– تسلط آذربایجان بر قره‌باغ و گسترش مرزهای این کشور، به اسرائیل دسترسی و قلمرو بیشتری می‌دهد که کنترل خود را روی جمهوری اسلامی ایران حفظ کند.
– یکی از پیامدهای جنگ قره‌باغ ایجاد کریدور انتقالی در جنوب ارمنستان موازی با رود ارس است که نخجوان را به آذربایجان مرتبط می‌کند.
مرز آذربایجان و ایران حوالی پل «خداآفرین»
– در همین ارتباط، مراسمی با عنوان «یادواره شهدای جمهوری آذربایجان در جنگ قره‌باغ» در تهران برگزار شد. اواخر آبان‌ماه نیز مراسم بزرگداشت حجتالسلام «علم‌الدین ولیش‌اُف» و «معارف صفراُف» دو طلبه آذربایجانی عضو «جامعه‌المصطفی» در قم برگزار شد!
شماری از تحلیلگران می‌گویند جنگ قره‌باغ و توافق صلح ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای ایران یک «فاجعه استراتژیک» است. آنها بر این باورند مفاد آتش‌بس بین این دو کشور یک تهدید بزرگ برای منافع بلندمدت جمهوری اسلامی ایران در منطقه است و تأثیرات ناشی از آن احتمالاً دیدگاه مردم نسبت به رژیم ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
پایگاه خبری «یورو اکتیو» می‌نویسد مناطق شمالی رود ارس اکنون در کنترل جمهوری آذربایجان است و در حالی که در باکو می‌تواند دلیلی برای سرور باشد در تهران اما باید به چشم یک هشدار به آن نگاه کرد.
با وجود انکارهای باکو پوشیده نیست که اسرائیل و آذربایجان در مورد مسائل امنیتی نظامی و انرژی از یکدیگر سود می‌برند. پس گرفتن قره‌باغ و گسترش مرز آذربایجان به سوی اسرائیل دسترسی و قلمرو بیشتری به آن می‌دهد تا کنترل خود را روی ایران حفظ کند.
آذربایجان یکی از بزرگترین خریداران تسلیحات اسرائیل است و استفاده این کشور از هواپیماهای بدون سرنشین اسرائیل نقش بسیار پررنگی در پیروزی میدانی در جنگ قره‌باغ داشت. هرچند هواپیمای بدون سرنشین ترکیه نیز نقش بسیار کلیدی در تغییر سرنوشت جنگ داشتند. هر دو کشور اسرائیل و آذربایجان ارتباطات تنگانگ امنیتی دارند. حتی در برخی گزارش‌ها این احتمال داده شد که تل‌آویو برای حمله هوایی به تاسیسات اتمی ایران روی آذربایجان حساب کرده است.
یکی از پیامدهای جنگ قره‌باغ ایجاد کریدور انتقالی در جنوب ارمنستان موازی با رود ارس است که نخجوان را به آذربایجان مرتبط می‌کند. این کریدور در کنترل نیروهای روسی است و می‌تواند دسترسی جمهوری اسلامی ایران به اروپا و گرجستان از طریق مرز ارمنستان را قطع کند.
برای جمهوری اسلامی که زیر تحریم‌های شدید قرار دارد خیلی مهم است که روابط بسیار نزدیک با همسایگان خود داشته باشد.
این کریدور ترانزیت دسترسی زمینی ترکیه به آسیای مرکزی و ساحل دریای کاسپین را فراهم می‌کند. از آنجا که جمهوری اسلامی توان دفاع از منافع ملّی ایران را ندارد نزدیک شدن بیشتر آنکارا و باکو در بلندمدت حتما برای منافع ایران تهدید خواهد بود چنانکه اردوغان در رژه باکو گستاخانه درباره «ارس» شعرخوانی کرد.
در جنگ قره‌باغ، جمهوری اسلامی ایران از یکسو پیدا و پنهان از آذربایجان حمایت کرد و از سوی دیگر گزارش‌های متعدد از حمایت تسلیحاتی جمهوری اسلامی از ارمنستان منتشر شد و روابط ایران و ترکیه را تحت تأثیر قرار داد.
علی خامنه‌ای پیش از اینها گفته بود «قره‌باغ خاک اسلام است» بر همین اساس از شروع جنگ ارمنستان و آذربایجان موضع رسمی جمهوری اسلامی حمایت از آذربایجان بود. سیدمحمدعلی آل‌هاشم نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی با تأکید بر اینکه «قره‌باغ خاک اسلام است» گفته بود «هرکس در این جنگ کشته شود شهید محسوب می‌شود.»
علی اکبر ولایتی مشاور خامنه‌ای نیز عنوان کرده بود وضعیت قره‌باغ مشابه وضعیت اراضی فلسطینی است و ارمنستان باید به «اشغال خاک آذربایجان» پایان دهد.
۲۴ آذرماه مراسمی با عنوان «یادواره شهدای جمهوری آذربایجان در جنگ قره‌باغ» در تهران برگزار شد. حسین امیرعبداللهیان دستیار محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی و کاظم صدیقی امام جمعه موقت تهران و شماری از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در این مراسم حضور داشتند.
اواخر آبان‌ماه نیز مراسم بزرگداشت حجتالسلام «علم‌الدین ولیش‌اُف» و «معارف صفراُف» دو طلبه آذربایجانی عضو «جامعه‌المصطفی» در قم برگزار شد!
دفتر کنترل دارایی‌‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا (OFAC) سه‌شنبه ۹ دسامبر (۱۸ آذر) دانشگاه بین‌المللی «جامعه المصطفی» را به اتهام تسهیل فعالیت‌های سپاه قدس وابسته به سپاه پاسداران از طریق جذب نیرو تحریم کرد. نیروهایی که از طریق این مرکز جذب شدند برای جاسوسی و عملیات تروریستی جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند.
حجت‌الاسلام رحمت‌الله موسوی از فارغ‌التحصیلان جامعه المصطفی مسئول هیئت رزمندگان لشکر «فاطمیون» (افغان‌ها) در سوریه بود که بخشی از آموزش رزمی و ایدئولوژیک آنها را به عهده داشت. او آذرماه سال ۱۳۹۸ در سوریه کشته شد.
ترکیه برای حمایت از آذربایجان شماری از نیروهای ارتش آزاد را که در سوریه با سپاه درگیر بودند به آن نواحی اعزام کرد و گروهی از ترکمن‌ها نیز آنجا مستقر شدند که همگی اینها برای جمهوری اسلامی یک تهدید دیگر به شمار می‌رود.
کیهان چاپ لندن: