حمله موفقیتآمیز اسرائیل به ایران میتواند به عادیسازی روابط ریاض و تلآویو منجر شود
در صورت شکست حمله اسرائیل به ایران، عربستان سعودی از ترس اقدام تلافی جویانه ایران، به دنبال توسعه برنامه هستهای خواهد رفت
درحالیکه مذاکرات بین قدرتهای جهانی و ایران در وین ادامه دارد و بنا بر گزارشها وارد مرحله نهایی خود میشود، بسیاری منتظرند تا ببینند که آیا بازگشت به توافق هستهای با ایران امکانپذیر است یا خیر.
بااینحال، اگر مذاکرات در وین به نتیجه نرسد و ایران علاوه بر فعالیتهای منطقهای علیه منافع اسرائیل، برنامه هستهای خود را دنبال کند، احتمال حمله اسرائیل به ایران بسیار بیشتر میشود.
اسرائیل معتقد است که ایران پس از رسیدن به توافق هستهای، اقدامات تهاجمی خود علیه منافع و موجودیت اسرائیل را افزایش میدهد. از سوی دیگر کشورهای غربی به رهبری ایالاتمتحده امیدوارند که این توافق جلوی ماجراجویی هستهای ایران را بگیرد. در این شرایط اسرائیل بارها تهدید کرده که برای حفظ امنیت خود به هر اقدامی دست خواهد زد.
اورشلیم پست در تحلیلی به بررسی نتایج حمله احتمالی اسرائیل به ایران پرداخته است.
اسرائیل با نگرانی از اینکه توافق با ایران نمیتواند این کشور را از دستیابی به سلاح هستهای باز دارد، از قبل آمادگی خود را برای حمله به ایران اعلام کرده است.
نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل دراینباره گفت که «اسرائیل در هر مکان و زمانی، بدون هیچ محدودیتی عملیات انجام خواهد داد.»
فرمانده جدید نیروی هوایی اسرائیل هم در همین رابطه اظهار داشت نیروی هوایی این کشور آماده حمله به ایران است.
اگر همانطور که مقامات اسرائیلی میگویند، تلآویو تصمیم بگیرد که واقعاً به ایران حمله کند، این اقدام چه تأثیری بر خاورمیانه خواهد داشت و بعد از چنین تحولی، منطقه چگونه خواهد بود؟
این سؤالات ممکن است اکنون فرضی باشند، اما بهخوبی میتوانند در آینده به واقعیت تبدیل شوند.
برای بررسی چگونگی تأثیر حمله اسرائیل بر ثبات منطقه، یک شبیهسازی انجام شده است و واکنشهای پنج بازیگر دیگر در منطقه خلیج فارس بررسی شده است: ایران، عربستان سعودی، ایالات متحده، چین و روسیه.
این شبیهسازی که با کمک ۳۱ کارشناس از ۱۳ کشور انجام شده، بر سه سناریو متمرکز بود: حمله موفقیتآمیز اسرائیل به ایران، شکست حمله به ایران خورده و حمله نیمه موفق.
ابتدا، کارشناسان استدلال کردند که در سالهای پس از حمله نظامی اسرائیل (صرفنظر از نتایج آن)، خاورمیانه وارد مرحله اشاعه سلاحهای هستهای میشود که نهتنها اسرائیل، بلکه ایران و احتمالاً عربستان سعودی را نیز شامل میشود. حمله اسرائیل میل رژیم ایران به داشتن سلاح هستهای را بیشتر میکند و آن کشور داشتن این سلاح را – با الگوی کره شمالی – بهعنوان تضمینی در برابر حملات آینده میبیند.
عربستان سعودی نیز به نوبه خود، از ترس اقدام تلافی جویانه هستهای ایران علیه خود، به دنبال توسعه برنامه هستهای خواهد رفت. بر اساس ارزیابی تحلیلگران، حمله نافرجام اسرائیل به ایران، عربستان را به سمت پیشبرد هر چه سریعتر برنامه هستهای خود سوق میدهد.
با این حال، یک حمله موفقیتآمیز باز هم میتواند بهعنوان یک کاتالیزور برای برنامه هستهای عربستان عمل کند و تصمیمگیرندگان سعودی را تشویق کند تا از این حمله استفاده کنند و به برنامه هستهای ایران برسند.
حمله به ایران چه تأثیری بر اسرائیل خواهد داشت؟
یک حمله موفقیتآمیز میتواند به عادیسازی روابط عربستان و اسرائیل منجر شود. برخی از کارشناسان استدلال کردند که حمله موفقیتآمیز اسرائیل ممکن است باعث شود محمد بن سلمان، بهعنوان پادشاه آینده، روابط با اسرائیل را عادی کند، با این انتظار که احساسات ضد ایرانی ریشهدار در عربستان سعودی بر هرگونه واکنش منفی علیه عادیسازی غلبه کند.
بااینحال، یک حمله ناموفق میتواند تأثیر منفی بر موقعیت منطقهای اسرائیل داشته باشد، زیرا تا پیش از شکست، اسرائیل بهعنوان یک شریک قوی برای کشورهای خلیج در امور امنیتی و یک شریک حیاتی برای مقابله با ایران تلقی میشود. کارشناسان ارزیابی کردند که اگر اسرائیل در تخریب تاسیسات هستهای خود در مقابله با ایران شکست بخورد، عربستان سعودی تمایل کمتری برای تعامل با ایران خواهد داشت.
درحالیکه توافق هستهای بین ایالات متحده، سایر قدرتهای جهانی و ایران در این مقطع تقریباً قطعی به نظر میرسد، خطرات برای یک ایران هستهای کنترل نشده بیشتر از همیشه است. اگر اسرائیل احساس کند که مجبور است بهتنهایی برای متوقف کردن ایران هستهای اقدام کند، یک واقعیت ژئوپلیتیکی کاملاً متفاوت در خاورمیانه ظاهر خواهد شد.
شبیهسازی انجامشده نشان میدهد چنین حملهای بر ایران، عربستان سعودی، روسیه، چین و ایالات متحده و همچنین موقعیت منطقهای اسرائیل تاثیر خواهد گذاشت.