جمهوری اسلامی ایران و اروپا در «نقطه صفر»: اقتصاد قفل می‌‌شود، راه فراری نیست

منظور عراقچی از اختلاف نظر اعضا بر سر فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها، اختلاف نظر میان چین و روسیه از یکسو و بریتانیا، فرانسه و آلمان از سوی دیگر است. چنانکه وانگ کن سفیر چین در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین نسبت به تلاش‌های آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران هشدار داد.

هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای که پس از پایان مذاکرات منتشر شد گفت: «نگرانی‌های جدی درباره اجرای تعهدات اتمی ایران ابراز شده است.»

در بیانیه هلگا اشمید همچنین آمده است که «تمامی شرکت کنندگان در این کمیسیون بر این موضوع اتفاق نظر دارند که اعمال مجدد تحریم‌های یکجانبه آمریکا، اجازه نداده است که ایران از رفع تحریم‌ها [بر اساس توافق اتمی و برجام] به نحو بهینه‌ای بهره‌مند شود. همه شرکت‌کنندگان در نشست وین همچنین ضمن تأکید دوباره بر اهمیت حفظ این توافق، یادآور شدند که توافق اتمی وین یک عنصر کلیدی در ساختار منع گسترش سلاح‌های اتمی در جهان محسوب می‌شود.»

پس از پایان این نشست طبق معمول جمهوری اسلامی به تبلیغات درباره دستاوردهای مثبت این نشست به نفع خود پرداخت.

تسنیم ادعا کرد، «اعضای برجام از تحولات مثبت اخیر در خصوص پردازش اولین تراکنش از طریق اینستکس، اضافه شدن چهار دولت اروپایی به عنوان سهامداران جدید و افق افزایش بیشتر سهامداران استقبال کردند.»

سرگئی ریابکوف معاون وزیرخارجه روسیه در سخنانی حتی ادعا کرده که کانال مالی اینستکس اجرایی و عملیاتی شده است! این مقام روسی همچنین می‌گوید که در حال حاضر برخی اقدامات تجاری و مالی نیز با این کانال مشترک ایران و اروپا در حال انجام است آنهم در حالی که جمهوری اسلامی هفته گذشته در لیست سیاه FATF قرار گرفت.

از آنجا که جمهوری اسلامی ایران کنوانسیون‌‌ مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم (CFT) و کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان یافته بین‌المللی (پالرمو) را تصویب نکرد در لیست سیاه FATF قرار گرفت و از همین رو هیچ شانسی برای عملیاتی شدن ساز و کار مالی اینستکس وجود ندارد. اتفاقا خود روس‌ها دست‌کم سه بار نسبت به پیامدهای قرارگرفتن جمهوری اسلامی ایران در فهرست سیاه FATF هشدار دادند و گفتند اگر چنین اتفاقی بیفتد، تراکنش‌های مالی روسیه با ایران متوقف خواهد شد.

ایران و اروپا در نقطه صفر

علی بیگدلی استاد دانشگاه در یادداشتی که در روزنامه «آرمان» منتشر شد می‌نویسد، با نشست‌های وین کار برجام به جایی نمی‌رسد و راه فراری به وجود نمی‌آید و برجام از تنگنایی که ایجاد شده رهایی نمی‌یابد و دو طرف در نقطه صفر قدیمی‌شان باقی می‌مانند. او می‌نویسد، «اینستکس، قابلیت اجرایی خود را بعد از اینکه ایران در لیست سیاه FATF قرار گرفت از دست داده است.»

به اعتقاد این استاد دانشگاه، نشست و برخاست اروپایی‌ها با ایران زمان خریدن است و سبب می‌شود تنها یک مقدار تصمیمات ایران به تاخیر بیفتد و ایران را دلخوش کنند که از NPT خارج نشود.

کل سیستم اینستکس با مشکل روبروست

مهرداد عمادی مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا به ایلنا برخلاف ادعای عراقچی می‌گوید «عملیاتی شدن اینستکس در مرحله مقدماتی است اما تایید اروپایی روی آغاز به کار آن بسیار مهم است هرچند که تایید کل سیستم به دلیل عدم پیوستن ایران به FATF با مشکل روبرو شده است!»

نپیوستن به فیفای مالی یعنی قفل شدن اقتصاد

اردشیر نوریان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می‌گوید: «قرار گرفتن در لیست سیاه برای کشور یعنی این‌که اگر ما از جایی خرید کنیم، نمی‌توانیم پول آن را  پرداخت کنیم، اگر جنسی به را کشوری دادید نمی‌توانید پولش را برگردانید، خب این به چه معناست؟ این به معنی کندی کار، قفل شدن امور کشور و محدود شدن واردات اقلام ضروری و صادرات غیرنفتی، نقل و انتقالات پول و مالی است. آیا می‌توانید کشور را کلاً در این زمینه‌ها قفل کنیم؟… آیا همه با ما کار می‌کنند؟ قطعاً خیر، نتیجه این کارها چه می‌شود؟ فشار سنگین بر اقتصادی کشور حاکم می‌شود.»

با وجود این چشم‌‌انداز ناامیدکننده، عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی مدعی شده «خارج از FATF ارتباط بانکی تحریم‌ناپذیر با دنیا برقرار کرده‌ایم!… در همین راستا طی چند روز گذشته صد‌ها میلیون دلار ارز مورد نیاز واردات مواد اولیه و واسطه‌ای کارخانجات توسط صادرکنندگان در بازار ثانویه عرضه شده است.»

کیهان چاپ لندن: