چند ساعت پس از این که «حسن روحانی» در بیست و ششمین «همایش ملی بیمه و توسعه» از پخش اعترافات دستگیرشدگان در اعتراضات خیابانی خبر داد، سایت «صبح توس» مشهد اولین قسمت از مستند اعترافات دستگیرشدگان ناآرامیهای این شهر را منتشر کرد.
رییس جمهوری ایران امروز چهارشنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۸ در همایش ملی بیمه و توسعه درباره اعتراضات مردمی به گرانی بنزین سخن گفت و از تعیین یک هیات سه نفره شامل معاون حقوقی ریاست جمهوری، وزیر دادگستری و وزیر کشور برای پیگیری وضعیت بازداشتشدگان و کشته شدگان اعتراضات خبر داد.
او در بخشی از صحبتهایش گفت: «آنهایی که سازمان یافته آمدهاند و در اعترافاتشان در آینده میبینید، بیش از دو سال برنامهریزی کرده بودند. امسال هم بیشتر به فکر ایام اواخر دی و بهمن و آن ایام انتخابات بودند اما اربابهایشان از خارج گفتند الان وقتش است و با اینها باید برخورد شود.»
چند ساعت پس از انتشار سخنان روحانی، فیلم اعتراف یکی از دستگیرشدگان در مشهد به عنوان قسمت اول مستند «شبی در بزرگراه» منتشر شد. صورت فردی که صحبت میکند، شطرنجی شده اما صدایش جوان است. حرفهایش را با این جملات آغاز میکند: «به اصطلاح خودمان اعتراض میکردیم اما واقعا اغتشاش بود. جوگیر شده بودیم و نمیدانستیم چه کار بکنیم.»
او در این اعترافات میگوید که زنی با کت چرم قرمز، لیدر اعتراضات شهر مشهد بوده است: «چند تا خانم جلوی ماشینها را گرفتند. یک خانمی با کت چرم قرمز آنجا جلوی ماشینها را میگرفت. شعار اول را همیشه آن خانم میداد. دیدم آن وسط دارد رهبری میکند و نمیگذارد ماشین بیاید و آمبولانس بیاید.»
این اولین بار نیست که از دستگیرشدگان اعتراضات نسبت به گرانی بنزین اعتراف گرفته میشود و یک زن را به عنوان سرشاخه اصلی اعتراضات معرفی میکنند. در گزارشی که ۳۰ آبان ۱۳۹۸ تلویزیون ایران پخش کرد، زنان به عنوان عامل تحریک احساسات حاضران و لیدر اعتراضات معرفی شدند.
برنامه «۲۰:۳۰» به پخش اعترافات اجباری و ساخت برنامههایش برای بخشهای امنیتی نظام جمهوری اسلامی مشهور است. در این برنامه، «فاطمه دادوند»، لیدر اعتراضات شهر بوکان معرفی شد که توسط «سربازان گمنام امام زمان» دستگیر شده است.
سربازان گمنام امام زمان در ادبیات جمهوری اسلامی به نیروهای امنیتی و وزارت اطلاعات اطلاق میشود. با این حال، بررسیهای «ایرانوایر» نشان میدهند که فاطمه دادوند در خیابان مجروح و سپس توسط نیروهای اطلاعاتی بازداشت شده است.
فردی که راوی اعترضات مشهد در مستند شبی در بزرگراه است، در بخش دیگری از صحبتهایش میگوید که از طریق اینستاگرام متوجه مکان اعتراضات در مشهد شده است: «در اینستاگرام گفتند اعتراضات مشهد در بلوار وکیلآباد و ساعت هشت شب باشد. الان فکر میکنم چرا اعتراضات باید در شب و در یک مکان عمومی باشد؟ چون افرادی مثل من اسکل و جوگیر میشوند اما در دل تاریکی شب، خودشان فرار میکنند. فقط افرادی مثل من قربانی میشوند.»
او در طول اعترافاتش بارها از این که قربانی است و جوگیر شده، حرف میزند و روی این نکته که اعتراضات تبدیل به اغتشاش شده بودند، تاکید میکند؛ موضوعی که از روز اول اعتراضات خیابانی از سوی مسوولان جمهوری اسلامی عنوان شد. آیتالله «علی خامنهای» معترضان را «اشرار» نامید و دیگر مسوولان نظام به تاسی از او، آنها را اشرار یا «اغتشاشگران» خواندند.
او در بخش دیگری از اعترافاتش اعلام میکند که به قرص «ترامادول» اعتیاد دارد و آن شب که در اعتراضات شرکت کرده، مصرف بیش از اندازه داشته است: «سه سال است روزی یک دانه ترامادول مصرف میکنم. آن روز سه تا خورده بودم.»
مطرح کردن اعتیاد، مشکلات روانی و خانوادگی، موضوعاتی هستند که در سناریوهای اعترافات اجباری جمهوری اسلامی از دیرباز وجود داشتهاند. حکومت دوست دارد مخالفانش را افرادی معرفی کند که دچار بحرانهای عاطفی، روحی و روانی هستند.
گزارشهای منتشر شده از برخورد «گشت ارشاد» با افرادی که به اصطلاح جمهوری اسلامی «بدحجاب» هستند، نشان میدهد که آنها در بازداشتگاه باید به سوالاتی نظیر این که تا کنون مشروبات الکلی مصرف کردهاید یا نه؟ آیا بچه طلاق هستید؟ از مشکلات روانی رنج میبرید و … پاسخ دهند.
آخرین قسمت از این مستند با این جملات به پایان میرسد: «من در نگاه قانون واقعا متهم هستم و فکر نمیکردم به عنوان یک متهم با من این قدر با احترام رفتار شود!»
داستان اعترافات اجباری در جمهوری اسلامی، داستان تازهای نیست. اما چند ماه پیش که متهمان پرونده دروغین ترور هستهای دانشمندان درباره اعترافاتشان زیر شکنجه و اجبار با رسانهها گفتو گو کردند و جعلی بودن اعترافات آنها مشخص شد، توجه افکار عمومی را پیش از گذشته به این موضوع جلب کرد.
پس از پخش گفتوگوهای «مازیار ابراهیمی»، یکی از متهمان پرونده دروغین ترور دانشمندان هستهای، «محمود صادقی»، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی طرحی به مجلس ارایه کرد و از این طریق خواستار ممنوع کردن ضبط و پخش اعترافات شخصی شد.
با این حال، پس از اعتراضات آبان ماه امسال، مسوولان جمهوری اسلامی بارها از پخش اعترافات اجباری معترضان که در ادبیات آنها اغتشاشگر خوانده میشوند، سخن گفتهاند. سردار «علی فدوی»، جانشین فرمانده سپاه پاسداران گفته سپاه عدهای را که پس از اعتراضات اخیر قصد خروج از کشور را داشتهاند، دستگیر کرده است.
او خبر داده است اعترافات این افراد بهزودی از صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران پخش خواهد شد.
پیش از او، «عبدالرضا رحمانی فضلی»، وزیر کشور در یک برنامه تلویزیونی از گستردگی اعتراضات خبر داده و خواهان پخش اعترافات تلویزیونی بازداشت شدهها شده بود. امروزهم حسن روحانی تیزر تبلیغاتی اعتراف معترضان را در جلسه همایش ملی بیمه و توسعه، لابهلای سخنانش جا داده است.
او گفته در اعترافات افرادی که سازمان یافته در اعتراضات شرکت کرده بودند، میبینید که اربابانشان از خارج گفته بودند الان وقتش است!
شیما شهرابی, ایرانوایر: