این گزارش خلاصه‌ای از آمارها و اطلاعاتی است که نشان می‌دهد وضعیت فقر در استان‌های مختلف ایران چگونه است. این اطلاعات بر اساس داده‌های تحقیق مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «خط فقر ایران در سال ۱۳۹۵» و تطبیق آن با سایر آمارهای رسمی، مانند سرشماری، تورم و بیکاری استخراج و محاسبه شده است.
از هر ۳خانواده کرمانی یکی در معرض گرسنگی است
کرمان دومین پهناورترین استان ایران و محل زندگی نزدیک ۴ درصد مردم ایران است. و البته دومین منطقه فقیر نشین ایران که بیش از ۴۰ درصد مردم آن زیر خط فقر مطلق و در شرایط بسیار دشوار به سر می‌برند.
ایران وایر:
این حکایت برآوردهای دو سال پیش است که هنوز ایران دچار شوک تورمی و بازگشت رکود و آوار تحریم‌ها نشده بود. آن زمان از هر ۱۰ کرمانی، یکی قادر به تامین نیازهای اولیه زندگی و تهیه ۲۱۰۰ کالری غذا در روز نبود، چه برسد به امروز که وضعیت به مراتب پیچیده‌تر از دو سال پیش است.
کرمان نهمین استان پرجمعیت ایران است، اما بعد از تهران بیشترین جمعیت فقیر را در سراسر ایران دارد. یک میلیون و ۳۱۱ هزار نفر کرمانی فقیر از ۳ میلیون ۱۶۱ هزار شهروند.
این در حالی است که کرمان در خوشه‌ای قرار دارد که پایین‌ترین خط فقر شهری برای آن (۳۶۴ هزار تومان به ازای یک نفر و ۹۸۳ هزار تومان برای خانواده) تعریف شده است، یعنی سطح درآمدی مردم این استان به طور قطع بسیار پایین‌تر از سایر مناطق کشور است.
فقر شهری
در سال ۹۵ از یک میلیون و ۹۰۰ هزار کرمانی، بیش از ۷۱۸ هزار نفر زیر خط فقر مطلق به سر می‌بردند. در این رقم حدود ۳۹ درصد جمعیت شهرنشین استان را شامل می‌شود. این تعداد مردم فقیر در ۱۶۶ هزار خانواده زندگی می‌کنند که به طور متوسط هر خانواده بیش از چهار نفر (۴.۳) عضو دارد.
خط فقر شهری در این استان ۳۶۴ هزار تومان به ازای یک نفر و کمی کمتر از یک میلیون تومان برای یک خانواده چهار نفره تعریف شده است.
اگر بخواهیم این رقم را به‌روز کنیم، باید از آمار تورم استانی استفاده کنیم. داده‌های مرکز آمار ایران، درباره تورم استانی در آبان ۹۷ نشان می‌دهد، شاخص قیمت‌های در مناطق شهری استان به نسبت متوسط سال ۹۵، معادل ۴۰.۳درصد افزایش داشته است. اگر خط فقر شهری سال ۹۵ را در این تورم ضرب کنیم، برآوردی به روز از خط فقر شهری در استان خواهیم داشت.
بر این اساس در حال حاضر و در پاییز ۹۷، خط فقر مناطق شهری کرمان باید چیزی در ۵۱۱ هزار تومان به ازای یک نفر و نزدیک یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان برای یک خانواده چهار نفره باشد.
این رقم بزرگ‌تر از حداقل دستمزد در سال ۹۷ است. یعنی بسیاری از کارگرانی که در مناطق شهری استان با حداقل دستمزد کار می‌کنند، یا زیر خط فقر یا بسیار نزدیک به آن زندگی می‌کنند.
این در حالی است که به نظر می‌رسد وضعیت اشتغال در کرمان چندان بد نیست. بر اساس آخرین آمار اشتغال در سال ۹۶ نرخ بیکاری کرمان حدود ۱۱.۵درصد بوده که ۰.۶ درصد کمتر از میانگین کشوری است. نسبت اشتغال هم در کرمان ۰.۱درصد بیشتر از میانگین کشوری و برابر ۳۸.۹درصد است. این آمار نشان می‌دهد به رغم آنکه وضعیت اشتغال در استان کرمان چندان بد نیست، اما به دلیل پایین بودن سطح درآمد، اوضاع فقر در این استان به شدت بد است.
فقر روستایی
خط فقر روستایی در کرمان در سال ۹۵ حدود ۲۳۴ هزار تومان برای یک نفر و ۶۳۱ هزار تومان برای یک خانواده چهار نفره تعریف شده است. یعنی روستانشینان کرمانی که درآمدشان در سال ۱۳۹۵ زیر این اعداد و ارقام بوده، فقیر به حساب آورده‌اند.
بر اساس تحقیق مرکز پژوهش‌های مجلس بیش از ۴۵ درصد جامعه روستایی کرمان گرفتار فقر مطلق‌اند. جمعیت فقرای روستانشین استان حدود ۶۰۰ هزار نفر برآورد شده که با هم ۱۵۰ هزار خانواده فقیر را تشکیل می‌دهند.
آمار تورم نشان می‌دهد، شاخص کلی قیمت‌ها در مناطق روستایی کرمان، در آبان ۹۷، حدود ۳۹.۹ درصد بیشتر از متوسط سال سال ۹۵ است. با این حساب خط فقر روستایی در کرمان باید چیزی در حدود ۳۲۷ هزار تومان به ازای یک نفر و ۸۸۳ هزار تومان برای یک خانواده چهار نفره باشد.
با این حساب جای تردید نیست که کرمانی‌هایی که درآمدشان محدود به مستمری نهادهای حمایتی است به طور قطع زیر خط فقر قرار داشته و با مشکلات بنیادین تامین نیازهای پایه‌ای دست و پنجه نرم می‌کنند.