نتایج یک تحقیق پلیس نشان می‌دهد بالای ۶۲ درصد قاتلان شهر مشهد، اعتقاد «معنوی بالایی» دارند و بسیاری از قتل‌های آن‌ها هم ریشه در «تعصب‌های» سنتی و مذهبی این افراد داشته است.
نتایج این تحقیق در شماره پاییز فصلنامه «دانش انتظامی» استان خراسان رضوی با عنوان «ریشه‌های روانی قتل عمد در شهر مشهد» منتشر شده که کاربران خارج از کشور امکان دسترسی به آن را ندارند.
در این تحقیق که موضوع آن بررسی انگیزه‌های قتل بین سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵ است، آمده ۸۱ درصد این قاتلان «سالم و فاقد هیچ‌گونه علائم شخصیتی و بالینی» هستند و ۶۲ درصد آن‌ها نیز «اعتقاد معنوی» بالایی دارند.
پلیس با بررسی انگیزه‌ها و دلایل قتل‌های رخ‌داده، چنین نتیجه گرفته که «تابوهای خانوادگی، اعتقادات و باورهای مذهبی که نشان از تعصب و احساسات» این افراد داشته، در این قتل‌ها نقش داشته است.
پلیس در تحقیق خود از اینکه «بسیاری از افراد اجتماع با اعتقادات افراطی رشد یافته‌اند» اظهار تاسف کرده و نوشته این نوع تربیت مذهبی و سنتی «متعصبانه» ریشه و مقدمه‌ساز قتل‌ها در شهر مشهد است.
«نباید مسایل غریزی را به فرزندان انتقال داد»، «نباید دختر در حریم خانواده سر لخت باشد یا جلو پدر پا دراز کند» و «نباید فرزندان ابراز احساسات در خانواده داشته باشند» این جملات مواردی هستند که پلیس از آن‌ها به‌عنوان مصادیق رفتار‌های متعصبانه در برخی از خانواده‌های مذهبی در ایران نام برده است.
در بخش دیگری از این تحقیق آمده افرادی که در چنین خانواده‌ها و فضا‌هایی تربیت می‌شوند، زمانی که در جامعه حضور می‌یابند «رفتاری کاملا عکس رفتار‌های خانوادگی از خود بروز می‌دهند.»
در توضیح این موضوع آمده است: «وقتی فرزند از دوران کودکی صرفا با مسایل مذهبی و تعصبی رشد یافته و به دیگر ابعاد روانی– اخلاقی و تربیتی وی پرداخته نشده این فرد دچار تعارض و حتی دوگانگی هویتی و شخصیتی» می‌شود.
آن‌طور که در این تحقیق آمده این افراد در پی تعارض‌های هویتی و شخصیتی «از خود رفتاری خشونت‌آمیز ابراز» می‌کنند که «عواقب این خشونت‌های کنترل نشده ناشی اعتقادات مذهبی، پرخاشگری و ضرب‌وجرح و نهایتا قتل» است.
پلیس در این تحقیق اشاره‌ای به نوع این قتل‌ها نکرده، اما با مثال‌هایی که زده به نظر می‌رسد منظور قتل‌های «ناموسی» است که در ایران درصد بالایی را به خود اختصاص داده است.
قتل ناموسی به قتل زنان یک خانواده به دست مردان خویشاوند خود براثر باورهای مذهبی و تعصبات سنتی خود گفته می‌شود.
بر اساس برخی آمار‌ها حدود ۱۹ درصد قتل‌هایی که سال ۱۳۹۲ در شهر‌های مختلف ایران رخ داده از نوع «قتل ناموسی» بوده است.
بسیاری از این قتل‌ها به اعتقاد گروه زیادی از کارشناسان اجتماعی ریشه از تعصبات مذهبی، سنتی و قومی دارد که سالانه، زنان زیادی را قربانی می‌کند.
از انگیزه‌های مذهبی می‌توان به‌عنوان قدرتمند‌ترین انگیزه در وقوع این نوع قتل‌ها نام برد اما مسوولان جمهوری اسلامی تمایل چندانی ندارند که در این زمینه آمار و اطلاعات روشنی ارائه کنند.
بااین‌وجود، پلیس مشهد در تحقیق خود اشاره کرده قتل‌های رخ‌داده در این شهر «سازمان‌یافته نبوده بلکه ناشی از باورهای غلط خانوادگی، منفی‌بافی‌ها، تابوهای خانوادگی، افراط‌وتفریط در اعتقادات مذهبی و عدم شناخت این باورها و اعتقادات» بوده است.
مهم‌ترین داده مربوط به این تحقیق پلیس «اعتقاد معنوی» بالای ۶۲ درصد قاتلان است، اما این تحقیق به ما نمی‌گوید این افراد چه فرد یا افرادی را بین سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵ کشته‌اند؟
نقش باورهای مذهبی و سنتی آن‌طور که پلیس به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به آن اشاره کرده، در این قتل‌ها بسیار پررنگ بوده، اما جزییاتی از رابطه قاتل و مقتول یا مقتولین در این گزارش در دسترس نیست.
قتل‌های ناشی از باورهای دینی یکی از جنجالیترین مباحث اجتماعی در ایران است که در پاره‌ای موارد با جنجال‌ها و شوک‌های اجتماعی نیز همراه بوده است.
یکی از جنجالیترین و سنگین‌ترین این شوک‌ها مربوط به پرونده «سعید حنایی» است که وی از مرداد سال ۱۳۷۹ تا مرداد ۱۳۸۰ دست‌کم مرتکب ۱۶ قتل شد.
مقتولان (به‌جز یک نفر) همه از زنان خیابانی و مصرف‌کننده و درگیر مواد مخدر بودند که حنایی بعد‌ها گفت که هدف از قتل آن‌ها «پاک کردن جامعه از فساد و فحشا» بوده است.
از حنایی به‌عنوان یکی قاتلان شاخص مذهبی در تاریخ ایران نام برده می‌شود که بر اساس باورها و تربیت مذهبی و سنتی خود گمان می‌کرد با کشتن زنان {کارگران جنسی} می‌تواند دامن جامعه را از «فساد» پاک کند.
دومین پرونده جنجالی قتل‌های سریالی با ریشه‌ها و انگیزه‌های مذهبی به «قتل‌های محفلی کرمان» مشهور است که مربوط به سال ۱۳۸۱ است که شش بسیجی در آن سال اقدام به کشتن پنج نفر کردند.
این شش نفر پس از بازداشت در بازجویی‌های خود گفتند که تحت‌تاثیر سخنان «محمدتقی مصباح یزدی» دست به این قتل‌ها زده بودند که پرونده آن‌ها نیز سال‌ها به موضوعی جنجالی تبدیل شده بود.
پرونده این افراد که تعدادی از آن‌ها با مجازات اعدام نیز مواجه شده بودند عاقبت در خردادماه سال ۱۳۹۷ با «رضایت اولیای دم» بسته شد و همگی آن‌ها پس از ۱۶ سال از اعدام رهایی یافتند.
ایران‌وایر:بهنام قلی‌پور