هم‌زمان با اجرای طرح چرخاندن متهمان به «شرارت» در خیابان‌های چند منطقه تهران و برخی شهرهای دیگر ایران، مجید میراحمدی، جانشین معاونت اطلاعات و امنیت ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، از وجود طرح سازمانی و مصوب «شورای امنیت کشور» برای «مبارزه با اراذل و اوباش» در سراسر کشور خبر داد و گفت که اقدامات «مطالبه رهبر جمهوری اسلامی» است.
ماموران یگان ویژه نیروی انتظامی روز سه‌شنبه چند تن از متهمان به «شرارت» را سوار بر وانت در منطقه مشیریه تهران چرخاندند. این سومین مورد از چرخاندن متهمان به شرارت در چند روز گذشته است.
پیشتر در بیست‌وهفتم شهریورماه، باشگاه خبرنگاران وابسته به صدا و سیما با انتشار ویدیو و عکس‌هایی از چرخاندن متهمان به «شرارت» در محله تهرانپارس، نوشت که در جریان چرخاندن این متهمان «گنده لات‌هایی که حالا موش شده بودند از مردم بابت اقدامات شرورانه‌شان معذرت‌خواهی کردند.»
پس از آن در دهم شهریورماه نیز ویدیویی از درگیری با چاقو و قمه در بیمارستان پورسینای رشت منتشر شد و یک روز بعد با انتشار تصاویر چرخاندن این متهمان، اعلام شد که نیروی انتظامی شماری از شرکت‌کنندگان در این درگیری را بازداشت کرده و آنها را به این دلیل که «باعث ایجاد رعب و وحشت مردم شدند، در سطح شهر رشت چرخاند.»
چرخاندن متهمان به شرارت در طرح‌های مختلف نیروی انتظامی سابقه دارد. در دهه هشتاد، دوره استقرار دولت محمود احمدی‌نژاد و فرماندهی اسماعیل احمدی‌مقدم و معاون او، احمدرضا رادان، در جریان اجرای «طرح امنیت اجتماعی»، بارها در تهران و دیگر شهرهای ایران طرح چرخاندن متهمان به شرارت و بازداشت‌شدگان تحت عنوان «اراذل و اوباش» در مناطق مختلف تهران و دیگر شهرهای ایران اجرا شد.
اسماعیل احمدی‌مقدم، فرمانده وقت نیروی انتظامی، بعد از دوره فرماندهی تلاش کرد خود را از بخشی از این اقدامات مبرا کند و ادعا کرد بخشی از اقدامات انجام شده در جریان چرخاندن بازداشت‌شدگان در شهر «ابتکار عناصر میدانی» بوده است.
با این حال احمدی‌مقدم از طرح چرخاندن بازداشت‌شدگان همچنان دفاع کرد و گفت: «ما در این عملیات گفته بودیم مقاومت این اراذل و اوباش که با چاقوکشی، قمه‌کشیدن و عربده‌کشی مردم را ترسانده بودند را با شدت عمل بشکنید و اگر این اوباشگران مقاومت کردند، محکم با آنها برخورد کنید.اما ما هیچگاه برای این رفتارهای سخیف همچون انداختن آفتابه و غیره را ابلاغ نکرده بودیم.»
یک سال بعد از اعتراضات سراسری ۹۸؛ طرح سازمانی و مصوب برای برخورد با لات‌ها
هم‌زمان مجید میراحمدی، جانشین معاونت اطلاعات و امنیت ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، یک هفته پیش در دیدار امام جمعه اصفهان، از طرح سازمانی و مصوب برای برخورد با لات‌ها خبر داد و به طور ضمنی به ارتباط این طرح با اعتراضات در شهرهای مختلف ایران نیز اشاره کرد.
مجید میراحمدی در دیدار با یوسف طباطبایی‌نژاد گفت که «سررشته‌هایی از حمایت گروه‌های ضدانقلاب از اراذل و اوباش به دست آمده است» و به همین دلیل «شورای امنیت کشور دستور داد قرارگاه‌هایی در استان‌ها و شهرستان‌ها برای مبارزه با این افراد تشکیل شود».
جانشین معاونت اطلاعات و امنیت ستاد کل نیروهای مسلح روز سه‌شنبه ۱۵ مهرماه ابعاد گسترده‌تری از این طرح را در جریان سخنرانی در «همایش فدائیان ولایت» در اصفهان بیان کرد، همایشی که با حضور فرماندهان و کارکنان ارتش، سپاه، بسیج و نیروی انتظامی برگزار شد.
میراحمدی با بیان این‌که «امروز بحث امنیت کشور بایستی با محوریت مبارزه با اراذل و اوباش با جدیت پیگیری و دنبال شود»، از اقداماتی چون چرخاندن متهمان به شرارت و اقدامات گسترده‌تر در این باره به عنوان «قاطعیت فرمانده نیروی انتظامی» نام برد و از آن «قدردانی» کرد.
او با اشاره ضمنی به جلسه‌ای با حضور ابراهیم رئیسی، محمدجعفر منتظری و فرمانده نیروی انتظامی، گفت که حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی در حضور ابراهیم رئیسی، رییس قوه قضاییه و محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور تاکید کرده است که «هر دستی که شمشیر، قمه و چاقو را روی مردم بگیرد نباید سالم پایین بیاید».
میراحمدی افزود که «هر فرد شروری که از سلاح سرد و گرم استفاده کند باید با برخورد مقتدرانه پلیس روبه‌رو شود و وظیفه ما این است که از ماموران وظیفه‌شناس حمایت کنیم و حتما ستاد کل نیروهای مسلح محکم پشت این نیروها خواهد ایستاد».
با این حال میراحمدی تاکید کرد که برخورد با «افراد شرور» فقط منحصر به نیروی انتظامی نیست و «تکلیف» همه نیروهای مسلح است و ستادکل نیروهای مسلح از این اقدامات حمایت می‌کند.
میراحمدی تاکید کرد که «به عنوان نماینده رییس ستاد کل نیروهای مسلح علام میکنم که امروز مطالبه اصلی مقام معظم رهبری و فرمانده کل قوا خشکاندن ریشه‌های نا امنی در جامعه است.»
هم‌زمان محمدرضا میرحیدری، فرمانده انتظامی استان اصفهان، نیز در همایش «فدائیان ولایت» در سخنانی گفت که نیروهای مسلح آماده برخورد با هر اقدام سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستند.
فرمانده انتظامی استان اصفهان در این همایش گفت که «اگر در حوزه سیاسی کسی بخواهد فتنه ایجاد کند، اگر در حوزه اقتصادی کسانی بخواهند اخلال ایجاد کرده و زندگی مردم را با مشکل مواجه سازند، اگر در حوزه امنیتی کسی بخواهد سرقتی مرتکب شود یا شرارت کند و اگر در حوزه فرهنگی کسی بخواهد به ارزش‌های انقلاب دهن‌کجی کند همه نیروهای مسلح برای مقابله با آنها در آمادگی کامل به سر می‌برند».
طرح لات‌کشی در دهه هفتاد به دنبال شورش‌های شهری در مشهد و اسلامشهر
طرح‌های مختلف در دستگاه‌های امنیتی و انتظامی برای برخورد با افرادی که مقام‌های جمهوری اسلامی از آنها به عنوان «شرور و اراذل و اوباش» نام می‌برند در دو دهه گذشته بیش از آنکه با هدف کاهش ناامنی اجتماعی و مواردی چون سرقت انجام شود، با پیشینه سیاسی‌ـ‌امنیتی اجرا شده است.
بنابر گزارش‌های منتشر شده در دهه هفتاد بعد از اعتراضات گسترده و بروز شورش‌های شهری در مشهد و اسلامشهر، دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی به این تحلیل رسیدند که در جریان شورش‌های شهری مشهد و اسلامشهر لات‌ها نقش موثری داشته‌اند؛ پس از این بود که وزارت کشور و وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در نیمه اول دهه هفتاد طرح «حذف لات‌ها» را برای جلوگیری از رویدادهای مشابه در کلان‌شهرهای ایران با اشکال مختلف از جمله «ترور خیابانی» و «سربه‌نیست کردن» به اجرا گذاشت.
اسماعیل احمدی‌مقدم، فرمانده سابق نیروی انتظامی، در هفتم آبان سال ۹۲ در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایسنا به صراحت به طرح حذف و کشتار لات‌ها اشاره کرد و اما آن را ناشی از اقدامات «گروهی خودجوش» عنوان کرد. احمدی‌مقدم گفت: «در دهه ۷۰ گروه‌های خودجوشی بودند که برای حذف اراذل و اوباش شکل گرفتند و معتقد بودند دستگاه قضایی کار خاصی نکرده و اراذل را یک‌جا می‌بردند و سربه‌نیستشان می‌کردند.»
فرمانده پیشین نیروی انتظامی در همان مصاحبه طرح حذف لات‌ها در دهه هفتاد را «عملی غیرقانونی» خواند و گفت که «البته این عمل قانونی نبود، اما عده‌ای دست‌به‌کار شدند تا خودشان این افراد را اصلاح کنند».
احمدی‌مقدم این را هم گفت که «همان زمان[دهه هفتاد] بود که اقداماتی همچون سوارکردن اوباش بر خر، انداختن آفتابه و شکلک درآوردن نیز ابداع شد و برخی دوستان ما نیز تجربیات آن زمان را داشتند» و در جریان طرح امنیت اجتماعی دهه هشتاد آن را به کار بردند.
سپاه پاسداران در جریان اعتراضات سال ۸۸ بعد از انتصاب حسین همدانی به عنوان فرمانده سپاه محمد رسول‌الله، سپاه ویژه پایتخت، شماری از متهمان به شرارت را شناسایی و تحت کنترل قرار داد.
همدانی که سال ۹۴ در سوریه کشته شد در این‌باره گفته بود که در جریان اعتراضات سال ۸۸ «در کار اطلاعاتی اقدامی انجام دادیم که در تهران صدا کرد. پنج هزار نفر از کسانی که در آشوب‌ها حضور داشتند ولی در احزاب و جریانات سیاسی حضور نداشتند بلکه از اشرار و اراذل بودند را شناسایی کردیم و در منزلشان کنترلشان می‌کردیم. روزی که فراخوان می‌زدند این‌ها کنترل می‌شدند و اجازه نداشتند از خانه بیرون بیایند.»
همدانی پیش از مرگش در مصاحبه‌ای گفت که «بعد این‌ها را عضو گردان کردم. بعدا این سه گردان نشان دادند که اگر بخواهیم مجاهد تربیت کنیم باید چنین افرادی که با تیغ و قمه سروکار دارند را پای کار بیاوریم».
گزارش‌های مختلفی درباره اعزام این نیروها به سوریه در دوره‌ای که حسین همدانی، فرماندهی نیروهای سپاه پاسداران در سوریه را بر عهده گرفت، منتشر شده است.
با این حال، مقام‌های جمهوری اسلامی بر این باورند که در شورش‌های شهری یا اعتراضات سراسری، بخش عمده‌ای از لات‌ها به معترضان خواهند پیوست، چنانکه یک هفته قبل مجید میراحمدی، معاون ستاد کل نیروهای مسلح، در دیدار با یوسف طباطبایی‌نژاد، امام جمعه اصفهان، گفت که «سر رشته‌هایی از حمایت گروه‌های ضدانقلاب از اراذل و اوباش به دست آمده است».
اکنون یک سال بعد از اعتراضات سراسری آبان‌ماه ۹۸، مجید میراحمدی، جانشین معاونت اطلاعات و امنیت ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، از طرحی خبر داده است که به گفته او براساس مصوبه «شورای امنیت کشور» به ریاست عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور دولت روحانی، با خواست شخص علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در حال اجراست.
در این طرح به گفته مجید میراحمدی «قرارگاه مبارزه با اراذل و اوباش در همه استان‌ها و شهرستان‌ها» تشکیل شده است و علاوه بر دستگاه‌های قضایی و امنیتی و انتظامی، ستاد کل نیروهای مسلح نیز در اجرای آن نقش دارد. به همین دلیل خود میراحمدی با حفظ سمت «جانشین معاونت اطلاعات و امنیت ستاد کل نیروهای مسلح»، هم‌زمان به عنوان «مسئول ارزیابی قرارگاه مبارزه با اراذل و اوباش در استان‌های کشور» نیز منصوب شده است.
ایران اینترنشنال: