از ابتدای مطرح شدن بحث واکسن در دنیا اعلام شد برای کنترل زنجیره انتقال ویروس، باید حداقل ۷۰ درصد جامعه واکسینه شوند. این امار در ایران با توجه به جمعیت کشور به ۶۰ میلیون نفر می‌رسد.
اکنون پیک پنجم کرونا در کشور آغاز شده و هر لحظه به آمار مبتلایان اضافه می‌شود. این در حالی است که بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۱۹ میلیون و ۸۳۵ هزار و ۶۳۹ دُز رسیده که در این میان، تنها چهار میلیون و ۳۸۱ هزار و ۲۸۸ نفر نیز دُز دوم را نیز دریافت کرده‌اند.وزارت بهداشت ایران اعلام کرده بود که تامین واکسن از سه طریق، در مرحله اول تولید داخل، سپس واردات و در نهایت تولید مشترک امکان‌پذیر است.وعده‌های مختلفی از سوی مسئولان دستگاه‌های مختلف درباره واکسیناسیون، تولید و عرضه واکسن مطرح شد که هنوز با گذشت چندین ماه محقق نشده‌اند.
تولید داخلی واکسن در چه مرحله‌ای است؟
سعید نمکی ۸ اسفند ۹۹ وعده تبدیل ایران به قطب تولید واکسن در بهار را داد اما این وعده اجرایی نشد. در این میان ماه‌هاست که در مورد تولید واکسن داخلی به ویژه از سوی مجموعه برکت قول‌هایی داده می‌شود که آنها نیز محقق نشده‌اند یا دیر هنگام به مرحله اجرایی رسیدند.رئیس ستاد اجرایی فرمان امام در دی ۹۹ از تولید ماهانه ۱.۵ میلیون دز واکسن ایرانی کرونا ظرف سه هفته آینده خبر داده و گفته بود: امکان تولید ماهانه بیش از ۱۲ میلیون دز واکسن در صورت استقرار تجهیزات لازم وجود دارد.مخبر در اردیبهشت امسال نیز اعلام کرد که با تولید ۳ تا ۳.۵ میلیون دز واکسن در خرداد این تعداد تحویل وزارت بهداشت می‌شود اما ۴خرداد ۱۴۰۰ از دپوی حدود یک میلیون دز واکسن «کووایران برکت» خبر داد و اعلام کرد که تا کنون تقریبا نزدیک ۸۰۰ هزار تا یک میلیون دز تولید شده است.
واکسیناسیون عمومی با واکسن داخلی!
خلف وعده‌ها همچنان ادامه داشت. براساس وعده وزیر بهداشت (۱۰ خرداد) قرار بر این بود که واکسیناسیون عمومی با واکسن کرونا داخلی از پایان بهار آغاز شود و این در حالی بود که ۲۵ خرداد وزیر بهداشت، صدور مجوز مصرف اضطراری واکسن برکت را به عنوان خبر خوش در خودکفایی در تولید واکسن اعلام کرد! حسن روحانی، رئیس جمهور وقت نیز ۱۸ اردیبهشت از بهره‌برداری از کووپاستور در اردیبهشت و برکت از خرداد خبر داد، در حالی که ۲۴خرداد، مجوز مصرف کوو ایران برکت و ۸ تیر، مجوز پاستور کووک صادر شد علیرضا رئیسی (سخنگوی ستاد مقابله با کرونا) در ۲۹ خرداد از واکسیناسیون عمومی با واکسن برکت از تیر خبر داد با این حال تزریق عمومی از اواخر تیر آغاز شد.بنیاد برکت وعده داده بود که تا آخر شهریور، ۵۰ میلیون واکسن تولید می‌کند اما آمارهای تولید نشان می‌دهد تا ۲۵مرداد فقط ۷ میلیون دز برکت تولید شده است.
کدام واکسن‌ها مجوز اضطراری دریافت کرده‌اند؟
در بین واکسن‌های ایرانی مختلی که تاکنون خبر ساخت آنها منتشر شده است، فقط دو واکسن برکت و پاستور مجوز اضطراری تزریق عمومی را دریافت کرده‌اند که از این بین، تا امروز حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار دز واکسن برکت و حدود ۱۲۰ هزار دز واکسن پاستور تحویل وزارت بهداشت شده است.
علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا پیش از این هم وعده داده که از مهر امسال، هرماه ۱۰ تا ۱۱ میلیون دز واکسن در چرخه واکسیناسیون عمومی تزریق می‌شود که از این مقدار هفت میلیون دز واکسن برکت، یک میلیون دز واکسن پاستور، یک میلیون دز واکسن اسپوتنیک ایرانی و یک تا دو میلیون دز واکسن وارداتی از کشورهای مختلف خواهد بود.
قراردادهای میلیونی واردات واکسن به کجا رسید؟
عمده خرید واکسن ایران از کشورهای سبد کوواکس (چین، بعد از آن از ژاپن، کره جنوبی و ایتالیا) سازمان بهداشت جهانی است. قرار بود اولین محموله آن قبل از سال ۱۴۰۰ به دست ایران برسد اما با تاخیری سه هفته‌ای اولین محموله واکسن‌های کوواکس کمتر یک میلیون دز راکه شامل ۷۰۰هزار و ۸۰۰ دز واکسن آسترازنکا/آکسفورد تولید کره جنوبی می‌شد؛ به ایران تحویل داده شد.
در فروردین امسال نیز سفیر ایران در مسکو از انعقاد قراردادی با صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه برای واردات ۶۰ میلیون دز واکسن اسپوتنیکوی از خرداد تا پایان پاییز سال جاری خبر داد؛ اما طبق آمار گمرک، مجموع واکسن‌های اسپوتنیک واردشده به ایران از روسیه، تاکنون باز هم کمی بیش از یک‌میلیون دز است.
پیشنهاد اولیه خرید از روسیه ۲۰ میلیون دز بود!
با این حال سفیر ایران اعلام کرد که پیشنهاد اولیه برای خرید واکسن از روسیه ۲۰ میلیون دز بود اما وزارت بهداشت نصف آن را تأیید کرد و رایزنی‌ها برای خرید ۱۰ میلیون واکسن انجام گرفت نه ۲۰ میلیون.به گفته محمد کریمی‌نیا، معاون قرارگاه پدافند زیستی کشور اگر قراردادها درست بود، باید ماهانه حداقل چهار میلیون دز واکسن از روسیه به ایران می‌رسید. این نشان دهنده این است که قراردادها برای وارد کردن واکسن راه درستی را طی نکرده است.در مجموع بر اساس آمار گمرک ایران، از بهمن پارسال تا کنون ۳۳ محموله واکسن وارد ایران شده که سهم چین در ارسال واکسن به ایران از سایر کشورها بسیار بیشتر بوده و در مجموع واکسن وارداتی به ایران تاکنون ۲۲ میلیون و ۶۰۰ هزار ذر واکسن بوده است.
سرانجام وعده‌های واردات
از جمله وعده‌ها در مدیریت کرونا، واردات واکسن بود که اغلب در زمان مقرر شده عملی نشدند.بر اساس اعلام رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت، ایران برای خرید بیش از ۴۲ میلیون دز واکسن، از ماه‌ها قبل، اقدام کرده بود و خرید بیش از ۲۱ میلیون دز واکسن از مسیر خرید مستقیم و سبد کوواکس، پیش از این قطعی شده که از این میان تا پایان سال ۹۹، تحویل دو میلیون و ۸۰۰ هزار دز از سوی تامین کنندگان مختلف، وعده داده شد، ولی عملا بخش زیادی از این وعده‌ها یا محقق نشد یا به تاخیر افتاد.وزارت بهداشت دلیل تمام این اتفاقات را بدقولی برای واردات واکسن از سوی کووکس با وجود وعده ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دزی، محقق نشدن ۶۰ میلیون دز واکسن اسپوتنیکوی روسیه و محموله‌های مشابه از کشورهای دیگر، می‌داند.
افشاگری‌های بخش خصوصی در مورد کارشکنی وزارت بهداشت
اخیرا فعالان بخش خصوصی نیز اعلام کردند، وزارت بهداشت ایران در فروردین امسال مانع واردات شش میلیون دز واکسن شد.مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران با انتشار توئیتی در صفحه شخصی خود با اشاره به انجام مقدمات واردات واکسن کرونا، در توئیتر نوشت: فروردین ماه امسال همه مقدمات واردات شش میلیون دز واکسن را با موافقت رئیس جمهور و ستاد کرونای تهران را طی کردیم. اما به دلایلی که تاکنون برای ما مشخص نشده، وزارت بهداشت مانع از انجام کار شد.او همچنین چندی پیش، روایتی کامل از سنگ‌اندازی وزارت بهداشت پیش‌پای واردات واکسن توسط بخش خصوصی ارائه کرد.
رئیس سازمان غذا و دارو نیز در واکنش به این افشاگری گفت: باید توجه کرد که تاکنون بیش از ۴۵ معرفی‌نامه به بخش خصوصی دادیم که تنها در یک مورد از سوی یکی از شرکت‌های خصوصی که آن هم سال‌هاست در زمینه دارو فعال است، توانسته فقط یک میلیون دز واکسن وارد کند.
آخرین اخبار از واردات واکسن
رئیس جمعیت هلال‌احمر در ۲۴ مردادماه از تسریع واردات واکسن کرونا به کشور خبر داد و اعلام کرده که یک میلیون دز یکشنه ۲۴ مرداد وارد کشور شده که این دومین محموله واکسن وارداتی طی یک هفته است.
یکی از آخرین وعده‌ها، مربوط به رئیس سازمان غذا و داروست که از واردات ۳۰ میلیون دز واکسن تا پایان شهریور خبر داد.
به تازگی نیز کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و داروی ایران، از فراهم شدن مقدمات واردات «۱۲۰ میلیون دز واکسن کرونا در سه ماه آینده» به کشور خبر داد البته در صورت خوش قولی‌های طرف‌های خارجی!
چند روز گذشته نیز وی در صفحه توییتری خود نوشت: منعی برای واردات انواع واکسن کرونای مورد تایید سازمان جهانی بهداشت یا سازمان غذا و دارو به ایران وجود ندارد.
صدور مجوز واردات فایزر و مدرنا
اخبار حاکی از آن است که امروز ( ۲۵ مرداد) واکسن‌های فایزر و مدرنا مجوز ورود به کشور را گرفته‌اند البته که منبع تولید آنها برای ایران مساله مهمی است.رئیس جمعیت هلال‌احمر از تسریع واردات واکسن کرونا به کشور خبر داد و اعلام کرده که یک میلیون دز یکشنبه (۲۴ مرداد) وارد کشور شده که این دومین محموله واکسن وارداتی طی یک هفته اخیر است.
در شرایطی که مردم بسیاری از کشورهای جهان به تدریج به زندگی عادی بازگشته‌اند و حتی مسابقات فوتبال با حضور هزاران نفری تماشاگران برگزار می‌شود، وعده‌های مسولان در زمان‌های اعلامی درباره واکسن‌های وارداتی و خارجی و آمار تزریق واکسن روزانه در ایران محقق نشده است. این در حالی است که از گوشه و کنار کشور آمارهای به شدت نگران کننده‌ای از وضعیت بیمارستان‌ها و تعداد مبتلایان و قربانیان کرونا به گوش می‌رسد.