آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا هشدار داده؛ تنها «چند هفته» برای نجات توافق هسته‌ای فرصت باقی است و اگر مذاکرات شکست بخورد، واشینگتن «گزینه‌های دیگری» را بررسی می‌کند. بلینکن گفت: «وقت ما خیلی خیلی کم است، ایران به مرحله‌ای نزدیک می‌شود که بتواند در مدت کوتاهی مواد شکاف‌پذیر برای استفاده در سلاح هسته‌ای تولید کند و بسیار دشوار بتوان آنرا به عقب بازگرداند. آنها موارد تازه‌ای یاد می‌گیرند و دست به اقدامات تازه می‌زنند.»
اقدامات و مواضع جمهوری‌اسلامی در جریان مذاکرات نیز بر تشنج حاکم بر گفتگوها افزوده‌است، محمدجواد علی اکبری، امام جمعه موقت تهران ۲۴ دی از رسیدن به «قله تمدن نوین اسلامی» (اشاره به نفوذ منطقه‌ای) سخن گفت و افزود؛ در «جنگ دیپلماسی» باید غیرت‌مندانه ایستاد و «طراحی‌های دشمن» را زمین زد، «به نحوی که تحریم‌های ظالمانه را از سر راه ملت ما بردارند.»
علاوه بر این، برگزاری رزمایش موشکی پیامبر اعظم توسط سپاه در ۲۹ آذرماه و انتشار انیمیشنی در روز ۲۲ دی، با عنوان «انتقام حتمی است» با مضمون سوءقصد به دونالد ترامپ، در وب‌سایت رسمی خامنه‌ای با واکنش مقامات غربی روبرو شد. در این انیمیشن حمله پهبادی به ترامپ توسط نیروهای منطقه‌ای جمهوری‌اسلامی انجام می‌شود.
جان کربی، سخنگوی پنتاگون درباره انیمیشن گفت؛ این بخشی از «فعالیت‌های مداوم و مخرب» حکومت ایران در منطقه و تهدید «علیه منافع امنیت ملی آمریکا» است. کربی با اشاره به «حمایت ایران از شبکه‌های تروریستی در خاورمیانه» افزود؛ «بر این تهدید متمرکز می‌مانیم.» جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید نیز گفت: «ما در گذشته هم شاهد لفاظی و رفتارهای توهین‌آمیز رهبر جمهوری‌اسلامی بوده‌ایم.»
اقداماتی از این دست به تندروهای درون نظام نسبت داده می‌شود، هفته گذشته بعد از آنکه فائزه هاشمی، دختر اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیسی را رئیس‌جمهوری بی‌اختیار نامید که او را کنترل می‌کنند، ویدیویی تازه از هاشمی منتشر شد. در این فیلم کوتاه هاشمی در جمعی از روحانیون گفت؛ در دیدار با خامنه‌ای گفته که «خطر خارجی جدی است، با عناوین تروریسم، هسته‌ای، حقوق بشر و موشکی». آیت‌الله خامنه‌ای در تایید او گفته که باید همدلی در مردم تقویت و این کار باید از انتخابات مجلس آغاز شود، هاشمی با اشاره به رد صلاحیت‌ها و دیدارهای بعدی با رهبر جمهوری‌اسلامی اینگونه برداشت می‌کند که «الان ما گرفتار چیزی غیر از آقا هستیم که آنها خیلی خطرناکتر از آن هستند که آدم خیال می‌کند.»
محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم که در جلسه هاشمی حضور داشته، درباره هویت این افراد گفت آنها کاسبان تحریم هستند.
آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی اخیر خود گفت که مذاکره و تعامل، تسلیم نیست، این سخنرانی دربردارنده نکاتی مبنی بر مخالفت و کینه او نسبت هاشمی و همسویی با تندروها است. خامنه‌ای ۱۹ دی در سالمرگ هاشمی نامی از او بر زبان نیاورد بلکه تلویحا مشکلات را متوجه هاشمی و همفکرانش دانست: «هرجا کار زمین مانده، پای فرصت‌طلبی، فساد، اشرافی‌گری و نگاه‌های غیرانقلابی در میان است.» اطرافیان رهبر جمهوری‌اسلامی، هاشمی و موافقان تعامل با غرب را اشرافی می‌نامند. خامنه‌ای در مقابل از مصباح یزدی، مجتهد تندرو و مخالف هاشمی و غرب تمجید کرد و گفت؛ او «در غیرت دینی در اوج بود و در عقلانیت یک فیلسوف به معنی واقعی کلمه بود.»
چرا این خبر مهم است؟
کشورهای غربی سال‌هاست در جریان مذاکراتی که از زمان باراک اوباما تاکنون انجام شده، تلاش می‌کنند که موضوع فعالیت‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی را به میز مذاکره بکشانند، در مقابل جمهوری اسلامی شدیدا مقاومت کرده‌است. غرب برای آغاز گفتگوهای همه جانبه از تمام ابزارهای تشویق و تهدید و تنبیه استفاده کرده اما آیت‌الله خامنه‌ای آرزوهای بزرگی چون برپایی «تمدن اسلامی» دارد و به تنبیه غرب (تحریم) و تهدیدهای نظامی که جان و مال مردم ایران را هدف گرفته، اهمیتی نمی‌دهد.
استفاده از عبارت «تمدن اسلامی» در کنار «دیپلماسی و مذاکرات» توسط حاجعلی اکبری که جوانترین امام جمعه نامیده می‌شود، پافشاری بر جاه‌طلبی‌های نظام است، او از تندروهایی است که در دولت احمدینژاد، معاون رئیس‌جمهور در امور جوانان شد. برگزاری رزمایش و ساخت انیمیشن ترور ترامپ نیز نمود رجزخوانیهای نظام است.
گروهی از اصلاحطلبان و سیاستمداران میانه‌رو که می‌توان هاشمی را پدرخوانده آنها دانست، سالها در تحلیل شرایط ایران، تندروهای سیاسی و نظامیان سپاهی را مسئول و مقصر معرفی می‌کردند، طیفی از این سیاستمداران معتقدند که آیت‌الله خامنه‌ای تحت تاثیر تندروها قراردارد، اما عملکرد و سخنان رهبر جمهوری اسلامی حاکی از همسویی و هدایت تندروها است.
کمی عمیق‌تر؛ زنگی مست و شمشیر به دست در انتظار توافق
پس از سخنرانی کلیدی آیت‌الله خامنه‌ای درباره «نرمش قهرمانانه» حسن روحانی اجازه شروع مذاکرات را گرفت. اما خامنه‌ای همواره منتقد سیاست خارجی روحانی بود. اکنون دولتی توسط او منسوب شده که تمامی اوامرش را اجرا می‌کند، اما رهبر و مقامات نظام تصور می‌کنند که با نمایش قدرت می‌توانند دست برتر را در دیپلماسی داشته باشند و مذاکراتی را که توسط تندترین نیروهای حکومتی هدایت می‌شود را با اقداماتی چون رزمایش و انیمیشن متشنج می‌کنند.
انیمیشنی که باعنوان «انتقام حتمی است» در سایت خامنه‌ای منتشر شد؛ با نمایش نمایی دور از منطقه پالم بیچ در فلوریدا و خانه ترامپ آغاز شده و ترامپ را در حال بازی گلف نشان میدهد، در اتاقی تاریک اپراتوری پهباد و ربات مجهر به دوربین را هدایت می‌کند، پرچمهای «جبهه مقاومت» و سپاه و عکس قاسم سلیمانی در گوشه اتاق است. اپراتور کاغذی از روی میز برمی‌دارد که روی آن نوشته؛ «یجب علی من قتل سلیمانی و من امر بقتله ان یدفع الثمن/ “الامام السید علی الخامنهئی”»، «قاتل سلیمانی و آمر به قتل او باید انتقامشان را پس بدهند.» اپراتور این جمله را به زبان انگلیسی به موبایل ترامپ می‌فرستد و انیمیشن با نمایش هدفگیری ترامپ توسط پهباد پایان می‌یابد.
به نظر می‌رسد پرچم‌ها و زبان عربی جمله روی کاغذ، تاکید و رجزخوانی در مورد نیروهای مقاومت و نفوذ منطقه‌ای است. با انتشار این انیمیشن توییتر حساب رهبر جمهوری اسلامی را مسدود کرد. واکنش مقامات دولت بایدن نشان داد که اگرچه دموکرات‌ها منتقد ترامپ جمهوریخواه هستند، اما تهدید جان رئیس جمهور پیشین خود را نمی پذیرند.
پرچم‌ها و زبان عربی جمله روی کاغذ در انیمیشن «انتقام حتمی است»، تاکید و رجزخوانی در مورد نیروهای مقاومت و نفوذ منطقه‌ای است. با انتشار این انیمیشن توییتر حساب رهبر جمهوری اسلامی را مسدود کرد.
در دولت رئیسی تندروهای حکومتی و نظامی به صندلی وزرا و مدیران دولتی تکیه زدند اما پیش از این نیز تسلط آنها در تصمیمات نظام پوشیده نبود. سیدمحمد خاتمی، رئیس جمهور را تدارکاتچی نامید، احمدینژاد از برادران قاچاقچی سخن گفت و روحانی با کنایه به سپاه گفت: «اگر اطلاعات، تفنگ، پول، روزنامه، خبرگزاری و دیگر مظاهر قدرت در یک نهاد جمع شود، ابوذر و سلمان هم فاسد می‌شود.»
تازه‌ترین اعتراف به تسلط سپاهیان در سخنان امیرعلی حاجیزاده فرمانده هوافضای سپاه آشکار شد، او در گفتگو با کیهان در پاسخ به اینکه آیا قاسم سلیمانی موافق برجام بوده؟ گفت: «اگر واقعا چنین بود، چرا آقای ظریف در آن فایل صوتی گفتند ایشان به دیپلماسی ضربه زد. دیپلماسی ما برجام بود. خود فرمانده دیپلماسی ما می‌گوید ضربه زده‌است.» اینگونه حاجی زاده سخنان ظریف و ضربه به توافق هسته‌ای را تایید کرد.
فیلم منتشر شده از هاشمی، مربوط به دیدار او با اعضای مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، در ۴ آبان ۱۳۹۰ است. دراین دیدار حسین موسوی تبریزی و محمدتقی فاضل میبدی حضور داشتند، انتخاباتی که هاشمی از دخالت افراد خطرناک در آن می‌گوید، انتخابات مجلس هشتم در ۲۴ اسفند۱۳۸۶ است و جلسات هاشمی با خامنه‌ای به دی ۱۳۸۶ برمی‌گردد. در این انتخابات ائتلاف اصلاحطلبان از رد صلاحیت گسترده خبر دادند و در بیانیه‌ای اعلام کردند: «این ردصلاحیتها بر مدار قانون نبوده و تاکنون در هیچیک از دوره‌های پیشین سابقه نداشته‌است.»
فاضل میبدی در پاسخ به اینکه منظور هاشمی از افراد خطرناک و بانفوذ کیست؟ گفت: «من‌که نمی‌توانم اسم ببرم همان افرادی که مذاکرات را در بلاتکلیفی قراردادند و به تعویق انداختند»
فاضل میبدی در مصاحبه اخیر در پاسخ به اینکه منظور هاشمی از افراد خطرناک و بانفوذ کیست؟ گفت: «من‌که نمی‌توانم اسم ببرم همان افرادی که مذاکرات را در بلاتکلیفی قراردادند و به تعویق انداختند، مذاکرات می‌توانست ۵ سال پیش به نتیجه برسد اما نگذاشتند! این افراد کاسبان تحریم هستند. منافع‌شان این است که هرروز مشکلات بیشتر و بزرگ‌تر شود. همان کسانی که همه را ردصلاحیت می‌کنند… وقتی یک زندانی سیاسی بیمار است باآگاهی او را به بیمارستان نمیفرستند و باتاخیر فراوان و دست و پای زنجیرشده به بیمارستان منتقل می‌کنند! نمی‌گذارند این مملکت به یک مملکت درست تبدیل شود و آرامش را به خودش ببیند. منافع خودشان را بر منافع ملت در اولویت قرار می‌دهند! متاسفانه در همه بخش‌های حاکمیت نفوذ کرده‌اند.»
هنگامی که هاشمی در سال ۱۳۸۶ در جلسات خصوصی با خامنه‌ای از خطرات گفت و نهایتا نیز او وقعی ننهاد، هنوز اختلافات او با خامنه‌ای پس از اعتراضات انتخاباتی ۱۳۸۸ آشکار نشده بود. شش سال بعد هاشمی در فروردین ۱۳۹۲ از «حاکمیت نظامیان» انتقاد کرد و با بیان اینکه خامنه‌ای به او اعتماد ندارد، اعتراف کرد مسئولیت افراد خطرناکی که گفته بود با آقاست و افزود: «اصلاح این وضعیت بدون هماهنگی آقای خامنه‌ای امکانپذیر نیست.»
تحریم و تهدیدهای آمریکا، کشورهای اروپایی و اسرائیل جدی و خطرناک است اما جمهوری اسلامی با نمایش‌های دروغین ایران و مردم را به سوی روزگاری تاریکتر می‌برند. خامنه‌ای و تندروها همانند زنگی مستی که شمشیر به دست فریاد می‌زند، منتظر توافق، رفع تحریم‌ها و برپایی تمدن خیالی خود هستند.
زیتون ـ یلدا امیری: