این گزارش خلاصه‌ای از آمارها و اطلاعاتی است که نشان می‌دهد وضعیت فقر در استان‌های مختلف ایران چگونه است. این اطلاعات بر اساس داده‌های تحقیق مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «خط فقر ایران در سال ۱۳۹۵» و تطبیق آن با سایر آمارهای رسمی، مانند سرشماری، تورم و بیکاری استخراج و محاسبه شده است.
علی رنجی‌پور, ایران‌وایر
فقر در کناره بزرگ‌ترین میدان گازی جهان
در جغرافیای بیابانی ایران، کناره دریا یک فرصت سرزمینی است؛ آن هم دریایی سرشار از منابع غنی نفت و گاز که آن سوی خلیج فارس، مردم قطر را -شریک ایران در میدان گازی مشترک پارس جنوبی- تبدیل به ثروتمندترین مردم جهان کرده است. در این سو اما، بوشهر گرفتار جبر جغرافیایی است و سیزدهمین استان فقیر ایران است.
در سال ۱۳۹۵، پیش از آنکه ایران گرفتار بحران رکود و تورم و تحریم شود، ۱۶.۵درصد جمعیت استان بوشهر را کسانی تشکیل می‌دادند که زیر خط فقر مطلق قرار داشتند. بیش از ۴۲ هزار خانواده با جمعیتی نزدیک به ۱۹۲ هزار نفر که درآمدشان کمتر از حداقل مبلغ مورد نیاز برای تامین غذای کافی -در حد استاندارد ۲۱۰۰ کالری در روز- است.
آمار اشتغال در سال ۱۳۹۶ حکایت از آن دارد که نرخ بیکاری در استان بوشهر حدود یک درصد پایین‌تر از متوسط کشوری است، با این همه نسبت اشتغال جمعیت بالای ۱۵ سال استان از ۳۷.۴ درصد فراتر نمی‌رود. یعنی تعداد افراد شاغل بالای ۱۵ سال در استان بوشهر چیزی در حدود ۳۱۲ هزار نفر است که حدود ۷ درصد آنها هم به دلیل نبود کار تمام وقت، تن به کارهای موقتی و نیمه‌وقت داده و جزو آمار اشتغال ناقص حساب شده‌اند.
فقر شهری
برآوردهای مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد جمعیت فقرای شهری استان بوشهر در سال ۱۳۹۵ ۱۷۰ هزار نفر بوده است. کمی بیش از ۲۰درصد جمعیت شهری. به عبارتی از هر ۵ شهرنشین استان بوشهر، یکی زیر خط فقر مطلق قرار دارد و درآمدش کمتر از حداقل خط فقر برآورد شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس است.
خط فقر شهری در سال ۹۵ در بوشهر ۴۱۰ هزار تومان برای یک نفر و حدود یک میلیون و ۳۱۵ هزار تومان برای یک خانواده فقیر ۵ نفره (بعد خانوار فقیر بیش از ۴.۵۵ نفر) بوده است.
اگر این اعداد و ارقام را به نسبت تغییر شاخص قیمت‌ها در مناطق شهری استان بوشهر ضرب کنیم، برآوردها حکایت از آن خواهند داشت که خط فقر شهری در آبان ۹۷، بیش از ۶۰۰ هزار تومان برای یک نفر و یک میلیون و ۹۲۰ هزار تومان برای یک خانواده ۵ نفره است. این رقم حدود ۸۰۰ هزار تومان با حداقل نرخ دستمزد در سال ۱۳۹۷ فاصله دارد.
فقر روستایی
نسبت فقر روستایی در استان بوشهر هم مثل اغلب نقاط ایران از مناطق شهری پایین‌تر است. طبق معمول هم نه رونق روستاها، بلکه پایین بودن نسبی هزینه‌ها در روستا باعث شده تا خط فقر مطلق برای تامین غذای کافی در مناطق روستایی کمتر از شهر باشد.
در سال ۹۵ خط فقر برای یک نفر روستایی در استان بوشهر ۲۳۴ هزار تومان و برای یک خانواده پنج‌نفره (میانگین بعد خانوار فقر ۴.۶۲ نفر) حدود ۷۵۰ هزار تومان بوده است. حتی با این حساب هم بیش از ۴ هزار و ۶۰۰ خانواده با جمعیتی بالغ بر ۲۱ هزار نفر زیر خط فقر مطلق قرار داشته‌اند.
به‌روزرسانی خط فقر مطلق بر اساس نرخ تورم مناطق روستایی استان بوشهر، نشان می‌دهد خط فقر مطلق در آبان ۹۷، بیش از ۳۴۰ هزار تومان برای یک نفر و حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان برای یک خانواده ۵ نفره بوده است.