بر اساس تحقیقات کمپین حقوق بشر ایران (CHHR)، از آغاز اعتراضات ضدحکومتی در ماه شهریور در ایران دست‌کم ۵۷۴ دانشجو توسط نیروهای پلیس و امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شده‌اند.
این نهاد حقوق بشری می‌گوید رقم واقعی بسیار بیش از این است. به‌رغم تلاش‌های مداوم مقامات ایران برای مسدود کردن و ممانعت از دسترسی رسانه‌ها و محققان مستقل به کشور و تماس با منابع مطلع، شواهد حاکی از شمار بسیار بالای بازداشت‌شدگان است.
هادی قائمی، مدیر اجرایی کمپین حقوق بشر ایران در این رابطه می‌گوید: «دانشجویان ایرانی نماد امید و آینده کشور هستند و جمهوری اسلامی در تلاش است تا آنها را وادار به تسلیم کند.»
حمله نیروهای لباس‌شخصی به دانشجویان در اکتبر ۲۰۲۲
وی افزود: «دانشجویان شجاع به‌رغم ضرب و شتم، دستگیری و آزارهای خشونت‌آمیز در زمان بازداشت، مشعل قیام ایران را در دست حفظ کرده‌اند. دولت‌ها و مجامع دانشگاهی در سراسر جهان باید با صدای بلند جنایات جمهوری اسلامی علیه دانشجویان را محکوم کنند.»
کمپین حقوق بشر ایران ضمن محکوم کردن آزار و اذیت دانشجویان، از جامعه بین‌المللی خواسته است که در تماس با مقامات جمهوری اسلامی به آنها هشدار دهد که امتناع از توقف خشونت علیه دانشجویان، انزوای دیپلماتیک و محکومیت بیشتر حکومت ایران را به دنبال خواهد داشت.
شکنجه و آزار جنسی دانشجویان در بازداشتگاه‌های ایران
کمپین حقوق بشر ایران از گزارش‌های متعددی خبر می‌دهد، مبنی بر اینکه دانشجویان دختر و پسر بازداشت‌شده در حین بازداشت مورد شکنجه و آزار جنسی قرار گرفته‌اند. در این گزارش‌ها همچنین به سایر اشکال بدرفتاری، از جمله امتناع از درمان پزشکی مورد نیاز اشاره شده است.
این نهاد حقوق بشری می‌افزاید، بسیاری از موارد تجاوز جنسی به افراد تحت بازداشت، به دلیل ترس از انتقام‌جویی بیشتر نیروهای جمهوری اسلامی گزارش نشده‌اند.
در این گزارش تفصیلی کمپین حقوق بشر ایران آمده است که یک زن کرد ایرانی به شبکه سی‌ان‌ان گفته که در حین بازداشت هم شاهد خشونت جنسی بوده و هم خود متحمل خشونت جنسی شده است: «دخترانی بودند که مورد تجاوز جنسی قرار گرفتند و سپس به شهرهای دیگر منتقل شدند». او می‌افزاید: «آنها از صحبت کردن در مورد این چیزها می‌ترسند.»
کمپین حقوق بشر ایران می‌گوید توانسته است جزئیات بیشتری را در مورد سه دانشجو: صحرا رضایی، سها مرتضایی و ملیکا قره‌گوزلو که مورد آزار و اذیت شدید قرار گرفته‌اند و برای مدت‌های طولانی بدون دسترسی به وکیل بازداشت شده‌اند، به دست آورد.
منابعی که برای این گزارش تفصیلی با کمپین حقوق بشر ایران صحبت کرده‌اند، خواسته‌اند تا برای محافظت از خود در برابر اقدامات تلافی‌جویانه نیروهای جمهوری اسلامی به خاطر اظهارات‌شان، نام آنها فاش نشود.
دانشجویان در معرض ناپدیدی و تعرض جنسی
صحرا رضایی، با ملیت افغانستان و دانشجوی رشته روزنامه‌نگاری در دانشگاه علامه طباطبایی تهران، از ۲۷ مهر ۱۳۹۱، زمانی که به خواهرش گفت برای دریافت تمدید ویزای خود به دانشگاه می‌رود، ناپدید شده است.
رضا شفاخواه، وکیل مدافع، در مصاحبه با روزنامه شرق در پنجم آبان‌ماه گفت که رضایی بازداشت شده است اما همه تلاش‌ها برای یافتن او در زندان‌ها، بازداشتگاه‌ها، بیمارستان‌ها و گورستان‌های تهران بی‌نتیجه بوده است.
مقامات قضایی و امنیتی هیچ توضیحی در مورد ناپدید شدن وی که همزمان با حضور علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت در دانشگاه بود، ارائه نکرده‌اند.
سُها مرتضایی، فعال سابق دانشجویی دانشگاه تهران که بارها به دلیل فعالیت‌های مسالمت‌آمیز تحت تعقیب قرار گرفته بود، در ۲۶ آبان ۱۴۰۱ با فریب در خارج خوابگاه دستگیر شد.
یک منبع آگاه به کمپین حقوق بشر ایران گفت: «خانم مرتضایی زمانی که به او گفته شد یکی از دوستانش بیرون منتظر اوست، فریب خورد، در حالی که کسی منتظر او نبود. بدین گونه نیروهای امنیتی او را بیرون از ساختمان آوردند و با تهدید و زور بازداشت کردند.»
او را در حین انتقال به زندان اوین، مورد ضرب و شتم و تعرض جنسی قرار دادند.
شورای انجمن‌های دانشجویان دانشگاه‌ها در ۶ آذرماه گزارش داد: «مأموران انتظامی دست راست سُها را به بالای یک صندلی و پای راست او را به بالای صندلی دیگر بستند و در حالی که معلق بود، توسط یک زن نیروی انتظامی مورد ضرب و شتم و آزار جنسی قرار گرفت.» این گزارش می‌افزاید: «وقتی او شکایت کرد، با مشت به پا و شکم او کوبیدند.»
یک منبع نزدیک به مرتضایی به کمپین حقوق بشر ایران گفته است: «آنچه برای سها اتفاق افتاد تکان‌دهنده بود. از زمان دستگیری او، دوستان بارها سعی کرده‌اند با بستگان او ملاقات کنند، اما وضعیت روحی آنها به قدری بد است که موافقت نکرده‌اند.»
این منبع می‌افزاید: «سها [از زندان اوین] به زندان قرچک ورامین منتقل شده است، اما مسئولان قرچک در ابتدا به دلیل کبودی‌های مشهود بر بدنش در اثر ضرب و شتم در حین دستگیری حاضر به پذیرش او نشدند.»
زندان زنان قرچک واقع در شهرستان قرچک در استان تهران به دلیل شرایط غیرانسانی نگهداری زندانیان شهرت دارد.
مرتضایی سال‌هاست برای لغو ممنوعیت تحصیلی دوره دکتری خود در رشته علوم سیاسی مبارزه کرده است.
ملیکا قره‌گزلو، دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی تهران را به یک بیمارستان روانی منتقل کردند و او را در آنجا تحت شکنجه قرار دادند.
قره‌گزلو، دانشجوی روزنامه‌نگاری، پس از حمله ماموران امنیتی به خانه‌اش در ۱۱ آبان‌ماه، بازداشت و به زندان قرچک منتقل شد.
این بازداشت به‌رغم هشدار وکیلش، محمدعلی کامفیروزی، مبنی بر اینکه پزشکان به دلیل وخامت حالش گفته‌اند که او تحمل حبس ندارد،صورت گرفت.
شورای انجمن‌های دانشجویی دانشگاه‌ها در بیانیه‌ای اعلام کرد: خانواده و دوستان او نگران هستند که او نیز همانند بهنام محجوبی (بهمن ماه ۱۴۰۰) آرام آرام در زندان کشته شود.
قره‌گوزلو در ۲۸ شهریور از سوی دادگاه انقلاب به دلیل انتشار ویدئویی از خود بدون حجاب به چهار سال و چهار ماه حبس محکوم شد. وی در زمان دستگیری با قرار وثیقه آزاد بود و منتظر تصمیم دادگاه تجدیدنظر به سر می‌برد.
وی در ۲۵ آبان بر خلاف رضایت خود و بدون اطلاع خانواده و وکیلش به بیمارستان روانی امین‌آباد تهران منتقل شد.
قره‌گزلو در گفت‌وگوی تلفنی با مادرش در ۱۲ آذرماه گفته است که در اعتراض به اقدام خشونت‌آمیز برای بستن او به تخت و “تزریق ماده‌ای ناشناخته” به بدنش دست به اعتصاب غذا زده است.
یک منبع آگاه به کمپین حقوق بشر ایران گفته است: «خانواده ملیکا تحت فشار زیادی هستند که مردم را از وضعیت دخترشان مطلع نکنند.»
یک فعال حقوق مدنی در ایران که او را نیز به بیمارستان روانپزشکی منتقل کرده بودند، به کمپین حقوق بشر ایران گفته است: «امین‌آباد بیمارستانی برای بیماران روانی نیست، بلکه بهانه‌ای برای انتقال زندانیان به آنجا به عنوان نوعی شکنجه است.»
این منبع افزود: «قطعاً می‌دانیم که وضعیت نگهداری [قره‌گوزلو] در این بیمارستان به هیچ وجه قابل قبول نیست، زیرا فاقد امکانات اولیه حتی برای درمان بیماران عادی است، چه رسد به زندانیان سیاسی و مذهبی.»
ترس از افزایش اعمال خشونت علیه دانشجویان
امسال روز دانشجو مصادف است با سومین روز از اعتصاب سراسری سه روزه مشاغل و بازارها که به گفته ناظران بزرگترین اعتصاباتی است که جمهوری اسلامی در طول موجودیت خود تجربه کرده است.
بسیاری از ناظران بیم دارند که اعتراضات دانشجویی در ۱۶ آذرماه (۷ دسامبر) با تشدید خشونت دولتی و دستگیری، بازداشت و ناپدید شدن بیشتر دانشجویان مواجه شود.
در اول آذرماه سال جاری نمایندگان مجلس لایحه‌ای را با هدف تنبیه دانشجویان به دلیل شرکت در اعتراضات به مجلس شورای اسلامی ارائه کردند. در این لایحه آمده است که دانشجویان متهم به پیوستن به اعتراضات به مدت ۱۰ سال ممنوع الخروج و مجبور به پرداخت کل هزینه تحصیلی و سایر اقدامات انضباطی خواهند شد.
پیش از این علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در سخنرانی تلویزیونی خود در ۲۷ مهرماه دانشجویانی را که برای اعتراض کلاس‌های درس را تحریم می‌کنند، “دشمنان کشور” نامید. بسیاری ناظران این سخنان را علامتی به نیروهای جمهوری اسلامی برای هدف قرار دادن دانشجویان می‌دانند.
به گزارش خبرگزاری حقوق بشر هرانا، در جریان اعتراضات به کشته شدن مهسا امینی از شهریورماه تاکنون ۱۸۲۱۵ بازداشت شده‌اند. شمار معترضان جان‌باخته به دست نیروهای جمهوری اسلامی به دست‌کم ۴۷۳ نفر رسیده است.
دویچه وله