فرونشست زمین پدیده‌ای است که در نتیجه استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی رخ می‌دهد
نیمی از استان‌های ایران با جمعیتی حدود ۲۴ میلیون نفر در معرض خطر فرونشست زمین و آسیب‌های ناشی از آن قرار دارند.
مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار گزارشی، اعلام کرد فرونشست در ایران پنج تا هفت برابر متوسط و با نرخ سالانه ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر در سال رخ می‌دهد و زمین در ایران هر پنج سال تقریبا یک متر نشست می‌کند.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است که در کل، حدود هشت میلیون واحد مسکونی در ایران در معرض خطرات و آسیب‌های فرونشست زمین قرار دارند و اصفهان، تهران، کرمان و خراسان رضوی از جمله استان‌های در معرض خطر شدید فرونشست زمین معرفی شده‌اند.
در این گزارش آمده است که بخشی از زیرساخت‌های مهم کلان‌شهرها در معرض این پدیده قرار گرفته‌اند که در تهران، فرودگاه امام، فرودگاه مهرآباد و خطوط انتقال انرژی در بخش جنوب غرب و خطوط قطار شهری(مترو) به عنوان نواحی گرفتار فرونشست شناسایی شده‌اند.
این گزارش اضافه می‌کند فرونشست در تهران به طور مستقیم زندگی حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر را تحت تاثیر قرار داده است و مناطق ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ را به‌طور جدی تهدید می‌کند.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین آشکار می‌کند که در اصفهان، حدود ۱۰ هزار کیلومترمربع شامل ۳۰ هزار و ۳۰۰ واحد مسکونی در معرض فرونشست زمین قرار دارند.
در این گزارش، پالایشگاه نیروگاه برق شهید منتظری، ورزشگاه نقش جهان، فرودگاه شهید بهشتی، پست‌های خطوط انتقال نیروی فشارقوی، خطوط انتقال سوخت، خطوط قطار شهری و ابنیه تاریخی از دیگر مناطق در معرض فرونشست زمین در اصفهان اعلام شده‌اند.
مرکز پژوهش‌های همچنین اصلی‌ترین راهکار نجات از خطرات فرونشست را مدیریت بهینه مصرف آب و احیای منابع آب زیرزمینی اعلام کرده است.
فرونشست زمین پدیده‌ای است که در نتیجه استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی اتفاق می‌افتد. کم‌بارشی و خشکسالی در کنار مدیریت غیراصولی منابع آب زیرزمینی دو عاملی‌اند که در دهه‌های اخیر به بروز فرونشست در دشت‌های ایران منجر شده است.
با وجود اینکه پدیده فرونشست زمین در ایران به مرحله بحرانی رسیده است، مقام‌های دولتی اقدام مناسبی در جهت کاهش پیامدهای آن انجام نداده‌اند. موسسه تحقیقاتی اینتل لب در گزارشی که تابستان ۱۴۰۰ منتشر شد، اعلام کرد پدیده فرونشست زمین در برخی نواحی تهران همچون «بمب ساعتی» جان ۱۳میلیون نفر از ساکنان این شهر را تهدید می‌کند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین آمار فرونشست زمین مربوط به استان‌های تهران، اصفهان و فارس است. در این میان، اصفهان وضعیت خطرناک‌تری هم دارد، زیرا طبق اعلام سازمان زمین‌شناسی، فرونشست به سمت درون شهر نفوذ کرده است و خطر فرونشست زمین، آثار تاریخی این شهر را هم تهدید می‌کند.
پیش‌تر، عبدالله فاضلی، دبیر اجرایی طرح احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی ایران، فرونشست زمین را «پدیده‌ای شوم» و یکی از بلایای طبیعی خوانده بود که به‌دلیل برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی در ۴۰ تا ۵۰ سال اخیر به ایران تحمیل شده است و مثل سیل، زلزله، خشکسالی و گردوغبار ایران را تهدید می‌کند.