در آخرین روزهای خرداد ۱۴۰۱، هم‌زمان با یک ساله شدن زمانی که «ابراهیم رئیسی» برنده نتیجه انتخابات سیزدهمین دور ریاست‌جمهوری معرفی شد، ویدیویی از او در شبکههای اجتماعی منتشر شده‌است که حکایت از امکان ساخت هواپیمای مسافربری توسط «شرکت صنایع هواپیماسازی ایران» (هسا) داشت.
پس از بازدید رییس دولت از این شرکت در اصفهان، یکی از اعضای هیات رییسه مجلس شورای اسلامیخبر داد رئیسی دستور داده است تا سفر بعدی او به اصفهان، هشت هواپیمای مسافربری در این سازمان تولید شود. کاربران در شبکههای اجتماعی این وعده ریاست‌جمهوری را که بعد تکذیب شد، به سخره گرفتند.
در این گزارش، مروری داریم بر وعده‌های ابراهیم رئیسی و واقعیت امروز ایران پس از یک سال ریاست او بر دولت. اگرچه او را از زمان ریاستش بر دولت، در شبکههای اجتماعی بیشتر به بیان جملات قصار و وعده‌های فریب‌کارانه می‌شناسند تا رییس دولتی انقلابی!
«چند سال پیش به تاتارستان رفتم، در آن‌جا از مجموعه هلی‌کوپترسازی بازدید کردم. امکاناتی که من در اصفهان دیدم، بسیار گسترده‌تر و دقیق‌تر از تاتارستان بود. انواع پرنده‌ها در شرکت ایرانی با استانداردهای دنیا ساخته می‌شود. من از آن‌ها خواستم هواپیمایی با ۷۲ سرنشین را بسازند. این انتظار تحقق‌ناپذیر نیست.»
این جمله‌ها، گفته‌های «ابراهیم رئیسی» در «جماران» هستند پس از آن که صحبت از وعده ساخت هشت هواپیمای مسافرنشین توسط «حسین حاجی‌دلیگانی»، عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی خبرساز شد.
گفته می‌شد هشت هواپیما به نیت «رضا»، امام هشتم شیعیان و ۷۲ سرنشین برای یادبود کشته‌های «کربلا» در جنگ «حسین»، امام سوم شیعیان با خلیفه وقت تعیین شده است. اما نقدها از این وام‌گیری‌ها فراتر بودند و بسیاری از کاربران با ساخت هواپیماهای کاغذی و انیمیشن‌ها و یادآوری جملات قصار رییس دولت، وعده‌اش را غیرعملی توصیف کردند.
پس از این جنجال‌ها بود که مدیرکل روابط عمومی ریاست‌جمهوری در صفحه توییتر خود نوشت رئیسی صرفا قول حمایت از ساخت هواپیمای مسافربری را داده اما یک نماینده که کمی آن طرف‌تر ایستاده بود، آرزوی خودش، یعنی ساخت هشت هواپیمای مسافربری را به نقل از رئیس دولت گفته است. از این توییت به عنوان تکذیب این خبر یاد شد.
گفته رئیسی شاید تا لحظه نگارش این گزارش، آخرین وعده و آرزوی عجیب رییس دولت باشد که یا تکذیب و یا پس گرفته می‌شود. اما او از روز نخست ریاستش بر دولت، وعده‌هایی داده است که امروز نه تنها عملی نشده‌اند بلکه شرایط رو به وخامت بیشتر هم رفته است.
تورم تک‌رقمی؛ اقتصاد در حال انفجار
تک‌رقمی کردن تورم یکی از جنجالی‌ترین وعده‌های ابراهیم رئیسی است. او در نخستین بخش مناظرات تلویزیونی خود با دیگر نامزدهای انتخابات گفته بود تورم را ابتدا به نیم خواهد رساند و بعد آن را تک‌رقمی خواهد کرد. البته منظور او از نیم کردن تورم، نصف کردن نرخ تورم بود. رئیسی این وعده را چند بار دیگر هم در برنامه‌های تبلیغاتی و صحن مجلس شورای اسلامی تکرار کرده بود.
آبان ۱۴۰۰، یعنی پنج ماه بعد از بیان این وعده، «مجیدرضا حریری»، رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین نسبت به وضعیت نرخ تورم در ایران هشدار داد که اگر از مرحله ۵۰ یا ۶۰ درصدی عبور کند، کنترل آن به صورت تصاعدی سخت خواهد شد و می‌تواند به «یک ابر تورم» منجر شود.
در اردیبهشت ۱۴۰۱، «معین‌الدین سعیدی»، نماینده چابهار در مجلس گفت: «با این شرایط، جراحی اقتصادی تیم اقتصادی آقای رئیسی منجر به مرگ بیمار خواهد شد.»
یک ماه بعد نیز ۶۱ اقتصاددان در نامه‌ای سرگشاده خطاب به مردم ایران خبر دادند که تورم نه تنها تک‌رقمی نشده است بلکه ایران در آستانه تورمی سه رقمی قرار دارد. آن‌ها به سیاست‌هایی مثل حذف ارز ترجیحی اشاره کردند که حالا اقتصاد کشور را به مرحله انفجار رسانده است.
ریشه‌کن کردن فقر؛ ۹ میلیون خانوار زیر خط فقر
رئیسی که در مناظره‌های انتخاباتی و فیلم‌های تبلیغاتی خود مدام از فقر مردم می‌نالید، بعد گفت که ریشه‌کنی فقر مطلق در اولویت دولت او است.
اما در آبان ۱۴۰۰، بانک مرکزی از فقر بی‌سابقه طی ۱۰۰ سال اخیر در ایران خبر داد و اجاره‌نشینی بیش از شش میلیون خانوار در ایران را اطلاع‌رسانی کرد.
طبق این گزارش، طی شش ماه نخست سال ۱۴۰۰، قیمت مواد خوراکی بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد گران‌تر شده بود. همان قیمت‌هایی که امروز باز هم بالاتر رفته‌اند.
در اردیبهشت سال جاری، «محمدحسن آصفری»، عضو «کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور» در مجلس اعلام کرد که ۹ میلیون خانوار زیر خط فقر هستند. «ایران‌وایر» نیز در گفت‌وگو با یک فعال حقوق کودک گزارشی منتشر کرد مبنی بر افزایش ۳۰ تا ۳۵ درصدی کودکان کار طی دو سال اخیر.
ساخت سالی یک میلیون مسکن؛ افزایش ۲۵ درصدی نرخ اجاره‌خانه ساخت چهار میلیون مسکن طی چهار سال ریاست‌جمهوری هم از وعده‌های بحث برانگیز ابراهیم رئیسی بود که حالا بعد از یک سال، با افزایش چشم‌گیر اجاره‌بهای خانه و به راه افتادن وام اجاره‌خانه مواجه شده‌ایم.
مهر ۱۴۰۰، بنا به گزارش بانک مرکزی، نرخ اجاره‌بها ۴۶ درصد در مناطق شهری ایران افزایش یافته بود. اردیبهشت ۱۴۰۱، «رستم قاسمی»، وزیر راه و شهرسازی ایران خبر داد که نرخ اجاره در کلان‌شهر تهران تا ۲۵ درصد، در بقیه کلان‌شهرها ۲۰ درصد و در سایر شهرها ۱۵ درصد افزایش داشته است. در خرداد ۱۴۰۱ هم شرایط وام اجاره مسکن با ۱۷ درصد سود اطلاع‌رسانی شد.
آزادی بیان؛ جایگاه بین‌المللی ایران میان ۱۸۰ کشور
ابراهیم رئیسی درباره آزادی بیان هم سخن‌‌ها گفته بود؛ اگرچه حافظه جمعی مردم ایران او را در قامت قاضی «هیات مرگ» دهه ۶۰ و کشتار جمعی تابستان ۱۳۶۷ می‌شناسد که رای به اعدام هزاران منتقد و مخالف به خاطر عقاید و مواضع سیاسی آن‌ها داد.
او در سمت کاندیدای ریاست‌جمهوری گفته بود: «حد آزادی بیان، دل‌خوری و ناراحتی مسوولان نیست. همه مدیران دولت باید آستانه تحمل خود را بالا ببرند و انتقاد را نعمت تلقی کنند، نه نقمت.»
رئیسی در گفت‌وگویی تلویزیونی هم گفته بود: «در نظام اسلامی باید افراد بدون لکنت بتوانند حق خودشان را بیان کنند و احقاق حق بشوند.»
این در حالی است که طبق رتبه‌بندی «سازمان گزارش‌گران بدون مرز»، ایران در سال گذشته در میان ۱۸۰ کشور، در جایگاه ۱۷۸ آزادی اطلاع‌رسانی قرار گرفت.
در عین‌حال، این سازمان به مناسبت پنجاهمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، با ارسال نامه‌ای به کمیساریای عالی حقوق بشر، خواهان اقدام جدی برای شرایط غیرانسانی تحمیل شده به ۲۴ روزنامه‌نگار زندانی در ایران شد.
البته ابراهیم رئیسی در این یک سال هرگز خود را در معرض سوال خبرنگاران در نشستی مطبوعاتی قرار نداد؛ آن‌هم در شرایطی که سانسور و خط قرمزها بر رسانه‌ها حاکم هستند.
اینترنت رایگان؛ افزایش قیمت‌ها اینترنت رایگان، به‌ویژه برای طبقه‌های پایین جامعه، وعده به ظاهر جذاب اما فریبنده‌ای است که رئیسی بارها بر آن تاکید کرده بود. اما در حقیقت، قیمت‌ها چنان افزایش داشته‌اند که صدای نمایندگان مجلس هم درآمد.
«علی موسوی ملکان»، نماینده مجلس در توییتر خود نوشت: «آقای وزیر ارتباطات، قیمت بسته‌های اینترنتی با حقوق وزیر هم‌سان است، با حقوق دانشجو و خانواده دانش‌آموز خیر! نمی‌توانید استعفا بدهید؟»
«احمد آزادی‌خواه»، نماینده ملایر هم اردیبهشت امسال گفت که گرانی اینترنت و حذف بسته‌های اینترنت روان مردم را به هم ریخته و منجر به تضعیف آرامش آن‌ها شده‌اند.
کاهش ۵۰درصدی هزینه درمان؛ افزایش هزینه درمان، دارو و تعرفه‌های پزشکی
رئیسی گفته بود که دولت او هزینه‌های درمانی را تا ۵۰درصد کاهش خواهد داد. اما فروردین سال جاری خبرگزاری جمهوری اسلامی طی گزارشی نوشت که افزایش۶۰ درصدی تعرفه‌های پزشکی از جیب مردم پرداخت خواهد شد؛ درست همان وقت که رییس سازمان غذا و داروی ایران خبر داد داروهای وارداتی تا شش برابر و داروهای تولید داخل ۳۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش قیمت داشته‌اند.
یک ماه بعد، نایب رییس «اتحادیه واردکنندگان دارو» با تایید افزایش قیمت دارو و بودجه سال ۱۴۰۱، به نگرانی مردم برای تامین دارو حق داد و گفت طی پنج سال گذشته به طور متوسط قیمت دارو ۱۱۰ درصد گران شده است.
در همین اردیبهشت ماه، «مهدی اسماعیلی»، نماینده مجلس اذعان داشت: «تحمل افزایش هزینه‌های درمان از عهده مردم خارج است.»
لغو تحریم‌ها؛ محکومیت ایران
ابراهیم رئیسی گفته بود که امریکا موظف به لغو تحریم‌ها است و باید برگردد و به تعهدات خود عمل کند. اما در ۲۶ خرداد سال جاری، وزارت خزانه‌داری امریکا تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کرد که نام سه شرکت پتروشیمی «فناوران»، «خارک» و «مارون» در آن به چشم می‌خورد. مالکیت این شرکت‌ها به صورت غیرمستقیم در اختیار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.
هم‌زمان، شورای حکام با ۳۰ رای، قطع‌نامه پیشنهادی سه کشور اروپایی و امریکا را تصویب کرد که ایران را به دلیل پاسخ‌گو نبودن به پرسش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محکوم می‌کند.
اصرار بر حذف سپاه از لیست تروریستی امریکا از سوی جمهوری اسلامی و خبرهای حاکی از باقی ماندن سپاه در این لیست هم افزون بر این مسایل، سرنوشت توافق «برجام» را بیش از پیش مبهم کرده‌اند.
بازگرداندن اعتماد مردم؛ افزایش سرکوب و ناتوان در بیان
رئیسی که بارها از بازگرداندن اعتماد مردم طی عمل به وعده‌هایش سخن گفته بود، به نظر می‌رسد حالا در جایی ایستاده است که میزان اعتماد عمومی به حکومت جمهوری اسلامی در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد.
بازداشت گسترده کنش‌گران صنفی، از معلمان تا کارگران از یک‌سو، افزایش نظارت امنیتی بر روزنامه‌نگاران و کنش‌گران مدنی و حقوق بشری از سوی دیگر و هم‌چنین بالا رفتن شمار اعدام‌ها و شدت پیدا کردن اجرای احکام غیرانسانی مثل قطع عضو را می‌توان در کنار وعده‌های بی‌سرانجام دولت رئیسی قرار داد.
در شبکههای اجتماعی رئیسی، او رییس دولت نیست بلکه بیشتر فردی دست‌نشانده است که بلد نیست حرف بزند. برایش رشته‌توییت‌هایی تهیه کرده و حساب کاربری ساخته‌اند از جملات قصارش.
اظهاراتی مثل «حلقوم رهبری»، «لوکوموتیر»، «پرپکانی»، «آنگوزمان»، «برق هزار مگاواماتا» تا سخنرانی و ناتوانی او در متن‌خوانی از روی کاغذ، جمله‌بندی‌های بی‌سروته درباره نظام سلامت و شرایط تولید بیش از آن که رئیسی را رییس دولت انقلابی نشان دهند، برای کاربران نشان از بی‌سوادی او دارند.
اما برای خبرگزاری جمهوری اسلامی، از ۸۰ وعده انتخاباتی رئیسی، ۲۷ وعده‌اش محقق شده است، ۴۶ وعده‌اش در حال اجرا و وعده‌های دیگر هم در حال برنامه‌ریزی هستند. مدیرعامل این خبرگزاری، «علی نادری» است که در زمان ریاست رئیسی بر قوه قضاییه، مدیرکل روابط عمومی این قوه و مشاور رسانه‌ای رئیسی بود.
ابراهیم رئیسی برای رهبرش، دست‌نشانده خوبی است. او زمان تنفیذ ریاست‌جمهوری، پس از کسب اجازه از «علی خامنه‌ای» گفته بود که به خاطر شرایط کرونا، توفیق دست‌بوسی رهبر جمهوری اسلامی را ندارد و در جایی دیگر مدعی شده بود که وقتی علی خامنه‌ای بیمار بود، ۴۰۰ میلیون پیامک برای سلامتی او ارسال شده بود.
اما برای جامعه بین‌المللی، او هویتی دیگر دارد؛ ابراهیم رئیسی از سوی سازمان گزارش‌گران بدون مرز و سازمان عفو بین‌الملل به «جنایت علیه بشریت» متهم است.
آیدا قجر – ایران وایر: