تشدید نابرابری‌های اجتماعی و مشکلات اقتصادی به علت کُرونا و ناکارآمدی حکومت؛ هشدار درباره از سر گرفته شدن اعتراضات «متنوع» و «انفجاری»

By | ۱۳۹۹-۰۲-۰۲

– نظرسنجی ایسپا: پس از شیوع کرونا در ایران ۵۰.۷ درصد مردم با کاهش درآمد روبرو شده‌اند و ۴۱.۷ درصد کسب و کارشان تعطیل شده است.
– ۴۸.۶ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی ایسپا گفته‌اند توان مالی برای کمک به دیگران را ندارند.

بر اساس یک نظرسنجی در ایران بیش از نیمی از مردم کشور در پی شیوع کُرونا و تعطیلی‌های ناشی از آن دچار کمبود درآمد شده‌اند. این کمبود درآمد در حالیست که اعتراضات صنفی در روزهای گذشته افزایش یافته و کارشناسان از احتمال از سر گرفته شدن اعتراضات سراسری و شورش‌های اجتماعی خبر می‌دهند.

مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در نظرسنجی تازه‌ای وضعیت اقتصادی مردم پس از شیوع کُرونا را با طرح این پرسش که «کدام یک از شرایط اقتصادی پس از شیوع ویروس کرونا، برای شما پیش آمده است؟» مورد بررسی قرار داده است.

نتایج به دست آمده از این نظرسنجی نشان می‌دهد که ۵۰.۷ درصد مردم در این مدت با کاهش درآمد روبرو شده‌اند. ۴۱.۷ درصد کسب و کارشان تعطیل شده و ۱۳.۵ درصد شغل‌شان را از دست داده‌اند. ۲۶.۳ درصد افراد شرکت‌کننده در نظرسنجی گفته‌اند وضعیت اقتصادی‌شان تغییری نکرده است. همچنین ۰.۶ درصد به دلیل شیوع ویروس کُرونا وضعیت اقتصادی‌شان بهبود یافته است. ۱.۶ درصد پاسخگویان نیز به سایر گزینه‌ها اشاره کرده‌اند.

در بخش دیگری از این نظرسنجی که ۲۴ تا ۲۷ فروردین ۱۳۹۹ از ۱۵۶۳ بزرگسال انجام شده است، میزان و توان کمک نقدی و کالایی به دیگران به دلیل بحران به وجود آمده مورد پرسش قرار گرفته است. قابل توجه آنکه ۴۸.۶ درصد از شرکت‌کنندگان گفته‌اند توان مالی برای کمک به دیگران ندارند!

همچنین ۳۴.۷ درصد شرکت‌کنندگان گفته‌اند طی دو ماه گذشته به دیگران کمک‌هایی نقدی یا کالایی کرده‌اند. ۹.۵ درصد گفته‌اند قصد دارند در آینده کمک کنند و ۵.۸ درصد گفته‌اند کمک نکرده و نخواهند کرد.

مرکز همچنین بر اساس یافته‌های نظرسنجی درباره میزان پس‌انداز خانوارهای ایرانی گزارش داده که بیش از یک سوم جامعه ایرانی هیچ پس‌اندازی ندارند. این یعنی این بخش در شوک‌های اقتصادی، بیماری یا حوادث، بسیار آسیب‌پذیر هستند.

بررسی قیمت ۲۳ قلم از کالاهای مصرفی خانوار طی یکسال گذشته و بر اساس قیمت‌های ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد از هفته اول اردیبهشت سال گذشته تا روزهای پایانی فروردین امسال قیمت این اقلام منتخب به‌طور میانگین ۲۲ درصد افزایش یافته است.

چای خارجی با ۷۱ درصد افزایش رکورددار افزایش قیمت‌ها است. پس از چای خارجی، لوبیا با ۵۵ درصد، عدس با ۵۰ درصد، ماست با ۴۸ درصد، شیر با ۲۸ درصد، گوجه فرنگی با ۲۴ درصد، پنیر با ۲۳ درصد، تخم‌مرغ با ۲۱ درصد، برنج با ۱۵ درصد و گوشت گوسفندی نیز با ۱۱ درصد، بیشترین افزایش قیمت را داشته‌اند.

افزایش قیمت‌ها، رکود شدید ناشی از شیوع کُرونا در ایران، آغاز موج اخراج کارگران و کارمندان برای جبران خسارت واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی، موج تورم ناشی از کُرونا و از همه مهمتر ناتوانی دولت برای برنامه‌ریزی کارآمد در حمایت از مشاغل زیان‌دیده و کمک به معیشت خانوارها موجب شده بسیاری از کارشناسان نسبت به از سر گرفته شدن اعتراضات گسترده در آینده‌ای نزدیک هشدار دهند.

صندوق بین‌المللی پول هفته گذشته نسبت به امکان بروز «ناآرامی‌های اجتماعی و اعتراضات جدید» در جهان به دلیل رکود اقتصادی ناشی از شیوع کُرونا هشدار داد. این نهاد بین‌المللی با ابراز نگرانی از افزایش فقر و بیکاری در کشورهای گوناگون جهان، هشدار داده است کشورهایی که پیش از این نیز با «فساد گسترده» و «عدم شفافیت» در امور دولتی روبرو بوده‌اند و اقدامات دولتی و خدمات عمومی ضعیف داشته‌اند بیشتر در معرض تهدید اعتراضات اجتماعی قرار دارند.

در این گزارش به ناآرامی‌های اجتماعی ناشی از سیاست‌های اقتصادی کشورهای مختلف از جمله اکوادور، شیلی، ‌هائیتی، ایران و جنبش «جلیقه زردها» در فرانسه اشاره شده است.

هشدار نسبت به بروز اعتراضات سراسری از سوی کارشناسان زیادی در درون ایران نیز مطرح شده است. عباس آخوندی وزیر سابق دولت روحانی نیز در یادداشتی در روزنامه ایران با اشاره به فساد، فاصله طبقاتی و مشکلات معیشتی مردم که به بروز اعتراضات سراسری از جمله در آبان ۹۸ منجر شد نوشته است: «از یکسوی «به‌ حاشیه‌ رانده‌شدگان» حس می‌کنند که گذشته خود را از دست داده‌اند در حالی که آینده‌ای هم ندارند. از سوی دیگر، انتظارات و ناهم‌سنخی سبک زندگی در میان طبقه فرودست جدید موجب شکل‌گیری عدم تقارن و نارضایتی گسترده اجتماعی است. یک مجموعه از رانده‌شدگانی از طبقه پیشین به طبقه زیرین وجود دارد که هویت‌یابی و شیوه زیست‌شان دیگر نمی‌تواند مطابق استانداردهای طبقاتی پیشین‌شان استمرار پیدا کند، چون دیگر امکانات پیشین راندارند. در شرایط جدید هم نمی‌توانند هویت‌یابی کنند. چون هیچ نوع سابقه آشنایی با زندگی به سبک جدید و در طبقه جدید واقتضائات آن را ندارند. به این ترتیب از موقعیت خودشان بشدت ناراضی‌ و سرخورده‌اند. آنان احساس تبعیض و احساس ظلم می‌کنند. احساس می‌کنند که در موقعیتی قرار گرفته‌اند که شایسته آنان نیست.»

عباس آخوندی در بخش دیگری از این یادداشت نوشته است: «همه این اتفاق‌ها در بستری رخ می‌دهد که جامعه بطور گسترده و کم‌سابقه‌ای به جریان فساد‌های سازمان‌یافته گشوده‌شده و حس بی‌عدالتی و نبود انصاف به نحو کم‌سابقه‌ای در جامعه جریان دارد. ضعف دولت و ضعف حاکمیت قانون امید اجتماعی برای بهبود را به کمترین حد خود در چهار دهه اخیر تنزل داده‌است. لذا، کسانی که در اعتراض شرکت می‌کنند بسیار متنوع هستند و شدت انتشار آن نیز انفجاری است.»

عباس آخوندی با بیان اینکه «ریزش طبقه متوسط به‌ طبقه فرودست عامل شکل‌گیری ناهنجاری‌های گسترده در سطح جامعه است که می‌تواند برای کل جامعه بسیار خطرناک باشد» نوشته است: «حال در چنین بستری، پدیده «کرونا» نیز ظهور پیدا کرده‌ است. تعطیلی کسب‌ و کارها، افزایش بیکاری، لطمه خوردن مؤثر و کارا به درآمد جاری بیش از هفت دهک از جامعه، بی‌گمان تاب‌آوری اجتماعی و اقتصادی جامعه را تهدید می‌کند.»
کیهان چاپ لندن:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *