امتحانات نهایی دانش‌آموزان پایه دوازدهمی و متقاضیان ترمیم معدل از روز سوم دی ماه آغاز شده و در ۱۰ روز اخیر اخباری مبنی بر انتشار سوالات از سر جلسه امتحان در کانال های تلگرامی، درست چند دقیقه بعد از شروع جلسه، پخش و همه گیر شد که نگرانیهای بسیاری را مبنی بر به مخاطره افتادن امنیت آزمون‌ها به همراه داشت.
امتحانات نهایی دانش‌آموزان پایه دوازدهم روزانه و بزرگ‌سالان، آموزش از راه دور و داوطلبان آزاد رشته‌های شاخه نظری دوره دوم متوسطه در دیماه ۱۴۰۱ با شرکت ۲۴۸ هزار و ۹۰۳ داوطلب در ۱۲۰۲ حوزه امتحانی از روز شنبه سوم دیماه آغاز شده و تا روز دوشنبه، بیست و ششم دیماه ادامه دارد.
در اجرای بند ۵ ماده واحده تکمیل و اصلاح موادی از سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، دارندگان مدرک پایان تحصیلات دوره متوسطه (دوره شش‌ساله متوسطه، دوره چهارساله متوسطه، دوره سه‌ساله نیم سالی- واحدی، دوره پیش‌دانشگاهی نیم سالی-واحدی، دوره سه‌ساله سالی – واحدی، دوره پیش‌دانشگاهی سالی-واحدی، دوره دوم متوسطه نظری ۳-۳-۳-۳) و دانش‌آموزان شاخه‌های فنی‌وحرفه‌ای، کاردانش و دانش‌آموزان شاخه نظری داوطلب آزمون سراسری در گروه غیرمتناظر با رشته تحصیلی خود، برای ایجاد سابقه تحصیلی یا ترمیم نمرات در امتحانات نهایی شرکت می‌کنند.
براین اساس از امسال و با توجه به تأثیر قطعی سوابق تحصیلی در پذیرش نهایی داوطلبان کنکور برای ورود به دانشگاه‌ها و دونوبته شدن کنکور سراسری که نخستین نوبت آن در دیماه جاری برگزار می‌شود، آموزش‌وپرورش امکان ترمیم نمرات دروس نهایی را بر داوطلبان کنکور فراهم کرده است و به‌این‌ترتیب می‌توان گفت بخش قابل‌توجهی از پشت‌کنکوری‌هایی که چند سالی است از زمان اخذ مدرک دیپلمشان می‌گذرد نیز در کنار سایر مشمولان، در امتحانات نهایی دیماه شرکت می‌کنند.
در چنین شرایطی انتشار سؤالات توسط سودجویان در برخی کانال‌های تلگرامی، موجب تشکیک در امنیت برگزاری امتحاناتی شد که قرار است سهمی ۴۰ درصدی در پذیرش نهایی متقاضیان ورود به دانشگاه‌ها داشته باشد.
تاکنون امتحانات نهایی در روزهای سوم، پنجم، هفتم، دهم، دوازدهم و چهاردهم برگزار شده است و در این میان سؤالات دروسی چون عربی، فیزیک، شیمی و… در رشته‌های مختلف بنا بر ادعای کانال‌های تلگرامی چند دقیقه بعد از شروع امتحان، منتشر شد که رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش‌وپرورش در واکنش به این موضوع از شناسایی سریع حوزه‌های امتحانی که سؤالات از آنجا منتشرشده بود خبر داده و اعلام کرده نمرات دانش‌آموزانی که با ابزار و وسایل تقلب به جلسه امتحان رفته بودند “صفر” و با آنها برخورد شده است.
زارعی همچنین اعلام کرد که با همکاری سازمان سنجش، دستگاه سیگنال‌یاب را هم اضافه و به حوزه‌ها ارسال کردیم و حفاظت‌های آزمون مجهز به سیگنال‌یاب هم شدند.
همچنین در هفته جاری، معاون اجتماعی پلیس فتا از تشکیل ۷۰ کارگروه ویژه در پلیس فتای تهران و شهرستان‌ها برای رصد فضای مجازی، شناسایی تعداد زیادی تارنمای مجرمانه و انسداد ۹ کانال و صفحه با ادعای فروش سؤالات آزمون نهایی خبر داد.
تکرار انتشار سوالات درس امتحان بهداشت و سلامت در روز چهارشنبه
بااین‌همه، روز گذشته، چهاردهم دیماه، مجدد برخی کانال‌های تلگرامی، برگه سؤالات آزمون درس سلامت و بهداشت را هم ۱۱ دقیقه پس از شروع جلسه منتشر کردند و بنابراین ۱۰: ۱۱ دقیقه منتشر و به‌تدریج پاسخ سؤالات را درج کردند. آن‌طور که از پیام‌های درج‌شده در یکی از کانال‌های تلگرامی برمی‌آید، زمینه‌چینی و دون پاشی برای فروش سؤالات کنکور سراسری دیماه هدف اصلی این سودجویان است.
وقتی سوالات کنکور هم فروشی می شوند
برخی پیام‌های آنها را می‌توانید در ذیل بخوانید: «دیگه تقریباً دو هفته یا کمتر مونده، سریع‌تر اقدام کنید، بهترین فرصت همین دیماه هست.»، «ما کلید سرجلسه هم کنکور و هم امتحان نهایی با نمره ۲۰ و رتبه زیر ۵۰۰۰ میدیم، پنج دقیقه بعد از شروع جلسه. سؤالات کنکور تو قرنطینه نگه‌داری میشه، ما حتی رابط قرنطینه در کرج هم می‌شناسیم، اما نفری دو میلیارد می گیره. بدونید که دست هیچ‌کس نمی رسه قبل جلسه. فقط سر جلسه لو می‌ره»
یکی از مدرسان کنکور درباره مبالغ فروش سؤالات کنکوری می‌گوید: «فروش سؤالات امتحان نهایی رایگان است، درآمدشان از ثبت‌نام فریب‌خوردگانی است که برای کنکور به این‌ها اطمینان می‌دهند. قیمت واقعی‌ها، یک میلیارد تومان و دله دزدها از ۲۰ میلیون تومان به بالاست. متأسفانه این پول‌ها برای پولدارها پولی نیست»، «تقلب در امنیت کامل برگزار شد، بچه‌ها هیچ مشکلی نداشتن، امنیت براشون مهیا بود، دم مسئولین گرم.»
دغدغه پشت کنکوری‌ها
اولیای یکی دانش آموزان کلاس دوازدهمی که می‌خواهد در کنکور رشته تجربی شرکت کند، به تبعات و آسیب‌های روحی نگران‌کننده این اتفاقات اشاره‌کرده می‌گوید: «این‌طور که اکنون می‌شنوم و با گزارش‌هایی که می‌رسد و چند دقیقه بعد از آزمون سؤالات منتشر و تقلب شده، اجحاف در حق بچه‌هاست. کسی که پول دارد سؤالات و پاسخ‌ها را می‌خرد و تأثیر ۴۰ درصدی قطعی کنکور هم برایش منظور می‌شود و کسی هم که ندارد در حقش ظلم می‌شود.»
وی می‌افزاید: «دانش‌آموزی که تلاش و کوشش می‌کند با کسی که حقش نیست باید رقابت کند و متأسفانه آن فرد در جایگاه بالاتر هم قرار می‌گیرد. درخواست می‌کنم یا امنیت امتحانات را برقرار کنند و یا اگر نمی‌شود مصوبه تأثیر ۴۰ درصدی را لغو کنند زیرا به ضرر بچه‌ها می‌شود و آینده این‌ها به همین راحتی با یک تصمیم که همه‌جانبه نبوده از دست می‌رود.»
یک پسر داوطلب پشت‌کنکوری از استان آذریابجان شرقی درباره حواشی رخ داده این‌گونه به ما توضیح می‌دهد: «بخشی از دروس را برای ترمیم معدل و شرکت در کنکور دیماه ثبت‌نام کردم و تاکنون دو امتحان دینی و عربی را شرکت کرده‌ام. سطح امنیت و مراقبان، فاجعه بود. حوزه ما فلزیاب ندارد و یک نفر با دست مراقبان را تفتیش می‌کند و نمی‌شود از این طریق ابزارهای تقلب و گوشی موبایل را پیدا کرد، مثلاً اگر گوشی در کفش باشد پیدا نمی‌کنند.»
وی می‌افزاید: «یکی از بچه‌ها کنارم نشسته بود و گوشی‌اش را از جیبش درآورد جواب‌ها را نوشت و بعد رفت. منی که سه روز درس خواندم فقط سرم را تکان می‌دادم و می‌گفتم کاش گوشی می‌آوردم و از این صحنه عکس می‌گرفتم که مدرک بشود و بتوانم بگویم وضع امتحانات نهایی این‌گونه است. در اطرافم دو نفر را دیدم که گوشی داشتند. جالب است در مدرسه‌ای که ما امتحان می‌دهیم هنرستان دخترانه است و مراقب‌ها خانم هستند و یک خانم به‌سختی می‌تواند از پسرها در این سن و سال در آزمون مراقب کند و چیزی به آنها بگوید.»
این داوطلب پشت‌کنکوری می‌گوید: «این تقلب‌ها و نمره‌های بالایی که کسب می‌شود تراز کنکور را تغییر می‌دهد و این رقابت دیگر سالم نیست. واقعیت امر این ست که یک در منطقه محروم درس می‌خوانم، پدرم به رحمت خدا رفته است، من هم هدف و رؤیا دارم و مادرم چشم‌انتظار من است. معدلم تا قبل از کرونا ۱۹ به بالا بود، اما در دوران کرونا معدلم بسیار افت کرد و ناچار شدم در امتحانات ترمیم معدل شرکت کنم اما با این اوصاف، این رویه عادلانه نیست»
یک دختر پشت‌کنکوری نیز دراین‌باره می‌گوید: «من پشت‌کنکوری هستم و در امتحانات ترمیم معدل شرکت می‌کنم. در امتحان عربی شرکت کرده بودم. در امتحان عربی در کلاس خودمان تقلبی ندیدم، اما در اولین آزمونمان که ریاضی بود، یک‌لحظه برگشتم عقب و دیدم یکی از بچه‌ها در ردیف آخر گوشی‌اش را درآورده و دارد تقلب می‌کند و برگه‌اش را زودتر از همه ما تحویل داد. تقلب هم عین آب خوردن و راحت است. برخی بچه‌ها کیسه‌ای دست می‌گیرند و داخل آزمون می‌آورند و چون شفاف نیستند و کدر هستند می‌توانند گوشی داخل بیاورند و کنترل هم نمی‌شود.»
وی ادامه می‌دهد: «من ساعت مطالعه‌ام باوجوداینکه هم برای ترمیم معدل درس می‌خوانم و هم برای کنکور، کم شده چون انگیزه‌ای ندارم. با چه روحیه‌ای و اصلاً چرا باید درس بخوانم».
یک دانش‌آموز کلاس دوازدهمی دیگر نیز با بیان اینکه سؤالات و پاسخ آنها در کانال تلگرامی پخش می‌شود می‌گوید: «البته من خودم در زمان امتحان شاهد هیچ تقلبی نبودم اما همین‌که سؤالات پخش می‌شود و در اختیار عده‌ای قرار می‌گیرد، استرس‌آور است.»
تقلب، تقلب است؛ ۲۵ صدم باشد یا ۲۰ نمره
دکتر اسلامی، مدرس ادبیات دانشگاه تهران و دبیر آزاد نیز دراین‌باره می‌گوید: اساساً در زمینه‌ای که بخواهید فعالیت کنید اگر بدانید رویه عادلانه‌ای بر آن حاکم است، انگیزه‌تان بالا می‌رود و برای آن تلاش می‌کنید اما اگر بدانید کمک‌ها برای برخی از جای دیگری می‌رسد، انگیزه‌تان را از دست می‌دهید. به‌مرورزمان به‌جای آنکه برخی دانش آموزان به سمت فراگیری علم بروند، به سمت استفاده از روش‌های نوین تقلب می‌روند. تبعات چنین اتفاقاتی ضعیف شدن بنیان‌های آموزش در کشور است و من استاد دانشجوهای بااستعدادی نمی‌بینیم و با دانشجوهایی طرف خواهیم بود که ۴۰ تا ۶۰ درصد سهم پذیرششان، از تقلب بوده است.
وی می‌افزاید: بحث تقلب در امتحانات، شوخی نیست، بلکه تأثیرات مخربی است که در آینده بر جای خواهد گذاشت. وقتی نمی‌توانیم آزمون امنی برگزار کنیم چرا باید سهم قطعی بالا برای آن در پذیرش کنکور در نظر بگیریم؟ در کنکور سراسری همه دستگاه‌ها بسیج می‌شوند تا امنیت آزمون برقرار شود و کسانی به دانشگاه راه یابند که نتیجه تلاش خودشان باشند.
اسلامی با اشاره به اینکه در مصوبه اخیر کنکوری شورای عالی تصمیم برافزایش سهم سوابق تحصیلی شده که اتفاقاً خوب هم هست، اما آیا الزامات و زیرساخت‌های لازم برای اجرای آن فراهم‌شده است؟ می‌گوید: دو بار در سال و هر بار در بازه زمانی حدوداً یک‌ماهه امتحانات نهایی مگر می‌شود همه دستگاه‌ها را به این آسانی بسیج کرد، اینترنت‌ها و آنتن گوشی‌های تلفن همراه را قطع کرد و اقداماتی ازاین‌دست انجام داد؟ این اقدامات نیازمند فراهم شدن زیرساخت‌هایی هستند که حفظ امنیت کامل امتحانات بدون آنها به‌راحتی میسر می‌شود.
در کنار مافیای کنکور، مافیای معدل هم شکل گرفته
وی ادامه می‌دهد: این در حالی است که به منتقدین مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، انگ مافیا بودن زده شد، اما حالا چه شده که باید شاهد باشیم علاوه بر مافیای کنکور، مافیای معدل و امتحانات نهایی هم ایجادشده است؟ در امتحان نهایی عربی ۲۸ هزار نفر در یک کانال تلگرامی ۱۰ دقیقه بعد از آزمون به پاسخ‌ها دسترسی پیدا کرده‌اند، سؤال این است که اگر حتی تعداد بسیار محدودی موفق به تقلب شوند، آیا حق مابقی داوطلبین تضییع نمی‌شود؟. این تقلب چه به‌اندازه ۲۵ صدم باشد و چه ۲۰ نمره، در نهایت تقلب، تقلب است.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه یک نکته دیگر هم آنکه حذف دروس عمومی، مشخصاً منجر به عمیق‌تر خواندن آن نمی‌شود و تصمیمی بود که جای تأمل دارد می‌گوید: لازم است تجدیدنظرهایی دراین‌باره صورت بگیرد و به‌صورت جدی‌تری به این مسئله توجه شود.
مسئولان آموزش‌وپرورش و دست‌اندرکاران برگزاری امتحانات نهایی، بارها تأکید کرده‌اند که امنیت طراحی و ارسال سؤالات امتحانات نهایی به‌طور کامل برقرار و احتمال اینکه سؤالات آزمون قبل از رسیدن به سر جلسه لو برود، به صفر رسیده است اما تقلب‌هایی که اخیراً در سر جلسات آزمون به علت حمل موبایل و ریز ابزارهای جاسوسی و مانند آن رخ می‌دهد، نیازمند تشدید مراقبت‌ها و همراهی و همکاری دستگاه‌های دیگر از وزارت ارتباطات گرفته تا نیروی انتظامی و سازمان برنامه‌وبودجه را به‌منظور تأمین ابزارهای نظارتی می‌طلبد تا وزارت آموزش‌وپرورش بتواند امنیت امتحانات نهایی که به‌صورت جدی با سرنوشت چند صد هزار داوطلب کنکور گره‌خورده را به‌طور کامل برقرار کند.
چراکه به نظر می‌رسد علی‌رغم اظهارات قبلی پلیس و وزارت آموزش‌وپرورش، امکان تقلب پس از دسترسی به سؤالات و پاسخ آزمون‌ها در کانال‌های تلگرامی هنوز به‌طور کامل با تمهیدات فوری انجام‌شده ازجمله تأمین سیگنال یاب برای حوزه‌های امتحانی، هنوز به‌طور کامل از بین نرفته، ضمن آنکه آموزش‌وپرورش هنوز به این پرسش‌ها پاسخ نداده که آیا همه متقلبان و متخلفان چند آزمون قبلی شناسایی و با آنها برخورد شده است؟ میزان و ابعاد تخلف چه قدر بوده و با فرض مشخص نبودن متقلبان و عدم امکان شناسایی و دسترسی به آنها، با توجه به محرز شدن تقلب‌ها، در برگزاری امتحانات نهایی تجدیدنظر خواهد شد؟.
ایسنا