حسن روحانی با این ادعا که مردم آذربایجان در جریان اعتراضات اخیر با “زمانشناسی” وارد صحنه شدند، گفت “در دفاع از نظام همه کنار هم هستیم”. روحانی همچون رهبر جمهوری اسلامی اعتراضات اخیر را به آمریکا و اسرائیل نسبت داده بود.
حدود دو هفته پس از آغاز اعتراضات سراسری در ایران به افزایش قیمت بنزین که با سرکوب خشونتآمیز نیروهای امنیتی مواجه شد، حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی، بر وحدت همه نیروها برای “دفاع از نظام” تأکید کرد.
روحانی که امروز چهارشنبه ششم آذر (۲۷ نوامبر) در تبریز سخن میگفت، با اشاره به اعتراضات اخیر در ایران مدعی شد که «مردم آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل در این حوادث با زمانشناسی و هوشیاری خود وارد صحنه شدند که باید از آنها تشکر کنم.»
دویچه وله:
حسن روحانی همچنین گفت که مردم آذربایجان همیشه در “حمایت از انقلاب، رهبری، نظام و ایران عزیز” و “برای ایجاد امنیت” پیشتاز بودهاند.
به نظر میرسد که سخنان روحانی درباره “زمانشناسی و هوشیاری” مردم آذربایجان، اشارهای باشد به تظاهرات نیروهای موسوم به “فداییان رهبر” که در واکنش به اعتراضات اخیر، در برخی شهرها از جمله تبریز در حمایت از “امنیت و اقتدار کشور” و با شعارهای “مرگ بر فتنهگر”، “تنها ره رهایی، اطاعت از رهبری” دست به تظاهرات زدند.
حسن روحانی در سخنرانی امروز خود همچنین گفت: «همه جا باید در کنار هم باشیم، از جمله حوادثی از قبیل زلزله که وقتی مشکلی در یک جای کشور رخ میدهد، همه مردم در خط مقدم تعاون و کمک بوده و هستند و البته در دفاع از نظام هم همینطور در کنار هم هستند.»
“فکر میکردند کار نظام تمام است”
رئیس جمهوری ایران امروز در سخنانی دیگر در جلسه “شورای اداری استان آذربایجان شرقی” نیز در رابطه با اعتراضات اخیر مدعی شد: «اطلاعاتی که در اختیار داشتیم، نشان میداد که دشمن از دو سال پیش چه سرمایهگذاری عظیمی را در این زمینه کرده بود و با ارسال پول، تجهیزات و بمباران تبلیغاتی از یک سو، و فشار سنگین اقتصادی از سوی دیگر تلاش داشت برنامه خود را عملیاتی و مردم را ناراضی کند.»
روحانی در ادامه افزود: «دشمنان آرزوهایی را در سر می پرواندند و فکر میکردند اگر حادثهای پیش آید کار نظام تمام است.»
مخالفان جمهوری اسلامی معتقدند که اصلاحطلبان حکومتی و جریان موسوم به میانهرو، از جمله حامیان روش “اعتدالی” روحانی، تنها منافع گروهی خود را دنبال میکنند و در شرایط احساس خطر و برای “دفاع از نظام” حتی از همراهی با سرکوب خشونتآمیز اعتراضات مردمی نیز ابایی ندارند.
دو روز پس از سه برابر شدن قیمت بنزین و اجرای سهمیهبندی شدن آن، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، از این اقدام حمایت کرد و اعتراضات مردمی را به “اشرار” و “ضدانقلاب و دشمنان ایران” نسبت داد که به گفته او با “تشویق” خانواده پهلوی و سازمان مجاهدین خلق صورت گرفته است. این سخنان خامنهای به عنوان فرمان سرکوب اعتراضات تعبیر شد.
حسن روحانی نیز در مواضعی هماهنگ با رهبر جمهوری اسلامی و دیگر مقامهای حکومتی و امنیتی، از سرکوب معترضان حمایت کرد. رئیس جمهوری ایران روز ۲۹ آبان ضمن اعلام “پیروزی” بر معترضان، از جمله گفت: «آشوبطلبان سازمانیافته، برنامهریزی شده و مسلح بودند که کاملا بر اساس برنامه طراحیشده از سوی ارتجاع منطقه، صهیونیستها و آمریکاییها اقدام کردند.»
ادبیات “رئیس کلانتری”
حسن روحانی روز ۲۶ آبان نیز در سخنانی مناقشهبرانگیز در جلسه هیات دولت، از امکان شناسایی و پیگرد صاحبان خودروهایی خبر داده بود که به نشانه اعتراض به گرانی بنزین، خودروهای خود را در خیابانها متوقف میکنند. او گفت: «خودرو در اختیار من است که استفاده کنم نه اینکه راهبندان درست کنم. اگر راهبندان درست کردم خوشبختانه آن قدر سیستم مانیتور و دوربین داریم که خودرو، پلاک آن و راننده مشخص میشود.»
روحانی همچنین خواستار برخورد قوه قضائیه با کسانی شد که به گفته او “راهبندان ایجاد کرده” و یا “به بانک، مرکز پلیس و صدا و سیما حمله” کردهاند.
این سخنان با واکنشهای شدیدی همراه شد و حتی نماینده تبریز در مجلس اظهارات روحانی را “در حد رئیس کلانتری” ارزیابی کرد. احمد علیرضابیگی گفت: «رئیس جمهور به جای اعتمادآفرینی، میگوید که دوربینهای مانیتورینگ داریم و برخورد میکنیم، البته این ادبیات یک رئیس جمهور نیست بلکه ادبیات یک رئیس پاسگاه است.»
در پی افزایش سه برابری قیمت بنزین در روز ۲۴ آبانماه گذشته، اعتراضهای گستردهای در سراسر ایران رخ داد. به گفته وزیر کشور ایران، تنها در چهار استان اعتراضی رخ نداده است. اعتراضات عمومی به گرانی بنزین اما بهسرعت رنگی سیاسی به خود گرفت و مجموعه نظام جمهوری اسلامی را هدف قرار داد.
نیروهای امنیتی و انتظامی جمهوری اسلامی نیز در سایه قطع اینترنت و غیاب مطبوعات آزاد، با شدت این اعتراضات را سرکوب کردند؛ اعتراضاتی که طبق آمار عفو بینالملل ۱۴۳ کشته و هزاران زخمی و بازداشتی به همراه داشته است. گرچه پس از گذشت حدود دو هفته از آغاز اعتراضات، هنوز مقامهای رسمی درباره شمار قربانیان و بازداشتشدگان سکوت کردهاند، اما سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی شمار بازداشتیهای حوادث اخیر را “حدود هفت هزار نفر” اعلام کرده است.