کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد می‌گوید به ۱۲۰ هزار پناهجوی فاقد مدارک اقامتی معتبر آسیب‌پذیر در ایران برای هزینه‌های خدمات درمانی در این کشور کمک کرده است. این نهاد برای سال ۲۰۲۱ درخواست ۹۷ میلیون دلار کرده که تنها ۷ درصد آن تامین شده است.
مهاجر افغان مقیم ایران که دفترچه بیمه را در دست دارد.
بنا به اعلام سایت دفتر اتباع خارجی وزارت کشور ایران کلیه اتباع خارجی پناهنده که دارای مدرک اقامت معتبر (کارت هویت، کارت آمایش، مجوز تردد بین شهری ویژه اتباع خارجی) مشمول طرح بیمه سلامت در ایران می‌شوند که “شامل خدمات سرپایی، بستری و بستری موقت در بیمارستان‌های تابعه وزارت بهداشت و طرف قرارداد از طرح بهره‌مند می‌شوند.”
بابر بلوچ، از سخنگویان کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان امروز در یک کنفرانس مطبوعاتی گفته که هدف برنامه خدمات درمانی تحت پوشش قراردادن آسیب‌پذیرترین قشر ۸۰۰ هزار مهاجر (فاقد مدارک اقامتی) افغان در ایران بنا به ارزیابی دولت ایران است که به‌شدت نیاز به دسترسی به خدمات درمانی دارند.
این نهاد گفته که سال گذشته، دفتر کمیساریای عالی پناهندگان پرداخت بیمه حدود ۱۰۰ هزار نفر مهاجر در ایران را برعهده گرفته است.
در سال جاری، با توجه به اپیدمی کرونا و افت اقتصادی در ایران، شمار افراد آسیب‌پذیر قشر مهاجر در ایران افزایش یافته است و این نهاد موقتا پناهجویان بیشتری که دسترسی به خدمات بیمه درمانی ندارند را تحت پوشش قرار می‌دهد.
به گفته آقای بلوچ با وجود چالش‌ها، ایران همچنان “سخاوتمندانه” دسترسی به خدمات آموزشی و بهداشتی را برای مهاجران افغان فراهم کرده است.
به گفته آقای بلوچ ایران از معدود کشورهای در جهان است که به پناهندگان (دارای مدارک اقامتی معتبر) این امکان را داده که همانند اتباع ایرانی در بیمه درمانی ملی برای خدمات بهداشتی عمومی و ضروری ثبت‌نام کنند.
برنامه بیمه ملی خدمات درمانی ایران شامل درمان رایگان در بیمارستان برای بیماران کرونا و یارانه برای هزینه‌های جراحی، دیالیز، رادیولوژی، آزمایش‌ها، و خدمات بیرون و غیره است.
او افزوده که کرونا بر زندگی مهاجران افغان در ایران تاثیرات شدید گذاشته است، این مهاجران بیشتر بر مشاغل پرخطر و ناپایدار تکیه دارند، و برخی حتی نیازهای اساسی‌شان را نمی‌توانند تامین کنند، چه رسد به هزینه بیمه درمانی که حدود ۴۰ درصد مخارج یک خانواده متوسط مهاجر می‌شود.
اما پس از سال جاری، شمار کمتری از پناهجویان قادر به تامین هزینه‌های درمانی خود هستند، در نتیجه مهاجران بیشتر آسیب پذیر خواهند شد.
مشکل بیمه درمانی مهاجران افغان در ایران همچنان باقی است. اگرچه، حسن روحانی، رئیس جمهور ایران گفته که “خدمات درمانی اتباع خارجی که به طور قانونی در ایران زندگی می‌کنند، رایگان انجام شود.”
این درحالی است که برخی گزارش‌ها در شبکه‌های اجتماعی حکایت از عدم دسترسی افغان‌های مقیم ایران که با ویزای کوتاه مدت در این کشور به سر می‌برند و پناهجویان فاقد مدارک معتبر اقامتی به خدمات درمانی داشتند.
سال گذشته، همزمان با شیوع کرونا سفارت افغانستان در تهران به بی‌بی‌سی گفته بود “تبعیض” در زمینه دسترسی به آزمایش و درمان بیماران کرونایی وجود ندارد، اما “موارد انگشت‌شمار” برخوردهایی نامناسب نیز گزارش شده است.
میلیون‌ها مهاجر افغان که نزدیک به چهار دهه در ایران زندگی کرده‌اند، هنوز مشکل دسترسی آنها به خدمات اولیه درمانی، خرید سیم کارت و اینترنت و باز کردن حساب بانکی گاهی خبرساز می‌شود.
مسئولان ایرانی همواره بر نبود تبعیض علیه مهاجران افغان تاکید دارند.