رسانه وقتی بازتاب‌دهنده نقش فعالان اجتماعی، نهادهای مدنی و مروج یک ایده یا هدف خاصی می‌شود، کارکرد ترویجی پیدا می‌کند و به آن رسانه ترویجی می‌گویند. هدف پروژه ترویجی می‌تواند تغییر سیاستی خاص، تغییرات اجتماعی و یا جلب حمایت مالی برای پیشبرد برنامه‌ای مشخص همچون حمایت از کودکان آسیب‌پذیر باشد.
هر پروژه ترویجی یک رسانه نیاز دارد تا پیام خود را به مخاطبان برساند. گاهی برای پیشبرد یک پروژه ترویجی، سراغ رسانه‌های مرسوم می‌رویم و سعی می‌کنیم حمایت آن‌ها را جلب و گاهی برای یک ایده یا هدف، رسانه‌ای ایجاد می‌کنیم تا تریبون پروژه ترویجی شود. پس هم رسانه‌های مرسوم می‌توانند نقش ترویج‌گری را عهده‌دار شوند و هم می‌توان یک رسانه ترویجی برای پیشبرد پروژه‌ای که در دست اجرا داریم، ایجاد کرد؛ درست مثل «رادیو مقاومت» که با بودجه در اختیار «زینب سلیمانی» روز ۳۰آذر۱۴۰۰ کلید خورد.
دولت «حسن روحانی» در جریان تصویب قانون بودجه سال ۱۴۰۰ طی ردیفی مبلغ ۸ و نیم میلیارد تومان به بنیاد تازه‌تاسیس «قاسم سلیمانی» به ریاست زینب سلیمانی اختصاص داد. بازتاب گسترده تخصیص این بودجه در افکار عمومی، زینب را بر آن داشت تا با صدور بیانیه‌ای خواستار حذف ردیف بودجه بنیاد قاسم سلیمانی شود. بیانیه‌ای که بیشتر نقش پایان دادن به انتقادها در فضای مجازی را داشت؛ ولی در عمل این بودجه به زینب سلیمانی و بنیادش تعلق گرفت و او نیز یکی از پروژه‌هایی که کلید زد، «رادیو مقاومت» بود.
«نرجس سلیمانی»، دیگر دختر قاسم سلیمانی در مراسم افتتاحیه رادیو مقاومت با قرائت بیانیه این بنیاد، اظهار داشت: «رسانه مقاومت هدفمند است؛ اما روش‌ها بایستی مطابق اهداف تنظیم شود. از همه کسانی که به صورت پیدا و پنهان در این دو سال و در مسیر مقاومت کوششی مجاهدانه داشته‌اند، تشکر می‌کنم.» هدفمندی مهم‌ترین شاخصه رسانه ترویجی است. یعنی برخلاف رسانه‌های مرسوم که قائل به اصل بی‌طرفی هستند، رسانه‌های ترویجی اساسا برای هدف مشخصی ایجاد می‌شوند و آن ترویج اهداف و برنامه‌های از پیش تعیین شده است.
هدفمندی در رسانه‌های ترویجی مغایرتی با اصول حرفه‌ای ندارد، چرا که هدف در رسانه‌های ترویجی ایجاد تغییرات اجتماعی و بهبود شرایط عمومی با رعایت اخلاق حرفه‌ای و امری شفاف است. نکته اصلی، که نباید آن را فراموش کرد این است که روزنامه‌نگاری ترویجی، پروپاگاندا نیست؛ بلکه برعکس پروپاگاندا، روزنامه‌نگاری ترویجی مستند به آمارها و اطلاعات واقعی است و از مستندات خود برای ترویج یک دیدگاه یا یک هدف خاص استفاده رسانه‌ای می‌کند.
در تبیین تفاوت روزنامه‌نگاری ترویجی با روزنامه‌نگاری مرسوم، می‌توان به این نکته اشاره کرد که روزنامه‌نگاری مرسوم، بر اطلاع‌رسانی و تحلیل یافته‌ها بدون سوگیری خاص استوار است، حال آنکه روزنامه‌نگاری ترویجی هدفمند و در پی کمک به تحقق اهداف پروژه‌های ترویجی است، لذا در انتشار اخبار و تحلیل‌ها بر رسیدن به هدف مورد نظر تمرکز دارد.
آیا رادیو مقاومت می‌تواند یک رسانه ترویجی باشد؟
انتظار فعالیت حرفه‌ای و مبتنی بر اخلاق رسانه‌ای، از رادیوی وابسته به دستگاه تبلیغاتی حکومت و رسانه‌ای که لاجرم پوشش‌دهنده اخبار و تحلیل‌های سرداران نظامی است، می‌تواند غیرواقع‌بینانه باشد؛ چرا‌که رعایت مرز پروپاگاندا و رسانه ترویجی، در نهادی که بنیان آن پروپاگاندا و ترویج ایدئولوژی حکومت به هر قیمتی است، ناممکن و از هنر و مهارت مدیران صداوسیما و بخش فرهنگی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خارج است.
نگاهی به محتوای تولیدی توسط رادیو مقاومت تصویر بهتری به ما می‌دهد که یک رسانه‌ای که با هدف ترویج‌گری راه‌اندازی شده است، چگونه می‌تواند به پروپاگاندا تغییر ماهیت دهد. اکثریت محتوای تولیدی این رادیو تبلیغ اغراق‌آمیز با اطلاعاتی درست و نادرست از حاج قاسم سلیمانی است.
- «حسین میرزایی» عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در برنامه «سلام سردار» این رادیو می‌گوید: «شهید سلیمانی بودجه و امکاناتی در اختیار داشتند که در مقابل امکانات و بودجه ژنرال آمریکایی که مقابلشان بودند، خیلی کم بود؛ اما با این وجود دشمن را شکست دادند و یکی از ویژگی‌های ایشان همین بود که با حداقل امکانات بزرگترین کارها را انجام می‌دادند.»
- انتشار کتاب مدرسه درس‌آموز حاج قاسم: مرام و مسلک سردار سلیمانی به عنوان مدرسه‌ای درس‌آموز، همان راه پیروی از ولایت فقیه است؛ راهی که در نهایت به سعادت می‌رسد. پس باید زوایای این مکتب را شناخت و برای نسل جدید تبیین و تشریح کرد تا همه جوانان این سرزمین با این فرهنگ و تفکر ارزشمند و این مدرسه درس‌آموز آشنا شوند.
- راه‌اندازی سامانه زیارت مجازی مزار مطهر سردار سلیمانی، تبدیل چهره‌ای قدسی از یک افسر نظامی.
پروپاگاندا، تلاش رسانه‌ای با توسل به اخبار درست، دروغ و خسارت‌بار با هدف تاثیرگذاری بر افکار عمومی به نفع حکومت است؛ کاری که رادیو مقاومت در پیش گرفته است. پس وقتی رویکرد یک رادیو تبلیغی با ترکیبی از اخبار درست و نادرست و تحریف افکار عمومی است، نمی‌شود بر آن نام رسانه ترویجی گذاشت، بلکه بیشتر به دستگاه پروپاگاندا می‌ماند. هرچند هر پنج ویژگی رسانه ترویجی، یعنی:
- اطلاعات توسط روزنامه‌نگار و در راستای تحقق اهداف پروژه گردآوری می‌شود؛
- روزنامه‌نگار هدفمند و در پی نشر یک ایده یا اندیشه یا تحقق یک هدف مشخص است؛
- روزنامه‌نگاری ترویجی معمولا دنبال مخاطب خاص است؛
- سودآوری و بعد اقتصادی رسانه چندان مطرح نیست؛
- دروازه‌بانی خبر هماهنگ با هدف پروژه ترویجی بنیان گذاشته می‌شود؛
بر این رادیو صدق می‌کند، اما آنچه سبب می‌شود تا این رسانه از فرمت رسانه ترویجی خارج و شکل و فرم تبلیغی و پروپاگاندا بیابد، در این نکته ظریف می‌گنجد که روزنامه‌نگاری ترویجی مستند به آمارها و اطلاعات واقعی است و از مستندات دقیق خود برای ترویج یک دیدگاه یا یک هدف خاص استفاده رسانه‌ای می‌کند. حال آنکه رادیو مقاومت نه تنها چنین شانسی ندارد، بلکه می‌کوشد از سردار قاسم سلیمانی یک قدیس بسازد. آن‌ها فعلا جذب زائر مجازی و صدور انقلاب خود به کشورهای منطقه و تکرار واژه مقاومت برای تلقین احساس پیروزی به طرفداران، را در دستور کار قرار داده‌اند، اما پروپاگاندا در نهایت به تطهیر حکومت و اقدامات آن منجر نمی‌شود، بلکه شکاف بین دولت و ملت را افزایش و در بلند مدت علیه خود عمل می‌کند.
پژمان تهوری , ایران وایر :