بامداد جمعه ششم تیر گزارش‌هایی مبنی بر اینکه نیروهای ویژه عراق با حمله به مقر «کتائب حزب‌الله» چند تن از اعضای این گروه شبه‌نظامی را دستگیر کرده‌اند، منتشر شد. چند ساعت بعد این حمله از سوی فرماندهی عملیات مشترک عراق تایید شد.
از کتائب حزب‌الله که از آن به‌عنوان یکی از گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت ایران نام برده می‌شود، چه می‌دانیم؟ دولت مصطفی الکاظمی چرا به مقر کتائب حزب‌الله حمله کرد؟
***
«ابومهدی مهندس»، فرمانده «کتائب حزب‌الله» که در جریان حمله آمریکا به فرودگاه بغداد همراه «قاسم سلیمانی» کشته شد، خود را «سرباز» قاسم سلیمانی خوانده و گفته بود که به این عنوان افتخار می‌کند. اینک شش ماه پس از کشته شدن او درگیری میان این گروه و دولت عراق دامنه‌دار شده و قدرت «سربازان» سلیمانی رو به افول است.
کتائب حزب‌الله ۱۴ سال پیش از ترکیب پنج گروه تشکیل شده و هدفش مبارزه با حضور آمریکا در عراق بوده است.
اکنون اما «مصطفی الکاظمی»، نخست‌وزیر عراق، قصد دارد استفاده از سلاح را به نهادهای کشوری منحصر کند و مانع استفاده از خاک عراق برای جنگ‌های نیابتی شود.
یک ماه قبل، ۱۳ ماه مه ۲۰۲۰، هفته‌نامه عرب The Arab Weekly پیش‌بینی کرده بود که گروه کتائب حزب‌الله ممکن است به‌طور بی‌سروصدا نفوذش را در عراق از دست بدهد.
حمله نیروهای ضدتروریسم عراق به کتائب حزب‌الله در نخستین ساعات روز جمعه، سنگین‌ترین اقدام نیروهای عراقی علیه شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در سال‌های اخیر محسوب می‌شود.
دستگیری اعضای کتائب حزب‌الله پس از پرتاب شش راکت به سفارت آمریکا در بغداد و سایت‌های نظامی آمریکا در دو هفته گذشته رخ داد. الکاظمی طی هشدارهایی به این گروه‌ها خواستار توقف حملات شده بود. براساس گزارش‌ها، با وجود این هشدارها، گروه‌های شبه‌نظامی مذکور به اقداماتشان ادامه دادند. نیروهای مبارزه با تروریسم عراق دو سکوی آماده برای پرتاب موشک از نیروهای کتائب حزب‌الله مصادره کردند که به سمت فرودگاه هدف گرفته شده بود.
به نوشته The National یک مقام عراقی اعلام کرده که نخست‌وزیر عراق شرایط پس از هجوم نیروهای امنیتی به شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران و دستگیری دستکم ۱۳ عضو این گروه را از نزدیک دنبال می‌کند. این اظهارات با توجه به آن صورت گرفته که کتائب حزب‌الله بخشی از ائتلاف قانونی حشدالشعبی است که بخشی از نیروی نظامی رسمی عراق محسوب می‌شود و مصوبه پارلمان عراق را دارد.
پس از دستگیری این افراد، واحد رسانه‌ای امنیتی عراق (Security Media Cell) در پستی در توییتر اعلام کرد که دستگیرشدگان تا زمان اتمام تحقیقات و تصمیم قضایی آزاد نخواهند شد.
«جابر الجابری»، یکی از نمایندگان مجلس عراق در گفتگو با رسانه‌ها این حمله را «امتحانی» برای مشاهده واکنش‌های احتمالی از سوی گروه‌های شبه‌نظامی دانست و گفت: «این دستگیری‌ها نشانه آن است که دولت آقای الکاظمی قصد دارد وعده‌هایش درباره اتخاذ اقدامات سخت‌گیرانه علیه این گروه‌ها را عملی کند.» او پیش‌بینی کرد که عراق شاهد وقایع بیشتری از این نوع خواهد بود.
قلمروی گسترده در عراق
کتائب حزب‌الله، تنها یکی از چندین گروه شبه‌نظامی تحت حمایت ایران است که در عراق فعالیت می‌کنند؛ اما این گروه بزرگ‌ترین تهدید برای عاملیت نظامی دولت عراق در کشور خود محسوب می‌شود. گفته می‌شود که کتائب حزب‌الله قلمروهایی در خاک عراق دارد که مقامات دولت این کشور هم اجازه ورود به آن‌ها را ندارند. این گروه همچنین در سوریه نیز پایگاه دارد.
نام این گروه با ابومهدی مهندس گره خورده است. او گفته بود که سال ۲۰۰۳ «جریان مقاومت» در عراق را به همراه گروه‌های دیگر تشکیل داده است. این جریان همان گروه‌های مسلحی بودند که علیه نیروهای آمریکا می‌جنگیدند.
سال ۲۰۰۷ میلادی کتائب حزب‌الله از ترکیب پنج گروه «لشگر ابوالفضل عباس»، «گردان‌های سجاد»، «کتائب زید بن علی»، «کتائب کربلا» و «کتائب علی‌اکبر» شکل گرفت.
در سال ۲۰۱۴ و پس از حملات داعش حشدالشعبی به‌طور رسمی برای مبارزه با داعش و دفاع از عراق، به‌خصوص اماکن مقدس شکل گرفت. کتائب حزب‌الله، به یکی از گروه‌های زیرمجموعه حشدالشعبی تبدیل شد. ابومهندس هم به‌عنوان معاون فرمانده حشدالشعبی نقش مهمی ایفا می‌کرد.
کتائب حزب‌الله با تیپ‌های چهل و پنجم و چهل و ششم در حشدالشعبی فعالیت می‌کرد. تیپ چهل و هفتم هم با حدود سه هزار نیرو همکاری داشت؛ اما اصولا کتائب حزب‌الله از طریق تیپ ۴۵ فعالیت‌هایش را انجام می‌داد. به نوشته هفته‌نامه عرب، همکاری برخی از تیپ‌های کتائب حزب‌الله با نیروهای حشدالشعبی که از دولت حقوق می‌گیرند، بخشی از تلاش دولت برای هدایت این گروه محسوب می‌شود. به گفته مقامات امنیتی عراق، بسیاری از این نیروها از مرزهای ایران و عراق در رفت‌وآمد هستند.
اتهام ربودن شاهزاده قطری
اقداماتی ازجمله ربودن یک شاهزاده قطری از مهمانی شکار در سال ۲۰۱۵ به این گروه نسبت داده می‌شود. براساس آماری که مجله “Forbes” ارایه کرده، کتائب حزب‌الله برای آزادی یک شاهزاده قطری ۷۰۰ میلیون دلار دریافت کرد.
بنابر گزارش موسسه خاورنزدیک واشنگتن، کتائب حزب‌الله ساختارهای حکومتی موازی هم ایجاد کرده که ازجمله آن‌ها پایگاهی در جنوب بغداد است که در آن امکان زندانی کردن ۱۷۰۰ نفر وجود دارد.
این گروه در سوریه هم به نیروهای نظامی ایران کمک کرده است. به نوشته اورشلیم پستدر ماه ژوئن ۲۰۱۸ مرکز کتائب حزب‌الله در ابوکمال سوریه که به ایران برای انتقال اسلحه کمک می‌کرد، مورد حمله هوایی قرار گرفت. کتائب، آمریکا و اسراییل را عامل این حمله عنوان کرد.
همچنین حملات پهپادی که ۱۴مه۲۰۱۹ به عربستان سعودی صورت گرفت و حمله به منطقه سبز آمریکا در همین ماه، به کتائب حزب‌الله نسبت داده می‌شود. ابو مهدی مهندس گفته بود که نیروهایش در جنگ آینده با اسراییل به حزب‌الله لبنان کمک خواهند کرد.
براساس اطلاعاتی که سازمان‌های اطلاعاتی غربی در آگوست ۲۰۱۸ و دسامبر ۲۰۱۹ منتشر کرده‌اند، کتائب حزب‌الله در برنامه‌های ایران برای انتقال موشک‌های بالستیک به عراق نقش داشته است.
افزایش خطر کتائب حزب‌الله در غیاب المهندس
حمله اواخر دسامبر ۲۰۱۹ سرآغاز موج جدیدی از درگیری‌ها و تغییر در توازن قوا بود. در این حمله دو تیپ از کتائب حزب‌الله در نزدیکی قائم در استان غربی الانبار مورد حمله هوایی آمریکا قرار گرفتند و ۲۵ جنگجوی این گروه کشته شدند. در تلافی این حمله، حامیان کتائب حزب‌الله، به سفارت آمریکا در عراق حمله کردند. پس از این حمله بود که دونالد ترامپ دستور کشتن قاسم سلیمانی را صادر کرد و در این حمله ابومهدی مهندس نیز کشته شد.
کتائب حزب‌الله، الکاظمی را که رییس سازمان اطلاعات عراق بود، به ارائه اطلاعات به دستگاه‌های امنیتی آمریکا در ارتباط با کشته شدن این دو نفر متهم می‌کند.
امروز نیروهای آمریکایی هنوز در عراق مستقر هستند و روی کار آمدن مصطفی الکاظمی در تاریخ هفتم ماه مه به استقلال دولت عراق از ایران کمک کرده است. به نوشته هفته‌نامه عرب، کتائب حزب‌الله بارها «محمد الحلبوسی»، رییس مجلس عراق و مصطفی الکاظمی را که رییس سازمان اطلاعات عراق بود تهدید کرده است. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند در شرایط کنونی که ابومهدی مهندس سکان فرماندهی کتائب حزب‌الله را در دست ندارد، خطر اینکه این گروه بخواهد تلاش‌های خارج از کنترلی برای جلوگیری از دست رفتن نفوذ و قدرت خود داشته باشد، بیشتر است.
احسان مهرابی, ایران وایر