آبی: آب‌های سرزمینی؛ سبز: محدوده‌ی صید؛ خاکستری: آب‌های مشترک کشتیرانی؛ خط قرمز: محدودیت‌های عملا موجود بستر دریاچه که در محدوده‌ی روسیه قرار دارد
گذشته از ادعاهای ظریف درباره حفظ تمامیت ارضی کشور قبل و پس از انقلاب، وی توضیح داد دلیل اینکه کنوانسیون تا کنون به مجلس نیامده این است که «منتظر هستیم تا خط مبدأ در دریای خزر ترسیم شود.» این درحالیست که یک سال پیش سخنگوی وزیر خارجه ادعا کرده بود: «موضوع تقسیم خزر میان کشورها و تعیین خطوط مبدأ» مطرح نیست!» یک هفته بعد یکی از معاونان سابق وزارت خارجه نیز مدعی شد: «دو مسئله‌ی عمده‌ی ما یکی خط مبدأ و دیگری تقسیم بود اما ما اینها را قبول نکردیم… با مخالفت ایران این دو موضوع به آینده موکول شد!» حال آنکه در همین کنوانسیون که ترجمه فارسی آن همان موقع منتشر شد، برای کاسپین یک خط مبدأ عادی معین شده است! تمام مسئله نیز بر سر همین «خط مبدأ» و تقسیم بزرگترین دریاچه جهان بین کشورهای ساحلی آن است!
«کانون حقوقدانان ایران» بلافاصله پس از انتشار متن کنوانسیون، آن را «ترکمانچای دوم» نامید و با شواهد و مدارک حقوقی آن را علیه منافع ملی ایران اعلام کرد.
حالا با آن سخنان متناقض مقامات و اعتراضاتی که در شبکه‌های اجتماعی اوج می‌گیرد، دولت منتظر است تا «خط مبدأ» ترسیم شود!
آنچه روشن است، فروپاشی اتحاد شوروی، استفاده مشترک یا مشاع به معنی عدم تعیین محدوده‌ی معین را با به وجود آمدن کشورهای جدید دچار مشکل کرد. چه در قرارداد ۱۹۲۱ (پس از انقلاب اکتبر) و چه در قرارداد ۱۹۴۰ (اوج قدرت اتحاد شوروی) این دریاچه از سوی دو کشور«بالسویه» استفاده می‌شد. پس از آنهم هیچ قراردادی نیست که این استفاده‌ی مشاع را نفی کند تا سال ۱۹۹۱ که شوروی فرو پاشید.
حالا ظریف اعلام می‌کند که «کنوانسیون دریای خزر منافع جمهوری اسلامی ایران را حفظ خواهد کرد» و کیست که نداند «منافع جمهوری اسلامی» همان «منافع ملّی ایران» نیست به ویژه در شرایطی که نظام ایران با تشدید تحریم‌های آمریکا بیش از پیش در تنگنا و انزوا قرار گرفته. روزنامه گاردین که لطف‌اش نسبت به رژیم ایران پنهان نیست و اخیر «سرمقاله» حجت‌الاسلام محمد خاتمی را منتشر کرد همان موقع در گزارشی نوشت: امضای این کنوانسیون برای شکستن احساس انزوای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران پس از تحریم‌های آمریکا بسیار اهمیت دارد!
جمهوری اسلامی برای فرار از انزوا به تنها تکیه‌گاهش باج می‌دهد و «فدراسیون روسیه» از موقعیت ضعیف ایران تحت حکومت اسلامی، مانند همه‌ی سال‌های گذشته، سوء استفاده می‌کند. اما همانطور که تغییر رژیم در روسیه تزاری به الغای معاهده‌ی ترکمانچای انجامید، با تغییر رژیم در ایران نیز ترکمانچای دوم، اگر به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی برسد، می‌‌تواند ملغی شود.
الاهه بقراط, کیهان لندن :