یک مداح مشهدی: مداحان توجیه شده‌اند که در مورد وضعیت اقتصادی چیزی نگویند
دهه اول ماه محرم و ایام عزاداری به مناسبت کشته شدن حسین ابن علی، امام سوم شیعیان، روزهایی در سال‌اند که مداحان بیش از پیش در کانون توجه قرار می‌گیرند و دستمزدهایشان حسابی افزایش می‌یابد. مداحان شناخته‌شده در ایران برای هر اجرا دست‌کم شبی ۱۰۰ میلیون تومان دریافت می‌کنند و این رقم برای مداحان درجه ۲ و ۳ از شبی ۳۰ میلیون تومان آغاز می‌شود.
مداحی در ایران علاوه بر درآمدزایی کلان برای این افراد، به یکی از مهم‌ترین اهرم‌های جمهوری اسلامی برای اعمال نفوذ بر جامعه مذهبی ایران تبدیل شده است. تریبون‌هایی که مواضع علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، را منعکس می‌کنند و در بزنگاه‌های مختلف، به رسانه‌ای برای حمایت یا حمله به افراد و دولت‌های مختلف تبدیل می‌شوند. اکنون که نظام جمهوری اسلامی تمام‌قد پشت ابراهیم رئیسی ایستاده است، مداحان نیز موظف شده‌اند از او حمایت کنند و در جلسه‌های توجیهی حاکمیت که پیش از ماه محرم برگزار شد، توجیه شده‌اند که نباید در مورد مشکلات اقتصادی در ایران صحبت کنند.
جعفر اکبرزاده، مداح مشهدی، در گفت‌وگو با سایت انتخاب، در مورد انتقاد نکردن مداحان از وضعیت اقتصادی ایران گفت: «در جلساتی که داشتیم، مداحان توجیه شدند چیزی نگویند که موجی ایجاد شود. چون گفتن این حرف‌ها وقتی بدون آگاهی باشد و بعد در پاسخ دادن به سوال ناتوان باشند، موج ایجاد می‌کند؛ لذا از این کار پرهیز شده است.»
در ۲۵ سال اخیر، مداحان تنها در دوره اول ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد حامی دولت بودند در حالی که دوره دوم احمدی‌نژاد و دوره کامل ریاست‌جمهوری روحانی و خاتمی همواره تحت‌تاثیر فشارها از سمت مداحان بود. اکنون این مداح می‌گوید: «تا جایی که در محدوده شهر مشهد رصد کرده‌ام، چیزی در این خصوص نشنیده‌ام که کسی اعتراض یا نقدی کرده باشد. به‌ندرت شنیده‌ام که کسی به این وادی وارد شود. در مشهدی که ما هستیم، امسال این مسئله خیلی کمرنگ است و شاید به پنج درصد برسد.»
علی خامنه‌ای در دیدار با مداحان، آن‌ها را یک رسانه بسیار مهم خواند. از سوی دیگر، مداحان مریدانی تربیت می‌کنند که به تعبیر خامنه‌ای، «سینه‌شان را در مقابل دشمنان سپر کرده‌اند». مداحان در میانه عزاداری‌ها و نوحه‌خوانی‌ها در مورد پیروی از ولایت علی خامنه‌ای صحبت می‌کنند و به مخالفان سیاسی او یا کسانی که حتی ذره‌ای از او فاصله گرفته باشند، می‌تازند.
به دلیل اهمیت مداحان برای جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر، فعالیت‌هایی برای تربیت بیشتر مداحان صورت گرفت و از اوایل دهه ۹۰، زمزمه‌هایی درباره راه‌اندازی رشته مداحی در دانشگاه‌ها شنیده شد. دانشگاه علمی کاربردی اولین دانشگاهی بود که به این عرصه وارد شد و با راه‌اندازی این رشته در شهرهای مختلف، دانشکده‌ای را به مداحی و ستایشگری اختصاص داد. با این حال، جامعه مداحان معتقد است که این رشته باید در دانشگاه‌های آزاد و سراسری نیز ارائه شود.
عباس حیدرزاده، یکی از مداحان حامی حکومت، در آذر ۱۳۹۹ با تاکید بر اهمیت راه‌اندازی رشته مداحی و ستایشگری گفته بود: «امروزه نیازمندیم مداحی به عنوان یک رشته تحصیلی شناخته شود تا افرادی که صدای خوبی دارند، ابتدا سواد خود را بالا ببرند و سپس به ستایشگری و هدایتگری مشغول شوند. مداحان به عنوان الگو در جامعه باید با اعمال و رفتار خود باعث هدایت و اصلاح دیگران شوند.»
کاردانی حرفه‌ای مدیحه و مرثیه‌سرایی یکی از این رشته‌ها است که در دانشگاه علمی کاربردی به راه افتاده است. در این رشته دروسی مانند مقتل شناسی، مولودی خوانی، اصول آراستگی، آشنایی با بصیرت جامع و اصول مداحی آموزش داده می‌شود.
شبکه ۳ صداوسیمای جمهوری اسلامی نیز با راه‌اندازی یک برنامه استعدادیابی (تلنت شو) مخصوص مداحی و روضه‌خوانی، قصد دارد استعدادهای مداحی و ستایشگری در ایران را کشف کند. برنامه «حسینیه معلی» به سبک دیگر برنامه‌های استعدادیابی چهار داور دارد که به جای تشویق، صلوات می‌فرستند، به جای نظر دادن دعا می‌کنند و با روضه‌خوانی شرکت‌کنندگان زیر گریه می‌زنند. آن‌ها در بخش‌های مختلف این برنامه، از حضور نظامی ایران در منطقه حمایت می‌کنند و پیاده‌روی اربعین را که پس از سقوط داعش در عراق به نمادی برای استفاده سیاسی و ترویج هلال شیعی تبدیل شد، تبلیغ می‌کنند.
البته این برنامه به طور کامل حاصل ایده‌پردازی صداوسیما نیست. پیش از تلویزیون جمهوری اسلامی، شبکه تلویزیونی «الکفیل» عراق، با ساخت برنامه «وجیها بالحسین» اولین برنامه استعدادیابی مداحان را راه‌اندازی کرده بود. در آن برنامه نیز مداحانی از کشورهای مختلف از جمله ایران شرکت می‌کردند و بیش از ۱۰ داور در آن حضور داشتند.
چهار داور نسخه ایرانی این برنامه استعدادیابی سعید حدادیان، مجید بنی‌فاطمه و مهدی رسولی، از مداحان معروف، و محمد صمیمی، شاعر مذهبی،اند.
سعید حدادیان یکی از حامیان رهبر جمهوری اسلامی است که هر موقع نیاز ببیند، منبرش را خرج رهبرش می‌کند؛ از روحانی و مشایی گرفته تا ابی، کسانی بودند که سعید حدادیان علیهشان موضع‌گیری کرد. او در اولین محرم پس از همه‌گیری کرونا، اعلام کرده بود که «حاضریم بمیریم اما مراسم محرم را برگزار کنیم».
نام سعید حدادیان در پرونده بازداشت چند مداح به اتهام جاسوسی عنوان شد اما هیچ وقت جزئیاتی از این پرونده منتشر نشد. در سال ۱۳۹۶، نام مداحانی چون رضا هلالی، روح‌الله بهمنی، احد قدمی و همچنین محمد حسین حدادیان، فرزند سعید حدادیان، منتشر و عنوان شد که این افراد به علت «ارتباط با یک زن کارمند سفارت فرانسه» بازداشت شده‌اند. رسانه‌های داخل ایران آن زن را رابط موساد معرفی کردند و نوشتند که «ارتباط با موساد» از اتهام‌های این افراد است.
از سرنوشت این پرونده هیچ خبری دیگری به بیرون درز نکرد تا اینکه این افراد دوباره از محرم سال ۱۳۹۷ در هیئت‌های مذهبی شروع به مداحی کردند.
سید مجید بنی فاطمه هم که در سال‌های اخیر به علت بازی با حالات صورت خود به یکی از محبوب‌ترین مداحان در ایران تبدیل شده، کم‌حاشیه نبوده است. انتشار عکس او در کنار حسین هدایتی، یکی از محکومان پرونده معروف به مفسدان اقتصادی، برایش دردسرساز شد. این عکس درست زمانی منتشر شد که نماینده دادستانی در مورد محاکمه حسین هدایتی اعلام کرد که «هرکس از هدایتی پول گرفته، باید پس بدهد» اما بنی‌فاطمه هرگونه ارتباط مالی با هدایتی را تکذیب کرد و گفت: «آقای هدایتی یک بار به هیئت ما آمدند، من هم دو بار به روضه ایشان رفتم و هیچ پولی بین ما ردوبدل نشد.»