یکی از معیارهای اصلی برای سنجش کارایی دولتهای مختلف قطعاً عملکرد اقتصادی است. در همین راستا و برای سنجش عملکرد اقتصادی کشورها و دولتهای مختلف از نشانگرهای اقتصادی متفاوتی استفاده میکنند. در میان این نشانگرهای اقتصادی شاخص فلاکت اقتصادی با توجه به تعریف ساده آن از یک طرف، و اهمیت مؤلفههای آن از سوی دیگر، یکی از پرکاربردترین نشانگرها در این زمینه است.
شاخص فلاکت چیست؟
شاخص فلاکت اولین بار توسط آرتور اوکان مشاور اقتصادی لیندون جانسون رئیس جمهور امریکا در دهه ۷۰ میلادی مطرح شد.
اوکان با این فرض که افزایش نرخ بیکاری و تورم باعث تحمیل هزینه اقتصادی واجتماعی به جامعه میشود مجموع این دو نرخ را به عنوان شاخص فلاکت معرفی نمود. ترکیب افزایش سطح قیمتها و تعداد افراد بدون کار باعث کاهش عملکرد اقتصادی و افزایش شاخص فلاکت میشود
شاخص فلاکت اوکان = نرخ تورم + نرخ بیکاری
در واقع شاخص فلاکت اوکان یا شاخص ناراحتی اقتصادی زمانی مطرح شد که اقتصاد آمریکا در رکود تورمی قرار داشت و هدف اوکان از تعریف این شاخص معرفی معیاری برای اندازه گیری ساده اما کارآمد آسیب اقتصادی ناشی از هزینههایی که سطح بالای تورم و بیکاری به جامعه تحمیل می کند بوده است. در نتیجه با توجه به اینکه سطح تورم و بیکاری باعث کاهش رفاه ملی میشود اندازه این شاخص میتواند معیاری برای سنجش رفاه اقتصادی باشد.
به عنوان مثال، نرخ بیکاری در سال ۹۲ عدد ۱۰.۴ درصد و نرخ تورم ۳۴.۷ درصد بود. شاخص فلاکت هم بر همین اساس به ۴۵.۱ درصد رسیده بود.
وضعیت کشورهای دیگر
اما کشورهای دیگر در چه وضعیتی قرار دارند؟ کمترین عددها در شاخص فلاکت برای کشورهایی مثل ژاپن، ازبکستان، تایوان، سنگاپور، کره جنوبی، تایلند، قطر، مالزی، چین و پاناماست. شاخص فلاکت در این کشورها چیزی در حدود ۵.۴۱ درصد تا ۸.۲۴ درصد است.
ایران به لحاظ رتبهبندی شـاخص فلاکت در قعر جدول در کنار کشورهای ونزوئلا، آرژانتین و زیمبابوه که بیشترین میزان شـاخص فلاکت را دارند قرار دارد.
جدیدترین آمارهای رسمی منتشر شده نشان میدهد که شـاخص فلاکت ایران به رقم ۵۳.۲ درصد در تابستان ۹۸ رسیده است.
ایران در شـاخص فلاکت در بین ۹۵ کشور در انتهای جدول با رتبه ۹۱
به گزارش خبرگزاری صبح اقتصاد، در تاریخ ۱۵ مهرماه ۹۸، موسسه کاتو در گزارشی به قلم استیو هانکه، به رتبه بندی کشورها بر اساس شـاخص فلاکت تا پایان سال ۲۰۱۸ پرداخت. این شـاخص که در برگیرنده معیارهای رشد اقتصادی، نرخ بیکاری، نرخ تورم و نرخ بهره است برای ۹۵ کشور اندازه گیری شده است.
بر این اساس شش کشوری که در بین ۹۵ کشو، کمترین واحد شـاخص فلاکت را دارند عبارتند از:
تایلند با شـاخص فلاکت ۱.۲ واحد، مجارستان، ۲.۶ واحد ، ژاپن، ۳.۳ واحد، اتریش، ۳.۹ واحد، چین، ۴.۲ واحد و سویس ۴.۳ واحد درصدر کشورهایی که کمترین شـاخص فلاکت را دارا میباشند.
همچنین شش کشوری که بیشترین شـاخص فلاکت را دارند عبارتند از:
۱- ونزوئلا: امسال نیز به مانند سال های قبل ونزوئلا در انتهای جدول قرار دارد و شـاخص فلاکت آن یک میلیون و ۷۴۶ هزار و ۴۳۹ است.
۲- آرژانتین: در گزارش امسال ۱۰۵.۶ واحد،
۳- زیمبابوه: ۱۰۳.۵ واحد،
۴- ایران: با شـاخص فلاکت ، ۷۵.۷ واحد در قعر جدول در رتبه ۹۱ قرار دارد
خاطر نشان میشود که آمار رسمی دولتی در تابستان ۹۸ شـاخص فلاکت را ۵۳.۲ واحد اعلام کرد در صورتیکه بنا بر گزارش موسسه بین المللی کاتو، شـاخص فلاکت در ایران امسال برابر، ۷۵.۷ واحد اعلام شده است، که ۲۲.۵ واحد بیشر از عدد اعلام شده از آمار رسمی ایران است.