«کاش فیلم‌سازان ما فیلم خود را می‌ساختند و بازیچه سیاست‌بازی‌های حکومتی نمی‌شدند که دستش تا مفرق به خون مردم ایران آلوده است»
چند روز پیش ۲۰ نفر از سینماگران و سینماکاران در بیست و ششمین نشستی شرکت کردند که به «نشست نخبگان در ماه رمضان با رئیس قوه قضاییه» مشهور شده است. چنان که روابط عمومی قوه قضاییه گفته است، این نشست به درخواست «خانه سینما» و چند سینماگر، تحت عنوان «نقش سینما در کاهش آسیب‌های اجتماعی و مبارزه با مفاسد اقتصادی» برگزار شده است.
کار قوه قضاییه و رئیس آن این نیست که امر و نهی کند که هنرمندان و سینماگران چگونه فیلم بسازند و چگونه نسازند
اصولا در نزدیکی انتخابات این‌گونه نشست‌ها زیاد می‌شود که بیشتر جنبه گرم کردن تنور انتخابات دارد و در آن خط و نشان‌هایی کشیده می‌شود و وعده‌هایی هم داده می‌شود، و آن وعده‌ها معمولا پس از انتخابات به فراموشی سپرده می‌شود و عملی نمی‌شود. البته این بدین معنا نیست که سینماگران شرکت کننده در این نشست هم الزاما چنین قصدی داشته باشند، اما به هر حال از آن به عنوان نشست تبلیغاتی برای گرم کردن تنور انتخابات یاد شده است.
تهیه‌کنندگان و کارگردانانی که در آن نشست حضور داشتند، عبارت بودند از: «منوچهر محمدی»، «سیدجمال ساداتیان»، «سیداحمد میرعلایی»، «فرشته طائرپور»، «کاوه باشه‌آهنگر»، «مسعود ده‌نمکی»، «مهدی سجاده‌چی»، «محمدمهدی عسگرپور»، «ابوالقاسم طالبی»، «علیرضا رئیسیان»، «منوچهر شاهسواری»، «محمدحسین حقیقی»، «محمدرضا شفا»، «روانبخش صادقی»، «جواد افشار»، «محمدرضا شفیعی»، «محمد خزایی»، «محمدعلی نجفی»، «حبیب احمدزاده» و «مجتبی امینی».
همان‌طور که انتظار می‌رود، ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه، حرف تازه‌ای در آن نشست نزد. نخست، تعریف و تمجید کرد و مقام «اصحاب هنر» را بالا برد و گفت: «اصحاب هنر به عنوان بخش فرهنگ‌ساز، جامعه‌ساز و تمدن‌ساز، باید آسیب‌های اجتماعی را مسئله‌شناسی کرده و راهکارهای برخورد آن‌ها را بر اساس اهمیت و اولویت هر مسئله در اختیار همه دستگاه‌ها قرار دهند»، و بعد پای «غرب» را پیش کشید و گفت: «نگاه غربی به جوامع، نگاه سودجویانه و منفعت‌طلبانه و سلطه‌جویانه است و هنر را هم در همین مسیر به کار می‌گیرد. اما در نظام اسلامی از هنر برای تحقق اهداف و آرمان‌های عالیه استفاده می‌شود.» بعد هم پای «دشمن» هم به میان آورد: «دشمن تلاش می‌کند این گونه تبلیغ کند که فساد در کشور ما سیستماتیک است، اما من می‌گویم که فساد در کشور ما سیستمی نیست بلکه یک استثنا در یک اداره و سازمان است»، و اضافه کرد: «سینماگران می‌توانند در فیلم‌های خود نشان دهند که آنچه در کشور وجود دارد، اراده نظام برای مقابله با فساد است.»
طبق معمول، موضوع «نقد سازنده» هم مطرح شد و او در آن زمینه گفت: «معتقدیم همه مسئولان و دست اندرکاران باید نقد سازنده را بپذیرند»، و «منتقدان باید در طرح نقدهایشان متوجه باشند که چه هدفی را پیگیری می‌کنند و کجا را هدف قرار گرفته‌اند.»
متاسفانه این که فیلم‌سازان و فیلم‌کاران در این نشست چه گفته‌اند، معلوم نیست. تنها یک فیلم ۴ دقیقه‌ای از سوی روابط عمومی قوه قضاییه منتشر شده است. خانم فرشته طائرپور که تنها زن شرکت کننده بود و از طرف خانه سینما به آن نشست رفته بود، از رسانه‌ای شدن خبر آن دیدار گلایه کرد و گفت: «تنوع مواضع و موضوعات، اقتضا می‌کرد دوستان قوه قضاییه و همچنین قلم‌به‌دستان رسانه، اخلاقا یا همه گفته‌های آن اشخاص را بی‌کم و‌کاست منتشر کنند و یا با احتیاط و بی‌طرفی بیشتری عمل کنند.» او اما در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: «خود من که طبیعتا با پیش‌داوری نه چندان مثبتی به این جلسه رفته بودم، بعد از خروج از جلسه به همکارانم گفتم به نظرم این ملاقات از آنچه فکر می‌کردم بهتر بود، چون موقعیتی پیش آمد که دردِ‌دل‌های هنرمندان، بی‌واسطه به گوش رئیس قوه قضاییه برسد و کسی هم خود را برای بیان نظرش سانسور نکرد.»
تسنیم، خبرگزاری سپاه پاسداران، در خبری نوشته است که جواد افشار، کارگردان مجموعه تلویزیونی «کیمیا» و «گاندو»ی یک و دو، «در پاسخ به سؤالی مبنی بر این که نگاه رئیس قوه قضاییه را به سینما چطور دیدید، گفت: در این جلسه هنرمندان توانستند صحبت‌های خود را مطرح کنند. رئیس قوه قضائیه سعه صدر بسیاری داشت و خوشبختانه جایگاه هنر و سینما را هوشمندانه می‌شناسد و بسیار آن را باور دارد، تا جایی که در سخنرانی خود اعلام کرد که اثربخشی یک فیلم، سریال یا تئاتر از هزاران هزار منبر یا گفتمان بیشتر است و این نشان‌دهنده آن است که رئیس قوه قضاییه به جایگاه هنر واقف است و انصافاً در این چند سال گذشته کمک بسیاری کرد و هنرمندان با دغدغه کمتری توانستند در آثار هنری خود موضوعات را به چالش بکشند.»
طبق معمول، «رعیت» باید حرف گوش کند و «نواله‌ی ناگزیر را گردن کج کند» و مسئولان اگر به حرف و انتقاد چند «رعیت» گوش دهند، «سعه صدر» دارند و قابل تقدیر هستند. تمام نظام‌های دیکتاتوری این‌گونه‌اند.
ما نمی‌دانیم در این نشست در مورد نوید میهن‌دوست، فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان سینما و تلویزیون، که به سه سال زندان محکوم شده است و اکنون با وثیقه بیرون است و هر لحظه ممکن است حکم او اجرایی شود، هم حرفی زده شده است یا نه؟
کار قوه قضاییه و رئیس آن این نیست که امر و نهی کند که هنرمندان و سینماگران چگونه فیلم بسازند و چگونه نسازند؛ کارشان این است که موانع آزادی بیان برای هنرمند را بردارند، نه آن که خود مانع بزرگی سر راه آن باشند. کار سیستم دادگستری اجرای قوانین نیست، بلکه قضاوت در مورد آن است که آیا کاری خلاف قوانین صورت گرفته است یا نه، یا اگر شاکی وجود داشت و شکایت کرد که حقی از او ضایع شده است، در آن مورد داوری کند.
اگر مانند آنچه برای محمدجواد ظریف رخ داد، روزی نواری از صحبت‌های خصوصی ابراهیم رئیسی هم منتشر شود، حتما خواهیم شنید که می‌گوید «کدام سیستم مستقل قضایی!؟ قاضی‌های ما تابع نظر نیروهای امنیتی سپاه و وزارت اطلاعات هستند و تنها کارشان صدور حکم مطابق نظر این نیروهاست.»
کاش فیلم‌سازان ما فیلم خود را می‌ساختند و بازیچه سیاست‌بازی‌های حکومتی نمی‌شدند که دستش تا مفرق به خون مردم ایران آلوده است.