استخوان‌های شکسته، شلاق، خشونت روانی؛ سه رسانه مهم آلمانی در گزارشی ویژه روایت‌های چند تن از زندانیان پیشین و یک زندانبان را که از ایران فرار کرده، در مورد رفتار بی‌رحمانه رژیم جمهوری اسلامی با معترضان منتشر کرده‌اند.
نتیجه تحقیقات مشترک شبکه خبرنگاران سه رسانه سراسری آلمان درباره شکنجه در زندان‌های جمهوری اسلامی پرده از خشونتی هولناک علیه بازداشت شدگان اعتراضات اخیر ایران برمی‌دارد. شبکه‌ای از خبرنگاران کانال‌های تلویزیونی NDR, WDR و روزنامه زود دویچه (SZ) پس از گفت‌وگو با افرادی که در جریان اعتراضات اخیر بازداشت شدند و یک زندانبان که موفق به خروج از ایران شده، روز چهارشنبه اول فوریه (۱۲ بهمن) گزارشی را در این‌باره منتشر کرده‌اند.
این گزارش که توسط بامداد اسماعیلی، فرانک رفیعی، رایکو پینکرت و دانیل درپر تهیه شده، با روایت دختری با نام مستعار لاله، آغاز می‌شود. لاله و دوستش در حال بازگشت از کلاس گیتار به خانه بودند که با جمعی از زنانی که مشغول تظاهرات علیه حکومت هستند، روبرو می‌شوند. آنها به این زنان می‌پیوندند. ناگهان نیروهای امنیتی از راه می‌رسند و آنها را محاصره کرده و با خود می برند. لاله مجبور می‌شود تلفن همراهش را تحویل بدهد. مأموران چشمان لاله را بسته و او را با خود می‌برند. چهار ساعت بعد لاله به شدت آسیب‌دیده است.
بنا بر این گزارش، او در بازداشتگاه شاهد آن بوده که چگونه ابتدا پسرهایی را که بازداشت شده بودند روی زمین انداخته و کتک می‌زنند. بعد نوبت لاله و دوستش می‌رسد. به گفته لاله چند مأمور که احتمالا مرد بوده‌اند او را با لگد و شوکر برقی طوری می‌زنند که کمی بعد تمام پای راستش کبود می‌شود.
شوکر برقی، وسیله‌ای برای تهدید و ارعاب
استفاده از شوک الکتریکی برای شکنجه بازداشت‌شدگان در زندان‌های جمهوری اسلامی سابقه طولانی دارد و از این روش برای تخریب روحیه بازداشتی‌های اعتراضات اخیر نیز به کرات استفاده شده است. در این گزارش آمده است که بازجوها لاله را تهدید می‌کنند که اگر دروغ بگوید او را به دست رئیس می‌سپرند تا کتک‌اش بزند.
لاله شب قبل از دستگیری چند اعلامیه تهیه کرده بود که در آنها مردم تشویق به شرکت در اعتراضات شده بودند. تعدادی از این اعلامیه‌ها موقع دستگیری هنوز در کیفش بودند. لاله برای این خبرنگاران تعریف کرده که در بازداشتگاه، در یک لحظه مناسب از فرصت استفاده کرده و این اعلامیه‌ها را قورت داده است. لاله به خبرنگاران می‌گوید: «پس از بازجویی همان جا نشستیم و آنها پشت سر ما شوکر‌های برقی را تکان می‌دادند تا ما را بترسانند.» به گفته لاله “آنها موقع این کار می‌خندیدند.”
رفتار خشونت‌بار با بازداشت‌شدگان
لاله و دوستش نیمه‌های شب از بازداشتگاه آزاد می‌شوند. او می‌گوید از آن زمان دست به گیتارش نزده و وضعیت درسی‌اش در مدرسه بدتر شده است. پدرش تعریف می‌کند: «در هفته اول او هر روز گریه می‌کرد، همیشه درست در همان ساعتی که بازداشتش کرده بودند.»
با وجود این، لاله می‌گوید اگر دوباره خیابان‌ها شلوغ شود، در تظاهرات شرکت می‌کند. او می‌گوید: «چون ما نسلی هستیم که آزادی می‌خواهیم. هیچ نسلی قبل از ما به اندازه ما شجاع نبوده است.»
خبرنگاران سه رسانه یاد شده در هفته‌های گذشته علاوه بر لاله با ده‌ها ایرانی که از زمان شروع اعتراضات بازداشت شده‌اند، گفت‌وگو کرده‌اند. بسیاری از آنها از رفتارهای بسیار خشن‌تری گزارش داده‌اند. همه آنها گفته‌اند که با قرار وثیقه هنگفت یا به شکل مشروط آزاد شده‌اند. تقریبا همه این افراد هنوز در ایران هستند.
بیشتر آنها گفته‌اند که در حین دستگیری یا بازجویی با باتوم یا مشت مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌اند و تعدادی نیز از شکستگی استخوان گزارش داده‌اند. اکثر معترضانی که خبرنگاران با آنها صحبت کردند گفته‌اند که موقع بازجویی چشمان آنها را بسته بودند. یکی از آنها تعریف کرده که چگونه او و همراهانش را وادار کردند تا ۲۴ ساعت تمام چشم بسته زانو بزنند و هرکس حرکتی می‌کرد کتک می‌خورد.
تهدید به اعدام
علاوه بر شکنجه بدنی، این معترضین گفته‌اند که از نظر روانی نیز مرعوب شده‌اند. مأموران امنیتی و بازجویان آنها را به اعدام، تجاوز جنسی، شکنجه با شوکر برقی یا ضرب و شتم تهدید کرده‌اند. برخی از این افراد تعریف کرده‌اند که برخلاف میلشان به آنها دارو خورانده شده است.
بازداشت شدگان همچنین می‌گویند که شاهد شلاق زدن به کف پای برهنه، شلاق زدن با شلنگ آب و شکنجه با شوکر برقی دیگر زندانیان بوده‌اند. مرد جوانی می‌گوید: «شما صدای فریادها را می‌شنیدید برای اینکه بترسید و به همه چیز اعتراف کنید.»
در سه مورد از تجاوز و خشونت جنسی گزارش شده است. گفته شده این افراد به وسایل اتاق بسته شده و با باتوم لاستیکی یا برقی مورد تجاوز قرار گرفته‌اند. معترضین بازداشت شده به اتفاق آرا گفته‌اند که تلفن‌های همراه و لپ تاپ آنها هنگام دستگیری گرفته شده و آنها را با تهدید یا شکنجه، وادار به دادن رمز عبور کرده‌اند.
بازجوها سپس همه آنچه را که آنها در شبکه‌های اجتماعی، در واتس‌‌اپ یا اینستاگرام پست کرده‌اند، چاپ کرده و در مقابل‌شان قرار داده‌اند. به یکی از بازداشتی‌ها عکس بستگانش را که در تظاهرات بزرگ برلین ( ۳۰ مهر/ ۲۲ اکتبر سال گذشته میلادی) علیه جمهوری اسلامی شرکت کرده بودند، نشان داده‌اند.
هیچکدام از بازداشت‌شدگان از حق داشتن وکیل برخوردار نبوده‌اند. خانواده‌های آنها روزها از وضع‌شان اطلاعی نداشته‌اند. یکی از بازداشت‌شدگان اهل تهران گفته است که حکم بازداشت‌‌اش عمومی و بدون نام بوده و هنگامی که پرسیده چرا نامش روی آن نیست، پاسخ شنیده: «این برگه برای بازداشت ۸۰ میلیون ایرانی کفایت می‌کند.»
زندانبان سابق همه موارد را تایید می‌کند
خبرنگاران سه رسانه یاد شده یک زندانبان سابق را در آلمان ملاقات کرده‌اند که موارد شکنجه و آزار زندانیان را تایید می‌کند. او ۱۰ سال در زندان‌های مختلف ایران، حتی تا بعد از شروع اعتراضات کار کرده است. کارت خدمت و فیش‌های حقوقی او این موضوع را تایید می‌کنند.
این زندانبان سابق می‌گوید که بازداشت‌شدگان روزی چند بار در زندان‌ها شلاق می‌خوردند. همکارانش همچنین برای شکنجه از اسپری فلفل، باتوم یا شوکر استفاده می‌کردند. او در تلفن همراهش فرمی را نشان می‌دهد که نگهبانان موظف به پر کردن آن بودند. در این فرم‌ها اسامی بازداشت‌شدگان، تعداد ضربه‌های شلاقی که خورده‌اند و اثر انگشت بازداشت‌شدگان ثبت می‌شده است.
او می‌گوید: «هدف این بود که به معترضان سخت بگذرد، به همین خاطر شکنجه می‌شدند.» به گفته او رئیس زندان دستور داده بود که “هیچ رحمی” به زندانیان نشود. به خانواده‌ها اطلاع داده نمی‌شد. زندانی‌ها را وادار می‌کردند در اتاق‌های سرد با لباس‌های نازک زندان، روی زمین سیمانی کنار مدفوع خود بخوابند. او می گوید زمانی دیگر نتوانسته این همه را تحمل کند و فرار کرده است.
وزارت خارجه آلمان شواهدی مبنی بر شکنجه دارد
سه رسانه آلمانی در گزارش خود یادآور شده‌اند که از زمان آغاز اعتراضات به مرگ مهسا امینی در سپتامبر ۲۰۲۲ (شهریور ماه)، راستی آزمایی خبرها و روایت‌ها از ایران برای خبرنگاران دشوار بوده است. با این حال این خبرنگاران به طور سیستماتیک گزارش‌ها را بررسی کرده و توانستند بسیاری از اظهارات معترضین را با اطلاعاتی که به شکل عمومی در دسترس هستند و با جزئیات جغرافیایی مقایسه و بررسی کنند.
بنا بر این گزارش، این اطلاعات همچنین با شرایط زندان‌ها که پیشتر توسط زندانیان در سال‌های گذشته توصیف شده بودند، مطابقت داشته‌اند. علاوه بر این، خبرنگاران توانسته‌اند اسناد دادگاه‌ها و زندان‌ها و همچنین عکس‌‌ها، فیلم‌ها و مدارک پزشکی اکثر موارد توصیف‌شده را مشاهده کنند. این رسانه‌های آلمانی نوشته‌اند این موارد و همچنین گزارش‌های بستگان، دوستان یا پزشکان معالج، اظهارات این افراد را تایید می‌کند.
افزون بر آن یک گزارش محرمانه وزارت خارجه آلمان نیز که اواخر نوامبر ۲۰۲۲ تهیه شده، یافته‌‌های خبرنگاران آلمانی را تأیید می‌کند. آنها نوشته‌اند در سند وزارت خارجه آلمان از “گزارش‌های متعددی از اعترافات اجباری از طریق شکنجه و فشار روانی” در ایران سخن رفته است.
علاوه بر این، “شکنجه روحی و جسمی و رفتارهای غیرانسانی در بازجویی و بازداشت” در میان زندانیان سیاسی در ایران امری رایج است. یک سخنگوی این وزارتخانه در پاسخ به این خبرنگاران گفت: «تجارب وحشتناکی که افراد آسیب دیده بیان کرده‌اند مطابق گزارش‌هایی است که برای این وزارتخانه شناخته شده است.»
این مقام وزارت خارجه آلمان گفته است که “علاوه بر تحریم‌های موجود، اقدامات بعدی نیز در حال بررسی است.” سفارت ایران در آلمان و وزارت امور خارجه ایران سوالات خبرنگاران شبکه‌های یاد شده را بی پاسخ گذاشتند.
دویچه وله