-کمتر از یک هفته مانده تا آغاز ماه رمضان، یکی از این مداحان به نام مهدی اکبری گفته است که از زمان صدر اسلام، همکارانش صله (انعام و دستخوش) می‌گرفتند و هیچ اشکالی ندارد اگر امروز هم مبلغ پاکت مداحان مشخص شود و اساسا حق داشته باشند تا در ازای کارشان پول دریافت کنند.
-این مداح کسانی را که با حرف او مخالف هستند، پیرغلامانی زودرس خطاب کرده و می‌گوید نصیحت اینها دو دلیل بیشتر ندارد؛ یا احمقند یا کِرم دارند!
-در ارتباط با این اظهارات، هنوز از مداحان با برند حکومتی و به اصطلاح «سلبریتی»های این شغل که به دلیل خرافات‌پروری، زیانبار نیز هست، هیچ صدایی شنیده نمی‌شود.
-این موضوع که صنعت عزاداری‌های مذهبی سال‌هاست به یکی از مشاغل پرسود با گردش مالی نجومی تبدیل شده بر کسی پوشیده نیست. البته طی دو سال گذشته به دلیل شیوع کرونا و رعایت نصفه و نیمه پروتکل‌های بهداشتی، فقط کسانی که با «بیت رهبری» و برخی نهادهای بالادست و حکومتی ارتباط داشتند، سهم جیب‌شان محفوظ ماند. اما مداحان رده پایین‌تر مثل باقی مشاغل شرایط خوبی نداشتند.
-حالا به نظر می‌رسد امسال اوضاع به روال قبل از کرونا برگشته و شرایط اقتصادی هم بهانه‌ای شده تا مداحان دستمزد بالای خود را متناسب با تورم بالاتر ببرند. اگرچه خانه مداحان در بیانیه خود از «زیست زاهدانه و مناعت طبع صادقانه» سخن گفته اما کافیست یک روضه در خانه یا هیأت محل برپا شود تا به کسب و کار آنها بیشتر پی برد.
در آستانه‌ی ماه رمضان و روزهای رونق بازار مداحی و روضه‌خوانی، سخنان یک مداح درباره‌ی دریافت پاکت‌های نجومی و «احمق» خواندن کسانی که این پاکت‌ها را دریافت نمی‌کنند، مافیای مداحان را به واکنش واداشته است.
بازار مداحان در جمهوری اسلامی اگرچه از سکه نمی‌افتد اما برخی اوقات سال گرم‌تر است و حکم کاسبی شب عید را برای آنها دارد. طلایی‌ترین زمان برای «صنف» مداح دو ماه محرم و صفر است و پس از آن بیشترین درآمدشان در شب‌های قدر ماه رمضان تامین می‌شود. اعیاد و مناسبات مذهبی دیگر (دو دهه فاطمیه، شب‌های عید، ولادت و شهادت و…) نیز با ۱۲ امام شیعه و متعلقات آنها باعث شده فرصت کسب مال در طی سال همیشه برای آنها فراهم باشد.
حالا کمتر از یک هفته مانده تا آغاز ماه رمضان، یکی از این مداحان به نام مهدی اکبری گفته است که از زمان صدر اسلام، همکارانش صله (انعام و دستخوش) می‌گرفتند و هیچ اشکالی ندارد اگر امروز هم مبلغ پاکت مداحان مشخص شود و اساسا حق داشته باشند تا در ازای کارشان پول دریافت کنند.
این مداح کسانی را که با حرف او مخالف هستند، پیرغلامانی زودرس خطاب کرده و می‌گوید نصیحت اینها دو دلیل بیشتر ندارد. یا احمقند یا کِرم دارند!
در واکنش به صحبت‌های این مداح، خانه مداحان با رد اظهارات وی و اینکه چنین نظراتی، دیدگاه جامعه مداحان نیست، از مردم عذرخواهی و تأکید کرده بی‌اعتنایی مداحان به پول و مادیات امروزه بر کسی پوشیده نیست!
طی چند ساعتی که از اظهارات مهدی اکبری و بیانیه خانه مداحان می‌گذرد، مردمی که هنوز روضه و مداحی را به شکل سنتی دنبال می‌کنند با هشتگ #روضه_فروشی_نیست از این مداح مشهدی روی برگردانده‌اند اما هنوز از مداحان با برند حکومتی و به اصطلاح «سلبریتی»های این شغل که به دلیل خرافات‌پروری، زیانبار نیز هست، هیچ صدایی شنیده نمی‌شود. این مداحان از محافل حکومتی دستمزد‌های کلان دریافت می‌کنند.
این موضوع که صنعت عزاداری‌های مذهبی سال‌هاست به یکی از مشاغل پرسود با گردش مالی نجومی تبدیل شده بر کسی پوشیده نیست. البته طی دو سال گذشته به دلیل شیوع کرونا و رعایت نصفه و نیمه پروتکل‌های بهداشتی، فقط کسانی که با «بیت رهبری» و برخی نهادهای بالادست و حکومتی ارتباط داشتند، سهم جیب‌شان محفوظ ماند. اما مداحان رده پایین‌تر مثل باقی مشاغل شرایط خوبی نداشتند.
حالا به نظر می‌رسد امسال اوضاع به روال قبل از کرونا برگشته و شرایط اقتصادی هم بهانه‌ای شده تا مداحان دستمزد بالای خود را متناسب با تورم بالاتر ببرند. اگرچه خانه مداحان در بیانیه خود از «زیست زاهدانه و مناعت طبع صادقانه» سخن گفته اما کافیست یک روضه در خانه یا هیأت محل برپا شود تا به کسب و کار آنها بیشتر پی برد.
این روزها دیگر از روضه‌خوان‌های قدیم حتی در شهرهای کوچک هم چندان خبری نیست بلکه مداحان هر کدام برای خود مدیر برنامه و پامنبری دارند که صاحب مجلس برای آنها نیز باید دستمزد جداگانه در نظر بگیرد. آنها بند اول تعرفه دستمزد خود را با اصطلاح «حق‌القدم» مشخص می‌کنند. به این معنی که اگر مداح و همراهانش به مجلس پا بگذارند حتی اگر چیزی هم نخوانند به خاطر حضور بی‌بدیل‌شان هزینه دریافت می‌کنند! حدود پنج سال پیش دریافت یک میلیارد تومانی مداحی در یکی از شهرهای شمالی کشور، سر و صدای زیادی بر پا کرد اما امروزه نه تنها این عدد، پیش پا افتاده و عادی شده بلکه به فراخور جایگاه و رتبه اجتماعی مداح، ویلا، ماشین، گوشی موبایل و کالاهای لوکس و… هم به دریافتی‌ها اضافه شده است.
گذشته از عایدی مداح، اطرافیان یا به اصطلاح پامنبری و یا هیاتی که آنها را همراهی می‌کند نیز هزینه دارند. این افراد درواقع همان کسانی هستند که مجلس را گرم و حاضران را به سر و سینه زدن تحریک می‌کنند. آنها وظیفه دارند با گریه کردن، سینه زدن، کف زدن و همخوانی، حاضران را به هیجان و همراهی دعوت کنند تا مجلس پرشور شده و مداح مربوطه مشتریان بیشتری پیدا کند. مبلغی که برای این افراد در نظر گرفته می‌شود مجموعا ۱۰ درصد آن پولی است که به مداح اصلی می‌دهند.
علاوه بر این، هر مداح و گروهش بسته به درجه و مقامی که در صنف خود دارد، شرایط پذیرایی و محلی که کار را قبول می‌کند نیز متفاوت است.
درجات بالاترشان از امکانات دیگری مثل سیستم‌های صوتی و ساز هم بهره می‌برند. فلوت، دف، نی، سنتور از ادوات آنها برای مجالسی است که مشتری‌های‌شان اغلب تحصیلکرده‌اند و از فضای بازاری و هیاتی فاصله دارند.
در چنین فضایی به دلیل گستردگی کار، فراهم کردن تجهیزات گاهی تا شبی ۵۰ الی ۱۰۰ میلیون هم هزینه برمی‌دارد که طبیعتا به عهده بانی هیات، حسینیه و یا تکیه است.
البته که این هزینه‌ها انتها ندارد و در سال‌های اخیر درست مانند کنسرت خوانندگان، مواردی مانند طراحی دکور، نورپردازی، تعرفه مربوط به اطلاع‌رسانی و… نیز به هزینه‌های مداحی اضافه شده است. همه اینها اگر قرار باشد در یک شهرستان اتفاق بیفتد هزینه بلیت هواپیما و اسکان و پذیرایی و… هم به فراخور قیمت روز حساب می‌شود.
محمدحسین بلک مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان، سال‌ها پیش زمانی که مدیریت تبلیغات اسلامی استان خوزستان را بر عهده داشت، گفته بود: «گردش مالی هیات‌های مذهبی در دهه محرم افزون بر ۱۰۰۰ میلیارد تومان است».
سازمان تبلیغات اسلامی تا سال گذشته، گزارش داده بود، در کل ایران حدود ۱۰۰ هزار هیات ثبت شده وجود دارد و تنها در شهر تهران ۱۹ هزار و ۲۹۴ هیات با ۶ هزار و ۷۱۵ مداح در دهه محرم فعال هستند. علاوه بر این آمار تک تک خانه‌ها و تکیه‌های کوچک محلی را که هرگز جایی ثبت نمی‌شوند هم باید در نظر گرفت.
قبل از اینکه فضای مجازی افکار عمومی را در جریان چند و چون برخی امور قرار دهد، تصور می‌شد درجات ارتقای شغلی این صنف، صرفا در چارچوب مداحی خلاصه می‌شود. در حالی که برخی از این افراد مرزها را جابجا کرده و در مناصب رسمی حکومت جمهوری اسلامی نیز قرار گرفته‌اند. در همین ارتباط می‌توان به حاج اصغر دوستی اشاره کرد که به تازگی برای مدیریت حراست باشگاه «استقلال» (تاج) حکم گرفته و ماموریتش این است که با بازیکنان «خاطی» در اردوهای خارج از کشور برخورد کند! محمود اشتیاقی نیز مداح دیگری است که با حکم رسمی، سرپرست مدیریت بیمارستان کودکان «بهرامی» شده در صورتی که هیچ سابقه مدیریتی و پزشکی در کارنامه این مداح دیده نمی‌شود.
واقعیت این است که دیگر گذشت زمانی که ادعا می‌شد مداحان و روضه‌خوان‌های ساده‌زیست، با اعتقادات معنوی به مجالس پا می‌گذارند. امروز هر مجلس با شکوه مذهبی به اندازه یک عروسی مجلل در بهترین تالار پایتخت هزینه برمی‌دارد. اکنون نیز با پاک کردن صورت مسئله توسط خانه مداحان، قرار نیست دست این صنف مافیایی و نجومی‌بگیر رو شود.
به این ترتیب به نظر می‌رسد پس از دو سال رکود و دوری از صحنه به دلیل کرونا، حالا قرار است مداحان با ماه رمضان امسال مبالغ شگفت‌انگیزتری به جیب بزنند تا جبران خسارت کنند.
کیهان چاپ لندن: