نتایج تازه‌ترین نظرسنجی موسسه افکارسنجی «ملت»، وابسته به مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی حاکی از آن است که نگاه مردم به قانون مهریه تغییراتی بنیادین داشته است. در گزارش پیش رو برخی داده‌های این نظرسنجی را می‌خوانید.
آمار‌ها می‌گوید، جمعیت زندانیان بدهکار مهریه از دو هزار و ۵۰۰ نفر زندانی در سال ۱۳۹۷ به کمتر از ۶۰۰ زندانی در سال ۱۴۰۱ رسیده است.
این آمار از زمانی رو به کاهش نهاد که مقام‌های جمهوری اسلامی از سال ۱۳۹۸ ساز و کار اجرایی برای مطالبه مهریه در ایران را تغییر دادند.
پیش از این تغییرات، زنان این امکان را داشتند که هم از طریق دادگاه و هم از طریق اداره اجراییات ثبت، مهریه‌های هنگفت خود را از همسرانشان مطالبه کنند؛ اما از سال ۱۳۹۸، امکان مطالبه و ثبت درخواست مهریه تنها از طریق اجراییات ثبت امکان‌پذیر شد و دادگاه‌ها از این روند کنار گذاشته شدند که همین امر منجر به سخت‌تر شدن فرآیند ثبت درخواست مطالبه مهریه شد.
این تغییرات تنها بخشی از پوست‌اندازی نظام مهریه در قوانین ایران است که در سال‌های اخیر با انتقاد‌ها و اعتراض‌های فراوانی همراه شده، به طوری که برخی مردان با تجمع مقابل ساختمان مجلس خواستار بازبینی اساسی در این قانون شدند.
این اعتراض‌ها در نهایت جواب داد و قانون ۱۱۰ سکه به اجرا درآمد که به منزله این است که مهریه بالای ۱۱۰ سکه قابلیت مطالبه ندارد و مردان تنها موظف به پرداخت تعداد معینی سکه به عنوان مهریه در صورت مطالبه زنان هستند.
تعیین سقف مهریه هم باز هم نتوانست مشکلات ناشی از مهریه را در جامعه ایران حل و فصل کند، چرا که افزایش سرسام‌آور قیمت سکه منجر به افزایش ناتوانی گروه زیادی از مردان در پرداخت مهریه شد.
۵۰ نماینده مجلس هم در پی این مساله درخواست کرده‌اند طرح اصلاح قانون نحوه رسیدگی به محکومیت‌های مالی (مهریه) خارج از نوبت در مجلس مورد رسیدگی قرار بگیرد.
این نمایندگان می‌گویند با توجه به افزایش قیمت سکه، حجم دادخواست‌ها برای کم کردن قسط ماهانه مهریه‌ها افزایش چشم‌گیری داشته و باید هر چه سریع‌تر این موضوع تعیین تکلیف شود.
براساس قوانین جاری چنانچه فردی دادخواست خود را برای کاهش قسط مهریه تقدیم کند، تا زمانی که این دادخواست مورد رسیدگی قرار گیرد و حکم برای آن صادر شود، حدود شش تا هفت ماه زمان می‌برد و فرد در این مدت یا باید اقساط مهریه را پرداخت کند و یا اینکه به زندان برود تا حکم نهایی صادر شود.
این موضوع تنها یکی از دردسرد‌های قانون مهریه در نظام اجتماعی و حقوقی جامعه ایران است، جامعه‌ای که به تدریج تلاش می‌کند از این قانون ناکارآمد فاصله گرفته و بنیان‌های خانواده را براساس اصول دیگری پی‌ریزی کند.
نتایج تازه‌ترین نظرسنجی در ایران تایید می‌کند که نگاه مردم به قانون مهریه تغییراتی اساسی کرده و بسیاری از آنها دیگر هم‌چون گذشته به این پدیده نمی‌نگرند.
موسسه افکارسنجی «ملت»، وابسته به مرکز پژوهش‌های مجلس به تازگی نتایج این نظرسنجی را منتشر کرده است.
باور عمومی در مورد مهریه چیست؟
حدود ۵۸ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی اهمیت مهریه در زندگی زناشویی را «کم و خیلی کم» دانسته‌اند و در مقابل ۳۶.۳ درصد هم نقش آن را «زیاد و خیلی زیاد» اعلام کرده‌اند.
در این میان مردان (۴۴.۹ درصد) بیشتر از زنان (۳۲.۶ درصد) باور دارند که مهریه در زندگی زناشویی در حد «زیاد یا خیلی زیاد»، مهم است.
حدود ۵۰ درصد مشارکت‌کنندگان موافق مهریه در در این نظرسنجی هم گفته‌اند که تعداد مناسب سکه در تعیین مهریه را ۱۴ تا ۱۱۴ سکه می‌دانند که میانگین آن ۹۴ سکه است.
در این بخش به طور متوسط مردان موافق مهریه گفته‌اند ۵۸ سکه را عدد مناسبی می‌دانند و در مقابل هم زنان این تعداد را ۱۳۰ سکه اعلام کرده‌اند.
این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد با افزایش تحصیلات، متوسط تعداد مناسبِ سکه برای مهریه روندی صعودی داشته و از میانگین ۶۳ سکه برای افراد بی‌سواد و ابتدایی به ۱۳۰ سکه برای افراد با مدارک فوق لیسانس و دکتری می‌رسد.
بیش از ۵۶ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی همچنین گفته‌اند که مهریه تاثیری در استحکام زندگی زناشویی ندارد، بیش از ۳۰ درصد هم گفته‌اند موجب سست شدن بنیان خانواده می‌شود.
نتایج آماری این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد زنان (۶۷.۱ درصد) به صورت قابل توجهی بیشتر از مردان (۵۰.۸ درصد) معتقدند مهریه سنگین تاثیری بر استحکام زندگی زناشویی ندارد.
مردان (۴۱.۳ درصد) به طور قابل توجهی بیشتر از زنان (۲۲.۶درصد) معتقدند مهریه سنگین موجب سست شدن بنیان خانواده می‌شود.
بخش دیگری از این نظرسنجی می‌گوید که ۵۰.۳ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی موافق گزینه تقسیم دارایی و ثروت پس از طلاق هستند و ۲۳.۹ درصد هم شروط ضمن عقد و تنها ۱۲ درصد مهریه سنگین را تامین‌کننده منافع زنان در زندگی زناشویی می‌دانند.
در این نظرسنجی همچنین از پاسخ‌دهندگان سوال شده است: «آیا بخشش مهریه در زمان طلاق، می‌تواند به زنان در گرفتن حق نگهداری از فرزندان کمک کند؟» که ۶۷.۹ درصد معتقدند بله می‌تواند و در مقابل ۲۱.۹ درصد هم گفته‌اند خیر نمی‌تواند.
از پاسخ‌دهندگان همچنین سوال شده است: «به نظر شما، بخشش مهریه می‌تواند به زنان کمک کند تا راحت‌تر طلاق بگیرند؟» که در پاسخ ۷۵.۸ درصد معتقدند بله و ۹.۱۵ درصد هم معتقدند خیر.
۴۸.۲ درصد شرکت‌کنندگان هم گفته‌اند مردان به خاطر مهریه، تحت فشار خواسته‌های همسران خود قرار دارند و ۷۱.۹ درصد هم معتقدند زنان برای گرفتن مهریه خود با مشکل مواجه هستند.
۸۳.۷درصد از مردم هم به نحوی با زندانی شدن مردانی که توانایی پرداخت مهریه را ندارند، مخالف هستند و ۸۱.۹ درصد معتقدند برای گرفتن مهریه، قانون باید به زنان کمک کند.
۳۹.۸ درصد از مردم، موثرترین اقدام دولت برای کاهش میزان مهریه را تعیین سقف قانونی برای آن دانسته‌اند و ۲۶.۲ درصد هم گفته‌اند، دولت هیچ اقدامی نکند، ۱۶.۸ درصد نیز دریافت مالیات پلکانی و ۵.۵ درصد دریافت مالیات با نرخ ثابت را برای کاهش میزان مهریه را موثر دانسته‌اند.
تک‌تک این داده‌ها حکایت از تحولی معنا‌دار در جامعه ایران دارد که دیگر نمی‌خواهد براساس قوانین دست‌و‌پاگیر دینی و سنتی زندگی کند و در پی در انداختن طرحی نو در مناسبات فردی، خانوادگی و اجتماعی است.
تغییر و درخواستی که روحانیون حاکم بر ایران را خشمگین کرده است و آنها را به صرافت مقابله با این تغییرات انداخته است، اما واقعیت‌های تلخ و شیرین جامعه قدرت‌مند‌تر از خواسته آنهاست و بی‌اعتنا به آنها به تدریج در حال تحمیل این تغییرات به حاکمیت ایدئولوژیک جمهوری اسلامی است.