آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه ۲۶ ژوئن (۵ تیر) از ایران خواست تا در مورد تمدید تفاهم‌نامه نظارت فورا پاسخ دهد، اما ایران می‌گوید تعهدی برای ارائه پاسخ ندارد.
تفاهم‌نامه مورد بحث در ماه فوریه میان ایران و آژانس برای نظارت و جمع‌آوری اطلاعات از برخی فعالیت‌های تهران امضا شد و پس از انقضای آن، یک ماه دیگر موقتا ثبت داده‌ها ادامه یافت. اکنون آن مهلت نیز به پایان رسیده است.
ناظر هسته‌ای سازمان ملل متحد با ذکر خلاصه‌ای از گزارش رافائل گروسی، رئیس آژانس به ۳۵ عضو شورای حکام، در بیانیه‌ای گفته است که در این زمینه، «پاسخ فوری ایران ضروری است».
در این بیانیه آمده است که گروسی هفته گذشته به ایران نامه نوشته تا موضع این کشور درباره «ادامه کار جمع‌آوری، ثبت و نگهداری داده‌ها» بداند، اما ایران مشخص نکرده است که قصد دارد این توافق را حفظ کند یا نه.
غریب‌آبادی: الزامی برای پاسخ نداریم
خبرگزاری نیمه رسمی تسنیم از قول کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوشت که این خواسته «در زمره تعهدات ایران نیست».
غریب‌آبادی جمعه شب در واکنش به درخواست آژانس درباره تمدید تفاهم‌نامه گفت: «مبنای این تفاهم، تسهیل مذاکرات سیاسی و کمک به موفقیت آن در جهت مختصات مد نظر کشورمان بود و نه الزام ایران نسبت به اجرای درخواست آژانس. بر اساس تصمیم سیاسی ایران، نقش آژانس صرفا در حد یک مجری است.»
وی ادامه داد: «بعد از گذشت سه ماه، ایران دیگر این تفاهم را با آژانس تمدید نکرد و صرفاً در چارچوب تصمیمی سیاسی به‌مدت یک ماه دیگر به ثبت داده‌ها ادامه داد. ادامه یا عدم ادامه این فرایند، هیچ ارتباطی با تکالیف پادمانی ایران ندارد، چرا که ایران همچنان به اجرای تعهدات پادمانی خود ادامه می‌دهد.»
نماینده ایران در وین افزود: «آژانس هیچ‌گونه وظیفه‌ای برای ارائه گزارش در مورد تفاهم منقضی‌شده مشترک و ثبت داده‌ها نداشته و ندارد. بدون شک، هر تصمیمی که ایران در این رابطه بگیرد، صرفاً مبنای سیاسی خواهد داشت و آژانس نمی‌تواند آن را به‌عنوان حقی برای خود تلقی کند.»
واکنش آمریکا: با ایران اختلافات جدی داریم
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا با ابراز بدبینی از فعالیت هسته‌ای ایران گفت: «پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند به یک مانع غیرقابل حل تبدیل شود».
بلینکن در مصاحبه‌ای با روزنامه نیویورک تایمز درباره مذاکرات برای احیای برجام گفت که کشورش «اختلافات جدی» دارد. او درباره تاریخ احتمالی خروج آمریکا برای از خروج از مذاکرات احیای برجام گفته است که نمی‌تواند تاریخی را مشخص کند، اما تأکید کرده که این تاریخ «در حال نزدیک‌تر شدن» است.
ایران در چهارچوب سیاست کاهش تعهدات برجامی، اورانیوم غنی‌سازی خود را افزایش داده، غنی‌سازی ۶۰ درصدی را آغاز کرده و سطح دسترسی‌های آژانس برای بازرسی را کاهش داده است.
وزیر خارجه آمریکا گفت: «اگر این وضعیت (در ایران) ادامه پیدا کند و ایران به چرخش سانتیریفیوژهای پیچیده‌تر در سطح بالاتر ادامه دهد، به جایی می‌رسیم که بازگشت به مفاد اصلی توافق هسته‌ای عملا بسیار دشوار خواهد شد.»
آنتونی بلینکن پیشتر در روز جمعه در جریان یک نشست مطبوعاتی مشترک با همتای فرانسوی‌اش، ژان ایو لودریان گفته بود: «در مورد آژانس انرژی هسته‌ای، نگرانی از حرکت ایران یک نگرانی جدی است و باید حل شود»
لودریان نیز با یادآوری این اختلاف گفته بود: «ما منتظریم مقامات ایرانی تصمیمات دشوار نهایی را برای اجازه احیای توافق هسته‌ای بگیرند.»
یک مقام آمریکایی نیز که خواست نامش فاش نشود، روز جمعه به خبرگزاری رویترز گفت: «تهران باید بدون تأخیر بیشتر با آژانس انرژی هسته‌ای بین‌المللی گفتگو کند و کوتاهی در انجام این کار با خواسته اعلام شده ایران برای ازسرگیری تعهدات برجامی در اسرع وقت مغایرت دارد.»
آمریکا در مذاکرات احیای توافق هسته‌ای حضور مستقیم ندارد، اما در مورد احیای برجام با ایران مذاکرات غیر مستقیم داشته است. مذاکرات وین برای احیای برجام از ماه آوریل آغاز شده، اما هم اکنون متوقف شده است. تاکنون انتظار می‌رفت این توقف تا اوایل ژوئیه ادامه داشته باشد، اما عدم تمدید تفاهم‌نامه نظارت ایران با آژانس ممکن است مذاکرات را به بن‌بست بکشاند.
یورونیوز :