یک اقتصاددان در ایران دوشنبه شب در واکنش به تجمع شماری از سهامداران کوچک که سرمایه خود را از دست داده اند، گفت: بورس وارد شرایط پرخطر شده است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، علی سعدوندی با انتشار پستی در صفحه توئیتر خود نوشت: ”بورس وارد شرایط پرخطر شده است و بازی دهنگان مردم از امنیت کامل شغلی برخوردارند.
این در حالیست که گروهی از سهامداران خُرد بازار بورس امروز با تجمع در برابر مجلس شورای اسلامی، به عدم توجه دولت به بازار بورس اوراق بهادار و افت پیاپی بازار سرمایه اعتراض کردند. معترضان پلاکاردهایی به دست داشتند که روحانی را به فریب مردم، دروغگویی و عدم صیانت از پس‌اندازهای خرد مردم متهم می‌کرد.
این تجمع در پی حضور حسن قالیباف اصل، رییس سازمان بورس در مجلس انجام شد. قالیباف به مجلس رفته بود تا گزارش اوضاع بورس را به نمایندگان ارائه کند.
شهروندان عادی که وارد بازار بورس شده‌اند، اعضای سازمان بورس را به فروش اطلاعات به افراد رانتی متهم می‌کنند و از کمیسیون تحقیق و تفحص مجلس خواسته‌اند این مسئله را بررسی کند.
شاخص بورس در هفته‌های گذشته با روندی کاهشی روبرو بوده است. این در حالی است که در ماه‌های گذشته و با جهش بهای ارز و طلا، بسیاری از مردم سرمایه‌های خود را وارد بورس کرده‌اند.
مردم به تشویق دولت، به سرمایه‌گذاری در بورس رو آوردند اما رشد چشمگیر و اولیه این بازار از مرداد متوقف شد. پیش‌تر بسیاری از کارشناسان نسبت به “حباب بورس” هشدار داده بودند.
با تقلب در بورس از مردم کلاهبرداری کردند
یک کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه عدم قوانین و مقرراتی که حافظ منافع خریداران سهام هستند می‌تواند فرصت‌های سوء استفاده‌های بسیار بزرگ علیه منافع مردم را رقم بزند، گفت: آنهایی که صاحبان قدرت هستند به اطلاعات خاص دسترسی دارند و می‌توانند با دسترسی به اطلاعات ناهمسانی که مردم عادی از آنها آکاهی ندارند به شدت به نفع خودشان استفاده کنند. علت اصلی هم نبود شفافیت در بازار و نبود سازوکارهای پیگیری حقوقی تقلب‌ها و دستکاری‌ها در بازار است که می‌تواند به حقوق سهامداران به شدت آسیب برساند
به گزارش ایلنا، حسین .راغفر درباره ادامه ریزش‌ها در بازار سرمایه گفت: علت سقوط بازار سرمایه حبابی است که شش ماه گذشته ایجاد شد و صعود آن تصنعی بود و در انتظارات مردم دستکاری پدید آمد و این رشد به دلیل واقعیت صنایع کشور نبود.
وی ادامه داد: در همه جای دنیا بازار سهام آینه تولید است و وقتی که کشورمان با رکود جدی مواجه است سوالی که پیش می‌آید این است که چگونه در این شرایط حتی سهام بنگاه‌های ورشکسته هم افزایش یافت. این نشان می‌دهد عوامل غیراقتصادی در رشد شاخص موثر بوده و در آن زمان مردم برای ورود به بازار سهام به تبلیغات دولت اعتماد کردند.
راغفر تاکید کرد: طبیعی است آنهایی که قواعد قمار را بهتر بلدند از برندگان بازار سرمایه هستند و عموم مردمی که به دنبال آنها وارد بازار می‌شوند و اطلاعات کافی را ندارند از بازندگان خواهند بود.
وی ادامه داد: موضوع دیگر این است که اساسا مگر چند درصد از مردم امکان ورود به بازار سرمایه را دارند و باید به این نکته توجه داشت که جمعیت بزرگی از طبقات جامعه ظرفیت ورود به بازار را نداشتند اما در هزینه و زیان‌های آن شریک شدند.
واریز ۸۰ درصد پول مردم در بورس به حساب ۳۰ شرکت
نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی گفت: حدود ۸۰ درصد پول‌هایی که مردم وارد بورس کرده‌اند که تقریباً برابر با صد هزار میلیارد تومان می‌شود، به حساب ۳۰ شرکت دولتی و خصولتی واریز شده که به‌راحتی می‌توانیم از طریق رصد حساب‌های بانکی شرکت‌ها به این موضوع پی ببریم.
به گزارش ایسنا، احمد علیرضا بیگی گفت: وقتی که قیمت یک سهم در حال افزایش است، طبیعتا اگر این افزایش قیمت از درصد مشخصی بالا رود، بورس باید چراغ‌های این سهم را خاموش کرده و علت افزایش بیش از حد آن را بررسی کند که چرا و به چه علت ارزش این سهام و شرکت بیش از حد معمول بالا رفته است ولی سازمان بورس این کار را انجام نداد و اجازه داد تا قیمت برخی سهم‌ها تا پنج برابر نیز افزایش یابد.
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: دولت برنامه داشت که در پانزدهم شهریور ماه اوراق سلف نفتی را عرضه کند و پول‌هایی را که از طریق فروش سهام به حساب آن ۳۰ شرکت وارد شده بود، خارج کرده و قصد داشت از طریق آن پولها ارزش اوراق نفتی را بالا ببرد.
وی خاطرنشان کرد: وقتی که به آن ۳۰ شرکت می‌گوییم با پول‌هایی که از طریق فروش سهامتان به مردم منفعت کرده اید، سهام‌هایتان را از مردم بخرید تا از این طریق اندازه صف‌های فروش کوتاه شود، شرکت ها به ما می‌گویند با آن پولها نمی‌توانیم سهام مردم را بخریم و شما باید در مجلس تصویب کنید که ما از صندوق توسعه ملی مبلغی را برداریم و از طریق آن سهام مردم را بخریم.
وی متذکر شد: همه این موارد از یک کلاهبرداری واضح خبر می‌دهد و قوه قضائیه باید برای حل این موضوع ورود پیدا کرده و به پرونده این کلاهبرداری ها رسیدگی کند.
ماجرای فایل صوتی جنجال برانگیز یک فعال بورسی
در روزهای اخیر یک فایل صوتی از یک فعال بازار سهام منتشر شده که در آن پس از ادعای «ریزش دستوری بورس»، از تصمیمات اخیر مثل ممنوعیت نوسان‌گیری و ممنوعیت معاملات الگوریتمی گلایه شده است.
به گزارش مشرق نیوز، در این فایل صوتی که بین فعالان بازار سهام دست به‌دست شده است، این ادعا مطرح می‌شود که «بازار دستکاری شده و بازیگران سهم‌ها خسته شده و دولت امان همه را بریده است، به حقوقی‌ها دستور دادند که خرید نزنند و خرید به طور هم زمان است که همه را جمع کنند و دولت به دنبال مفت‌خری است.»
در این فایل گفته می‌شود: «دولت با این اقدامات اشک همه را درآورده و حقیقی‌ها را هم بسیار اذیت کرده است، مثلا به بازارگردان اصلی یک نماد گفته شما به چه حقی امروز مثبت هستید، بازیگر گفته قرارداد دارم باید سهم را ببرم بالا اما سهم را متوقف کردند. حقوقی‌ها رقم درشتی را خالی کردند، افراد فعال باید حتی در دی ماه بمانند تا ضررها جبران شود.»
کسی که در این فایل صوتی نظرات خود را مطرح می‌کند می‌گوید در این مدت فقط ۱۳۰ هزار میلیارد تومان مفت‌خری کرده‌اند و برگشت بازار کاری ندارد.
او می‌گوید: در این ۲۰ سالی که در بازار هستم چنین دخالتی را در بازار ندیده‌ام که در دولت روحانی دیده‌ام.
این سخنان درحالیست که طی چند وقت اخیر تصمیمات پی در پی برای بازار سهام نیز نه‌تنها به برگشت شاخص بورس کمکی نکرد بلکه به نزولی بودن روند شاخص دامن زد.
تبخیر ۱۳۱ میلیارد دلار از ارزش بورس تهران
دنیای اقتصاد نوشت: معاملات بازار سهام در آخرین روز کاری در مدار منفی پیگیری شد و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در معاملات روز گذشته ۵۲ هزار و ۹۰۲ واحد (معادل ۱/ ۳ درصد) ریزش کرد.
به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه اکنون جریان معاملات بورس و فرابورس از روند منطقی خارج شده است و پیش‌بینی سمت و سوی بازار با توجه به دخالت‌های سیاست‌گذار و هیجان سرمایه‌گذار تا حدودی دشوار خواهد بود.
ارزش بازار مجموع بورس و فرابورس در ۱۹ مرداد در رقم ۹ میلیون و ۱۷۷ هزار میلیارد تومان قرار داشت، اکنون نیز این رقم با کاهش حدود ۲ هزار میلیارد تومان به رقم ۷میلیون و ۲۲۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. محاسبه ارزش دلاری بازار سهام نیز نشان می‌دهد از ۸/ ۴۲۶ میلیارد دلار در ۱۹ مرداد ماه، اکنون با ۱۳۱ میلیارد و ۷۷۶ میلیون دلار کاهش به رقمی معادل ۲۹۵ میلیارد دلار رسیده‌ایم.
به هر حال با توجه به اینکه خروج سرمایه در بازار منفی موضوعی اجتناب‌ناپذیر است، بنابراین مجموع پول خروجی از گردونه معاملات سهام در بورس و فرابورس از ۲۰ مرداد ماه تا پایان معاملات روز گذشته رقمی بالغ بر ۱۵ هزار میلیارد تومان محاسبه می‌شود. از بورس تهران ۱۲ هزار و ۹۴۰ میلیارد تومان و از فرابورس ایران نیز ۲ هزار و ۲۲۰ میلیارد تومان از معاملات سهام خارج شده است. نگاهی به وضعیت صنایع بازار نیز نشان می‌دهد بیشترین خروج پول حقیقی از صنعت چند‌رشته‌ای با ۳ هزار میلیارد تومان، محصولات شیمیایی با ۵/ ۲ هزار میلیارد تومان، بانک‌ها با ۵/ ۱ هزار میلیارد تومان و مواد دارویی با ۳/ ۱ هزار میلیارد تومان صورت گرفته است.
از طرفی بیشترین ورود پول حقیقی نیز در صنعت سیمان با ۸۹۸ میلیارد تومان، فلزات اساسی ۳۴۸ میلیارد تومان، حمل و نقل با ۱۹۸ میلیارد تومان و سایر معادن با ۲۵ میلیارد تومان تحقق یافته است. در این میان روز گذشته علی صحرایی مدیرعامل شرکت بورس تهران با حقوقی‌های بازار سرمایه جلسه‌ای با محوریت بررسی چگونگی حمایت از معاملات برگزار کرد.
با این حال زمان بازگشت بازار به روند متعادل همچنان در ابهام قرار دارد. مشکلات سهامداران به این‌ها محدود نمی‌شود؛ به‌عنوان مثال کارگزاری فارابی این روز‌ها بر مشکلات سهامداران افزوده است. به‌طوری که مشتریان این کارگزاری از شیوه مدیریت سردرگم شده‌اند و پاسخ درستی هم تا‌کنون دریافت نکرده‌اند. سفارش‌های خرید صندوق ETF دارا دوم (پالایشی یکم) در این کارگزاری به ثبت می‌رسد، اما بعد از چند روز سفارش به‌طور خودکار لغو می‌شود و پول به حساب سهامداران بازمیگردد. تداوم این روند از سوی شرکت کارگزاری فارابی موجب می‌شود سرمایه‌گذاران بیشتر به فضای مبهم معاملاتی وارد شوند. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد مشتریان سایر کارگزاری‌ها با چنین مشکلی مواجه نیستند، بنابراین در صورتی که کارگزاری فارابی توانایی شفاف‌سازی و رفع مشکلات موجود را ندارد باید به‌صورت رسمی به جامعه سهامداری اعلام کند.
پیش‌بینی آینده بورس
فردین آقا بزرگی کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: میزان بازدهی بازار سهام تا ۲۹۰ درصد در چهار ماه ابتدایی سال ۱۳۹۹ رسید؛ بنابراین در پی چنین رکورد‌هایی اصلاح قیمت‌ها اجتناب‌ناپذیر است.
به گفته او در حال حاضر فعالان بازار سرمایه در برهه اصلاح قیمتی قرار دارند. این اصلاح به‌طور کلی مناسب ارزیابی می‌شود چرا که از خروج نقدینگی در بلند‌مدت از بازار سرمایه جلوگیری خواهد کرد و با کاهش قیمت سهام در واقع رغبت بیشتری برای خریداران بالقوه ایجاد می‌شود. به اعتقاد او اغلب صاحب‌نظران بازار سرمایه مدت‌ها در انتظار چنین اصلاحی بودند چرا که این افراد تردیدی در اصلاح نداشتند و فقط زمان اصلاح تا حدودی در ابهام قرار داشت.
این تحلیلگر بازار سرمایه معتقد است اکنون بازار به‌طور خودکار در حال اصلاح است. حتی بار‌ها پیشنهاد داده شد که نیازی به تهییج سهامداران اعم از حقیقی یا حقوقی برای نگهداری، حفظ و حراست از بازار نیست. اکنون بازار با اصلاح قیمت یقینا خود را کنترل خواهد کرد. آقابزرگی تصریح کرد: در سه تا چهار ماه ابتدایی سال جاری مسوولان سازمان بورس هم چنین ذهنیتی داشتند که چه عواملی باعث می‌شود، در حالی که اقتصاد رشد بسیار ملایمی دارد بورس با جهش همراه شود. در آینده به دلیل تبعیت و تسری ذهنیت اصلاح در سطح عمومی قیمت‌ها به‌طور خودکار روندی در بازار ایجاد می‌شود. در این روند دوره اصلاح اگر در مسیر حرکتی خود با موانعی به‌صورت ارشادی و کنترل شده مواجه شود یقینا محدودیت‌های ایجاد‌شده دوره اصلاح را طولانی‌تر خواهد کرد. سریع‌ترین حالت ممکن نیز این گونه است که بازار در یک دوره کوتاه برای رسیدن به تعادل، به حال خود واگذار شود. او افزود: در چنین حالتی ممکن است ظاهر بازار خوشایند و پسندیده سهامداران نباشد، اما در مقابل ۲۹۰ درصد بازدهی، اگر ۳۰ تا ۵۰ درصد افت در سطح عمومی قیمت و شاخص داشته باشیم، این اتفاق غیرمتوازن با وضعیت اقتصادی کشور نخواهد بود.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه در صورت ثبات شرایط فعلی شاخص کل بورس تهران از رقم یک میلیون و ۴۰۰ تا یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی عقب‌تر نخواهد رفت. این ارقام، ارقام حداقلی هستند که در چنین نقاطی عرضه و تقاضا به تعادل می‌رسند. در این شرایط انگیزه برای ورود به بازار سرمایه مجددا ایجاد خواهد شد. بر این اساس، تجربه یک ماه اخیر نشان می‌دهد اغلب افرادی که تحت تاثیر کنفرانس‌ها و اخبار‌های متفاوت بورسی وارد این بازار شدند احتمالا در گروه متضرر‌ترین افراد حاضر در بازار سرمایه هستند. این کارشناس بازار سرمایه بر این باور است که چنین تجربه‌ای باعث می‌شود مقطع بعدی بازار همزمان با گذر از اصلاح شاخص، سرمایه‌گذاران بی‌محابا، بدون برنامه، آگاهی و تجربه سرمایه‌های خود را به خصوص سرمایه‌ای که از محل فروش دارایی و… تهیه شده است وارد بورس نکنند.
آقابزرگی درخصوص زمان بازگشت بازار به روند متعادل نیز گفت: در صورتی که موانع روی اصلاح قیمت اعم از مدیریت‌های کنترل شده ایجاد شود یقینا دوره اصلاح طولانی‌تر خواهد شد.
اما در صورت عدم ایجاد موانع تا رسیدن شاخص به رقم یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد اختلاف چندانی نداریم. طی هفته آتی جو معاملات همانند روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه نیست. ذات بازار نوسان سینوسی دارد، اما روند عمومی از ابتدا تا پایان هفته آینده احتمالا کاهشی است. اگر مقاومت خاصی صورت نگیرد بعد سه هفته تا یک ماه آینده تعادل نسبی داریم و بعد از آن شرایط باثبات و رشد ملایم را تجربه خواهیم کرد.
سوداگری حقوقی در بورس
بهروز شهدایی کارشناس بازار سرمایه با تحلیل شرایط فعلی بازار سرمایه می‌گوید: روند بورس طبیعی نیست و از طرف حقوقی‌ها سوداگری جدی در حال انجام است. به گفته او عموم حقوقی‌ها برای مدتی خود را پشت عرضه سهام عدالت مخفی کردند. در حال حاضر سهامدار عمده اساسا به دنبال جست‌وجوی منافع عمده در بازار نیست و فقط در مسیر شناسایی سود حرکت می‌کند.
عمدتا مدیران دو سال بیشتر در سمت خود قرار ندارند، در این مدت هم به دنبال کسب سود و جلب رضایت سهامدار عمده در مجامع هستند.
این تحلیلگر بازار سرمایه معتقد است، تدابیر فعلی در راستای حمایت از بازار سرمایه راه به جایی نخواهد برد. اکنون بازار سرمایه از جایگاه واقعی خود فاصله گرفته و به محلی برای سوداگری برخی افراد تبدیل شده است.
او افزود: اکنون حقوقی‌ها نوسان‌گیر‌های اصلی بازار هستند. چند روز گذشته بازار سبز در حالی بازگشایی شد که طی ۵ دقیقه ابتدای شروع معاملات، کلیت نماد‌ها قرمز شدند. انفعال سازمان بورس هم با توجه به اینکه به کلیت معاملات دسترسی کاملی دارد در این زمینه جای بحث خواهد داشت.
این کارشناس بازار سرمایه درباره زمان بازگشت شاخص به روند تعادل نیز گفت: بازار سرمایه یک عقل جمعی است. همان‌طور که شاخص کل بدون اراده دولت و حقوقی‌ها، بر اساس پول هوشمند شروع به رشد کرد، اکنون با ایجاد شرایط مناسب به روند تعادلی بازمیگردد.به اعتقاد شهدایی عرضه‌های آبشاری حقوقی‌ها، عدم حمایت این دست سرمایه‌گذاران از بازار، عرضه سهام عدالت و صندوق‌های درآمد ثابت، سیاست‌گذاری‌های خلق‌الساعه از جمله فروش و عدم نفت به مردم و مواردی از این قبیل بازار را به هم ریخت. همزمان با رشد ارز نیمایی شاخص بورس در منفی‌ترین حالت خود قرار گرفته است به این معنی که بازار اکنون در برابر پارامتر‌های اقتصادی که به‌عنوان عناصر رشد اولیه در نظر گرفته می‌شد هم بی‌تفاوت شده است.