در روزهای اخیر اعداد و ارقام مختلفی درباره فساد مطرح شده است. ازجمله «حسن روحانی» در سخنرانی روز یکشنبه ۱۹ آبان در یزد، به‌طور مشخص به ۶ رقم اشاره کرد: ۲.۷ میلیارد دلار؛ ۲ میلیارد دلار؛ ۹۴۷ میلیون دلار؛ ۷۰۰ میلیون دلار؛ ۱۸ میلیارد دلار؛ ۷.۳ میلیارد دلار و ۱۲ میلیارد دلار. روحانی، -به‌جز مورد ۲.۷ میلیاردی بابک زنجانی- در مورد بقیه توضیحی نداد و سربسته برخی افراد و نهادها را متهم به فساد کرد. پیش‌تر «اسحاق جهانگیری»، معاون اول رییس‌جمهوری ایران بدون نام بردن از کسی از «بر باد دادن ۲۲ میلیارد دلار» صحبت کرده بود.
در این گزارش سعی می‌کنیم ببینیم در مورد هرکدام از این اعداد و ارقام چه می‌دانیم؟ از بالا به پایین شروع می‌کنیم؟
۲۲ میلیارد دلار
تا سه هفته پیش صحبتی از ۲۲ میلیارد دلار مطرح نبوده است. اسحاق جهانگیری روز سی‌ام مهر، به ناگهان اعلام کرد: «کسانی در مقطعی ۲۲ میلیارد دلار منابع کشور را به استانبول و دبی بردند تا به گفته خودشان قیمت ارز را در کشور کاهش دهند، درحالی‌که نه قیمت دلار کاهش پیدا کرد و نه مشخص شد که ۲۲ میلیارد دلار چه شد؟»
کسی آدرس جدیدی دراین‌باره نداد تا اینکه هم‌زمان با سخنرانی روحانی در یزد، روزنامه ایران در گزارشی به نقل از «جعفرزاده ایمن‌آبادی»، نماینده مجلس نوشت:«سخنان آقای جهانگیری درزمینه خروج ۲۲ میلیارد دلار از کشور در دولت سابق برای مبارزه با افزایش قیمت ارز، درست است و ما خیلی قبل‌ترها نیز از این موضوع خبر داشتیم. یکی از اتهاماتی که منجر به محاکمه یکی از اطرافیان «محمود احمدی‌نژاد» شد، همین موضوع خروج ۲۲ میلیارد دلار ارز از کشور بود.»
این نماینده مجلس گفته اسناد و مدارک این موضوع را در اختیار دارد و آن را منتشر خواهد کرد؛ اما دقیقا معلوم نیست کدام‌یک از اطرافیان احمدی‌نژاد این حجم از پول را از کشور خارج کرده‌‌اند و سرنوشت این پول چه شده است؟
۱۸ میلیارد دلار
افشاگری روحانی و جهانگیری ظاهرا هر دو در واکنش به اتهامی است که از سوی رسانه‌های مخالف داخلی علیه دولت مطرح شده است. ازجمله می‌توان به سوال روزنامه کیهان در نشست خبری روز ۲۲ مهر حسن روحانی اشاره کرد. خبرنگار کیهان از رییس‌جمهوری ایران پرسید «مسوولیت بر باد رفتن ۱۸ میلیارد دلار از ذخایر ارزی کشور در قالب ارز ۴۲۰۰ تومانی با چه کسی است؟»
هم جهانگیری و هم روحانی چند بار گفته‌اند ۱۸ میلیارد ارز دولتی بوده که به واردکنندگان داده‌شده تا با آن جنس وارد کنند. بااین‌همه یافته‌های گزارشی تحقیقی که روز چهارم آبان در ایران‌وایر منتشرشده نشان می‌دهد که این رقم، یعنی ۱۸ میلیارد دلار با داده‌های «فهرست دریافت‌کنندگان ارز دولتی»، هم‌خوانی ندارد. معلوم نیست دلیل این اختلاف حساب چیست.
آنچه مشخص است تکلیف بخشی از دلارهای دولتی نامشخص است. اسحاق جهانگیری خود گفته «ممکن است که عده‌ای در این میان ارز دولتی دریافت کرده اما کالا وارد کشور نکرده باشند که این کار حتما خیانت است و باید با فرد خائن به‌خصوص در شرایط جنگی با اشد مجازات برخورد شود.» اما در مورد جزییات آن هیچ اطلاعات قابل‌اطمینانی وجود ندارد.
۱۲ میلیارد دلار
این رقم به گفته روحانی بخشی از ۱۸ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی است. حسن روحانی در سخنرانی یزد گفته ۱۲ میلیارد دلار صرف واردات کالاهای غیراساسی شده است. با استناد به اطلاعاتی که در گزارش‌های بانک مرکزی و گمرک ایران موجود است، نمی‌توان این گفته روحانی را تکذیب یا تایید کرد.
۷.۳ میلیارد دلار
روحانی مدعی است از ۱۸ دلاری که صحبت آن است، ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار صرف واردات کالاهای اساسی و دارویی شده است. معلوم نیست این میزان واردات مربوط به چه بازه زمانی است؛ اما زمینه صحبت مربوط به سال ۱۳۹۷ است، آمارهای رسمی تجارت خارجی ایران در سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد حجم واردات دارو و کالاهای اساسی در این سال به‌طورقطع بیش از ۷ میلیارد دلار بوده است، اما عدد دقیق و جزییات آن مشخص نیست.
۲.۷ میلیارد دلار
این رقم ظاهرا مربوط به بدهی «بابک زنجانی» است. حسن روحانی در یزد درباره این پول گفته «هنوز بعد از گذشت چند سال برای ما روشن نیست آقایی که ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار پول مردم را خورد و او را دستگیر کرده و حتی حکم اعدام هم برایش صادر شد و اکنون در زندان است الان، این پول کجاست و چه کسانی مسوول هستند و چرا آن‌هایی که در این زمینه نقش داشتند برای مردم توضیح داده نمی‌شود.»
در واکنش سخنگوی قوه قضائیه نیز گفته است: «رقمی بین ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تا ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون یورو مجموعه بدهی‌ها و مراودات مالی بابک زنجانی با وزارت نفت و همچنین بانک مرکزی اعلام شده است که برخی از آن مربوط به پول فروش نفت و برخی ارزهای دریافتی از بانک مرکزی بوده است.» «غلامحسین اسماعیلی»، دولت روحانی را متهم کرد به چند نفر از مسوولانی که در پرونده بابک زنجانی برایشان کیفرخواست صادرشده، ارتقای درجه داده است.
۲ میلیارد دلار
حسن روحانی در سخنرانی یزد به این پول این‌طور اشاره‌کرده که «از همه مسوولین و ارگان‌ها می‌خواهم درباره ۲ میلیارد دلار پولی که به حلقوم آمریکا ریخته شد و دولت قبل ۱۰ ماه فرصت داشت که آن پول را از حلقوم آمریکا درآورد، اما دست روی دست گذاشت به مردم توضیح دهند.» او حتی گفت شورای عالی امنیت ملی هم خواستار رسیدگی به این ماجرا شده است.
خبرگزاری ایسنا ساعتی پس از سخنرانی روحانی شرحی از ماوقع را منتشر کرده است. آن‌طور که ایسنا نوشته، داستان مربوط به سال ۱۳۸۷ و دولت اول احمدی‌نژاد و تعلل در فروش حدود ۲ میلیارد دلار اوراق بهادار پیش از محدودیت وزارت خزانه‌داری آمریکا برای معامله با بانک‌هایی است که با بانک‌های آمریکایی ارتباط نداشتند. ظاهرا دولت وقت طمع کرده اوراق را به قیمت بیشتر بفروشد که به این مصوبه خورده و نتوانسته این کار را انجام دهد. بعد هم در سال ۱۳۹۱ این پول به دلیل تحریم بلوکه‌شده و در سال ۱۳۹۵ با تصمیم دادگاهی در آمریکا به قربانیان انفجار سفارت آمریکا در بیروت پرداخته شده اس
۹۴۷ میلیون دلار
این رقم در فهرست افشاگری‌ها کمترین عدد است، اما فراموش نکنیم که ۹۴۷ میلیون دلار عدد بسیار بزرگی است. به قیمت آزاد دلار امروز حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان می‌شود و به قیمت دلار ۴۲۰۰ تومانی حدود ۴ هزار میلیارد تومان درمی‌آید.
روحانی در سخنرانی خود مدعی شده «یک نهادی ۹۴۷ میلیون دلار گرفته و پس نداده». او از این نهاد نامی نبرده، اما برخی با مطابقت دادن این رقم با کتاب «محمد سرافراز»، رییس پیشین صداوسیما احتمال داده‌اند که این نهاد صداوسیما است. سرافراز در کتاب خود نوشته «کمک ارزی ۹۴۷ میلیون دلاری به سازمان در سال ۱۳۹۳ به پایان رسید». ۹۴۷ میلیون دلار عدد رندی نیست و نهادهای زیادی در حد و اندازه صداوسیما وجود ندارند که روحانی بخواهد با طعنه و کنایه آن‌ها را متهم به فساد و حیف‌ومیل منابع مالی در این حد و اندازه کنند.
ایران‌وایر:علی رنجی‌پور