تهران صاحب پمپ بنزین‌های جدیدی شده که هر لیتر بنزین را در گالن‌های ۲۰ لیتری و ظروف پلاستیکی، دو تا سه برابر قیمت دولتی می‌فروشند. انتشار تصاویری درباره این شیوه جدید دستفروشی، واکنش‌های بسیاری داشته است.
“دستفروشی بنزین” در خیابان‌ها و بزرگراه‌های منتهی به جنوب تهران، این روزها آنقدر به چشم می‌آید که چشم عکاس خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضاییه را گرفته است.
انتشار گزارش تصویری از بازار داغ و گسترده دستفروشی بنزین که “پمپ بنزین‌های جدید” نام گرفته، در فاصله اندکی توسط رسانه‌های اصولگرا و تعدادی دیگر از سایت‌های خبری، بازنشر شده و آن را “پدیده ناهنجار” خوانده‌اند.
بنزین خیابانی و قیمت‌های بالاتر
دستفروشان بنزین هر روز در مکان‌های مختلف پایتخت بساط می‌کنند و به گفته رسانه‌های ایران با خرید بنزین از جایگاه‌های سوخت به قیمت “آزاد” یعنی همان ۱۰ هزار ریال (۱۰۰۰ تومان)، در گالن‌های بزرگ ۲۰ لیتری و ظرف‌های پلاستیکی با قیمت دو تا سه برابر می‌فروشند.
دویچه وله:
نرخ مصوب هر لیتر بنزین ۱۰ هزار ریال (۱۰۰۰ تومان) است ولی به گزارش رسانه‌ها، دستفروشان هر لیتر بنزین را به دو تا سه برابر قیمت جایگاه‌های سوخت می‌فروشند؛ “دبه‌های ۵ لیتری ۱۰ هزار تومان و دبه‌های ۱۰ لیتری ۲۰ هزار تومان”.
دستفروشان بنزین آن‌طور که یک شهروند در تهران به خبرگزاری تسنیم گفته، البته رقیب هم دارند: «اگه حتی وسط تهران هم شما بنزین ماشینت تموم بشه و با امداد خودرو تماس بگیری، برات بنزین می‌آورند و با نرخ ۲۰۰۰ تومان محاسبه می کنند.»
دستفروشی بنزین فقط مختص به پایتخت ایران نیست و این وضعیت در جاده‌های استان خوزستان هم گزارش شده است: «توی خوزستان جاده ایذه، بنزین لیتری ۳ تومن خریدم. کجای کارید… خدا نکنه یه جا گیر بیفتی، همون جا میشه سرگردنه. راستی این فروش دستی بنزین خطر نداره؟»
کارتخوان هم دارند
قیمت دستفروشی بنزین متناسب با شرایط آب و هوایی و روزهای سرد زمستان تعیین می‌شود. تعطیلات نوروزی را هم باید در جای خود درنظر گرفت تا جایی که “جاده‌های شمال هم همه چی، حتی بنزین هم می‌فروشند”.
دستفروشان بنزین که برخی رسانه‌ها آنها را “دلالان بنزین” معرفی کرده‌اند، خانم‌ها و آقایانی هستند که برای خریداران بنزین، تسهیلاتی هم قائل شده و به دستگاه‌های “کارتخوان” و ظرف‌های کوچک و بزرگ مجهز هستند و در صورت تمایل خریدار، خود فروشنده وظیفه سوخت‌گیری برای موتورسیکلت یا خودرو را انجام می‌دهد.
فروش بنزین در جاده‌های ایران، پدیده جدیدی نیست. آنچه در چشم رسانه‌ها جلب توجه کرده، افزایش رو به رشد این شرایط به عنوان یک پدیده “ناهنجار” در پایتخت ایران و در وضعیت “سخت اقتصادی” است؛ وضعیتی که به گفته سعید باستانی، نماینده و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، قشر آسیب‌پذیر و بیکار جامعه تحت تاثیر آن بیشتر آسیب می بینند.
او لایحه بودجه سال ۹۸ را خوشبینانه و در راستای توجه به “رفع فقر مطلق” اقشار آسیب‌پذیر می‌داند که “می‌تواند راهگشای مشکلات” این قشر از جامعه باشد.
خط فقر مالکان پمپ بنزین‌های جدید
دستفروشان بنزین گویا زودتر از مجلس و کمیسیون تلفیق برای رفع مشکلات اقتصادی خود دست به کار شده و منتظر بررسی لایحه بودجه سال ۹۸ کل کشور نمانده‌اند.
لایحه بودجه از روز شنبه ۲۷ بهمن ماه در مجلس ایران آغاز می‌شود. طرح بنزین کوپنی هم در صورت جلب موافقت اکثریت نمایندگان با هدف “توزیع عادلانه” یارانه انرژی در همین لایجه بررسی می‌شود.
در این طرح به ازای هر کد ملی، در روز یک لیتر بنزین به حساب سرپرست خانوار واریز می‌شود و هر نفر ایرانی می‌تواند به هر شکلی که می‌خواهد از سهمیه موجود بنزین خود استفاده کند یا “تمام یا بخشی از آن را به قیمت آزاد بفروشد”.
نمایندگان مجلس در این طرح حمایت از قشر “مستضعف” را مهم معرفی کرده‌اند. به گفته مدافعان بازگشت بنزین کوپنی، در صورت افزایش قیمت بنزین در سال ۹۸ که دولت پیگیر آن است، قشر مستضعف می‌تواند بنزین در اختیارش را با “قیمت آزاد” بفروشد.
پیشنهادهای متفاوتی برای سهمیه ماهانه بنزین شده است. در حال حاضر میزان سقف سهمیه بنزین ماهانه مشخص نشده است، اما از ۸۰ لیتر در ماه تا ۱۲۰ لیتر پیشنهادهایی به مجلس شده است که به هر نفر ایرانی به “قیمت یارانه‌ای” اختصاص یابد.
قیمت بنزین کوپنی نیز هنوز اعلام نشده و در مجلس و دولت درباره آن سخنی به میان نیامده است. امیدواری‌ها برای کاهش فاصله خانواده‌های کم‌درآمد و مالکان پمپ بنزین‌های جدید از خط فقر نیز چندان خوشبینانه نیست.
خط فقر برای یک خانواده ساکن در تهران چهار میلیون و ۵۹۲ هزار تومان اعلام شده است.
از سویی نگرانی‌ها بابت توزیع نامساوی “یارانه پنهان انرژی” بین مردم وجود دارد تا جایی که برخی نمایندگان هشدار داده‌اند که طبقات پرمصرف و ثروتمند جامعه به مراتب حتی “تا ۱۰ برابر” بیشتر از طبقات کم‌مصرف و فقیر جامعه از این یارانه پنهان بهره می‌برند.
خانواده‌های کم‌درآمد همان‌هایی هستند که رسانه‌ها از آنها خانواده‌های زیر خط فقر، حاشیه نشین، دهک پایین نام می‌برند؛ برخی از این خانواده‌ها اما برای خودشان “پمپ بنزین‌های جدید” راه‌انداخته‌اند.