما٬ تئاتر٬ هنر٬ سیاست٬ اقتصاد و البته زنان در خراسان رضوی بیش از آنکه تابعی از سیاستهای دولت مرکزی باشد٬ تحت تأثیر اوامر اسلامی و سیاسی نماینده علی خامنهای در این استان و مقامهای قضایی است.
از سال ۱۳۹۱ برگزاری کنسرت موسیقی در تمام شهرهای این استان به خواست احمد علمالهدی، امام جمعه مشهد و دستور مقام قضایی ممنوع شده و دولت هم این ممنوعیت را پذیرفته و از صدور مجوز کنسرت در این شهر خودداری میکند.
در این استان برخلاف ۳۰ استان دیگر٬ اکران و نمایش برخی فیلمها و تئاترها هم ممنوع است. ممنوعیت اکران فیلم «عرق سرد» و ممنوعیت ورود باران کوثری یکی از بازیگران این فیلم به مشهد از جمله این ممنوعههاست.
مستندهای «زنانگی» و «دم صبح» به همراه چند فیلم دیگر در شش سال اخیر در مشهد٬ مرکز خراسان رضوی اجازه اکران پیدا نکردهاند.
در این استان هر تئاتری را هم نمیشود روی صحنه برد و نمایش برخی از آنها با ملاحظات خاصی همراه است؛ مثل نمایش «چند مسافر» محمد رحمانیان که پوسترهای آن با سانسور مواجه شد.
نمایش کمدی «دپوتات» به کارگردانی کیوان صباغ و حامد وکیلی نیز از دیگر نمایشهایی است که در خراسان رضوی با تیغ سانسور روی صحنه رفتهاند.
حذف تصاویر بازیگران زن از پوسترها و بنرهای این دو نمایش و بازطراحی آنها متناسب با قوانین خراسان رضوی از جمله مصادیق این محدودیتهاست.
در استان خراسان رضوی هرگونه تبلیغ کالاهای خارجی هم ممنوع است و بسیاری از نهادهای حاکمیتی و دولتی از خرید کالاهای خارجی منع شدهاند.
اگر چه این قانون شامل سایر استانهای دیگر نیز میشود٬ اما در استان خراسان رضوی بسیار سختگیرانهتر به اجرا گذاشته شده است.
در استان خراسان رضوی شانس تماشای بازیهای فوتبال در مراکز عمومی هم بسیار پایین است یا اصلاً امکانپذیر نیست.
سه بازی تیم فوتبال ایران در مسابقات جامجهانی ۲۰۱۸ روسیه که در بسیاری از فضاهای عمومی شهرهای مختلف کشور به نمایش درآمد٬ در هیچیک از فضاهای عمومی مشهد اجازه پخش پیدا نکرد.
استان خراسان رضوی یک تیم فوتبال هم به نام «ابومسلم خراسانی» دارد که پس از آنکه احمد علمالهدی «ابومسلم» را «مایه ننگ اسلام» و دشمن «امام رضا» معرفی کرد٬ نام این باشگاه فوتبال به «سیاهجامگان» تغییر یافت.
استان خراسان رضوی از نظر سیاسی نیز در اختیار محافظهکاران تندروی نزدیک به آیتالله علی خامنهای است.
حمله به کنسولگری عربستان در مشهد٬ سازماندهی و ارسال پیامکهای سیاسی و امنیتی تهدیدآمیز علیه برخی نمایندگان مجلس و مقامهای دولتی از جمله اقدامات خاص سیاسی در این استان است.
از این نوع اقدامات سازماندهی شده کمتر میتوان در ۳۰ استان ایران ردپایی یافت. حتی در استان قم نیز که محل زندگی بسیاری از مراجع تقلید شیعه است کمتر میتوان چنین اقداماتی جدا از نفوذ و فشار مراجع تقلید مشاهده کرد.
دادستانی مشهد و استان خراسان رضوی را نیز باید یکی از قدرتمندترین نهادهای قضایی در میان استانهای ایران به شمار آورد.
اختیارات نهادهای قضایی و قضات در این استان همانطور که غلامعلی صادقی٬ دادستان مشهد اعلام کرده «از اختیارات خدا به اندازه یک بند انگشت کمتر است.»
به واسطه این طرز تلقی از دامنه اختیارات قوه قضائیه است که دادستانهای مشهد و سایر شهرهای این استان در موارد قابل توجهی دستور به بازداشت برخی از مدیران دولتی دادهاند.
بازداشت رئیس اداره ارشاد مشهد٬ مدیرکل فرودگاههای خراسان رضوی٬ مدیرعامل شرکت هواپیمایی زاگرس٬ خلبان پرواز ۱۰۳۴ ماهان و مدیرمسئول روزنامه شرق از جمله احکام صادر شده قضایی در خراسان رضوی است.
در حوزه اقتصادی نیز باید خراسان رضوی را مهد مؤسسههای مالی و مذهبی مجاز و غیرمجازی معرفی کرد که فعالیت بخش قابل توجهی از آنها بدهیهای هنگفتی به سیستم بانکی در ایران تحمیل کرده است.
فعالیت بسیاری از این مؤسسهها سالها دور از نظارت بانک مرکزی بود٬ اما در سالهای اخیر و با گسترش بحرانهای اقتصادی ناشی از فعالیت این مؤسسهها٬ بانک مرکزی توانسته که بخشی قابل توجهی از آنها را زیر نظارت خود بگیرد.
این اختلاف روش عینی و قابل توجه در اداره یک استان در مقایسه با ۳۰ استان دیگر البته بیانتقاد و اعتراض نبوده و نمایندگانی همچون علی مطهری بارها از این مسئله انتقاد کردهاند.
در تازهترین توصیفی که از نحوه استان خراسان رضوی از سوی ناصر آملی٬ سردبیر پیشین روزنامههای خراسان و طوس در ایرنا منتشر شده٬ آمده است: «جریان راست اکنون آنچنان تسلطی بر مدیران استان دارد که گویی ما خراسانیها در یک حکومت فدرال زندگی میکنیم. آن چه اینجا میگذرد چندان تناسبی با سایر نقاط کشور ندارد.»