ذکر نام «شهید» برای سرتیپ پاسدار «رستم قاسمی» معاون اقتصادی نیروی قدس سپاه که در دوره ریاست جمهوری «ابراهیم رئیسی» به وزارت راه و شهرسازی رسید، بار دیگر موضوع مرگ مشکوک او و برخی از دیگر فرماندهان سپاه پاسداران را مطرح کرده است. در حالی که ابتدا اعلام شده بود او درگذشته، حالا از عبارت شهید استفاده شده که در ادبیات رسمی جمهوری اسلامی، فردی به مامور عمدتا حکومتی اطلاق می شود که در زمان خدمت «کشته» شده است.
در دوره جنگ ایران و عراق، کشته شدن برخی از فرماندهان از جمله فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سقوط هواپیما یا اتفاقات دیگر مشکوک اعلام شده اما مرگ‌های مبهم در سال‌های اخیر همراه با موضوع بیماری بوده و به نوعی ترور بیولوژیک هم مطرح بوده یا دست‌کم افکار عمومی چنین نگاهی به آن دارد.
در این میان، فرماندهان نیروی قدس سپاه پاسداران بیشترین تعداد مرگ مشکوک را دارند و به جز رستم قاسمی، مرگ سرتیپ «محمد حسین حجازی» و سرتیپ «حسن ایرلو» دو فرمانده سپاه قدس نیز مشکوک باقی مانده است.
سرتیپ ایرلو سفیر وقت جمهوری اسلامی ایران در یمن علاوه بر مشکوک بودن مرگش خود نیز چهره‌ای مرموز و بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها همان سرتیپ «حسین شهلایی» مورد تعقیب آمریکا بوده است.
رستم قاسمی؛ «مریض نبود، مریض شد»
همزمان با معرفی رستم قاسمی به عنوان وزیر راه و شهرسازی، شایع شد که او به سرطان مبتلا است، اما ابراهیم رئیسی بعدها گفته بود: «نکته‌ای که مطرح کردند درباره انتصاب وزیر مریض. این وزیر مریض نبود، مریض شد! چه‌کار کنیم؟ ایشان در هر صورت به مریضی سختی مبتلا شد که زمین‌گیر شد.»
رستم قاسمی در دوره‌ای گفته بود که اسرائیل قصد ترور او را داشته اما پس از درگذشتش، شایعه‌هایی درباره ترور او توسط گروه موسوم به «مافیای انرژی» در فضای سیاسی ایران مطرح شد.
پس از فوت رستم قاسمی اعلام شد که او برای مداوا به کشور چین سفر کرده بود. در این میان علاوه بر شایعات مربوط به مرگ مشکوک موضوع احتمال استفاده او از طب سنتی چینی برای درمان نیز مطرح شد.
حسین ایرلو یا شهلایی
پس از فوت حسن ایرلو سفیر ایران در یمن گمانه‌زنی‌هایی مطرح شد که او همان عبدالرضا شهلایی مشهور مورد تعقیب آمریکا باشد.
با این حال سرتیپ پاسدار «حسن کاظمی»، نماینده ویژه دولت ایران در امور افغانستان و از فرماندهان سابق سپاه، این موضوع را رد کرد و گفت که «حسن ایرلو خودش بود و شخصیت و اسم دیگری نداشت… اینکه در رسانه ها گفته شده حسن ایرلو آقای شهلایی است، خلاف واقع است.»
وزارت خارجه آمریکا با رد گمانه‌زنی‌ها در این باره، گفته این دو نفر متفاوت هستند و عبدالرضا شهلایی را «یک فرمانده عالی‌رتبه در نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مستقر در صنعا، یمن» معرفی کرده که «سابقه‌ای طولانی در هدف قرار دادن اتباع آمریکایی و متحدان آمریکا در سطح جهان دارد.»
حسن ایرلو چهره‌ای مرموز بود که با وجود تکرار نامش در خبرها، پیش از انتصاب به عنوان سفیر ایران نزد حوثی‌های یمن هیچ عکس واضحی از او در دست نبود.
دلیل مرگ ایرلو کرونا اعلام شد و همچنین گفته شد که او از «جانبازان شیمیایی» بوده است.
محمد حسین‌زاده حجازی؛ روایت‌های مختلف از مرگ
محمد حسین‌زاده حجازی پس از سال‌ها از تصدی فرماندهی بسیج به عنوان معاون نیروی قدس سپاه پاسداران منصوب شده بود و روایت های مختلفی درباره مرگش مطرح شد.
روابط عمومی سپاه پاسداران دلیل مرگ او را «عارضه قلبی» ذکر کرد اما «محمدمهدی همت»، فرزند «محمدابراهیم همت»، از مشهورترین فرماندهان کشته‌شده در جنگ ایران و عراق، در توییتی نوشت علت مرگ حجازی، عارضه قلبی نبوده و نیست. او بدون ارایه هیچ توضیحی، هشتگ «شهید» را به انتهای توییت خود اضافه کرد. این توییت بعدا حذف شد.
سپس سرتیپ «رمضان شریف»، سخن‌گوی سپاه پاسداران، گفت که او به علت «عوارض شیمیایی» ناشی از دوران جنگ فوت کرده است.
سرتیپ شریف همچنین گفت که حجازی در فهرست ترور اسرائیل بوده است. «اسماعیل قاآنی»، فرمانده نیروی قدس سپاه، عصر سه‌شنبه بار دیگر از حجازی با عنوان شهید یاد کرد.
محمد ناظری: همکاری با سپاه قدس در آب های خلیج فارس
سرتیپ پاسدار «محمد ناظری»، بنیانگذار یگان ویژه تکاوری در سپاه به واسطه حضور در برنامه «فرمانده» در تلویزیون مشهور شده بود اما پس از مرگش فرماندهان سپاه گفتند که با سپاه قدس نیز همکاری داشته است.
در حالی که دلیل مرگ این فرمانده سپاه پاسداران «عارضه شیمیایی» اعلام شده بود، اما مرگ او ناگهانی بود و در زمان حضور او در یک منطقه دریایی رخ داده بود.
خبرگزاری «تسنیم»، وابسته به سپاه هم در آن زمان علت مرگ محمد ناظری را ایست قلبی اعلام و از کلمه «درگذشت» در مرگ او استفاده کرده بود. در مقابل اما خبرگزاری «فارس»، دیگر رسانه وابسته به سپاه پاسداران از کلمه «شهید» برای او استفاده کرد و نوشت او به دلیل عارضه شیمیایی به جا مانده از جنگ با عراق جان باخته است.
قدرت‌الله منصوری؛ «مرگ در حین نظافت اسلحه»
سرتیپ پاسدار «قدرت‌الله منصوری»، فرمانده قرارگاه «ثامن‌الائمه» نیروی زمینی سپاه پاسداران یکی از فرماندهانی است که خبرهای متقاوتی درباره مرگش مطرح شد. ابتدا گفته شد که او به علت بیماری فوت کرده و بعد دلیل مرگ حادثه هنگام نظافت اسلحه شخصی ذکر شد.
«خبرگزاری صداوسیما» و «باشگاه خبرنگاران جوان» دو رسانه‌ای بودند که ابتدا علت مرگ این فرمانده سپاه را «بیماری» اعلام کردند، اما ساعتی بعد سپاه پاسداران ترجیح داد علت مرگ این فرمانده را یک حادثه اعلام کند.
وفا غفاریان؛ مرگ پس از تصاحب مخابرات توسط سپاه
مرگ «وفا غفاریان»، رییس هیات مدیره شرکت مخابرات ایران و از فرماندهان سابق سپاه با درجه سرتیپی در سال ۱۳۹۱ نیز جزو مرگ‌های مشکوک مطرح شده است.
او پس از مالکیت سپاه پاسداران بر مخابرات به عنوان رییس هیات مدیره آن منصوب شد و پیش از آن سمت‌هایی چون مدیر عامل صنایع دفاعی و مدیرعامل «صا ایران» را بر عهده داشت. در آن سال تعداد دیگری از فرماندهان ارشد سپاه پاسداراننیز فوت شدند که علت مرگ برخی از آن‌ها کماکان مبهم است.
مرگ مشکوک پدر داماد ابراهیم رئیسی
مرگ «حسین نیلی احمدآبادی»، مدیر صنایع الکترونیک صنایع دفاع در دهه ۶۰ نیز در محافل سیاسی مشکوک خوانده شده است. گفته شده که او در سال ۱۳۶۸ در یک ماموریت کاری کشته شده است
او در دوره ریاست‌جمهوری «سیدعلی خامنه‌ای» و دولت «میرحسین موسوی»، یک دوره وزیر معادن و فلزات بود؛ اما در دولت بعد رای نیاورد. نیلی در آخرین سِمت خود مدیریت صنایع الکترونیک سازمان صنایع دفاع را به عهده داشت.
گفته شده که «مقداد نیلی»، داماد رئیسی، پسر حسین نیلی است. اما او و برادرش میثم درباره پدر خود به ندرت سخن گفته‌اند.
سقوط‌های مشکوک
علاوه بر مرگ فردی برخی از فرماندهان سپاه پاسداران، تعدادی از سقوط‌های هواپیماهای فرماندهان مشکوک خوانده شده که از جمله هواپیمای شامل تعدادی از فرماندهان سپاه و ارتش در سال ۱۳۶۰ و هواپیمای «احمد کاظمی»، فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران در سال ۱۳۸۴ است.
درباره مشکوک بودن سقوط هواپیمای حامل «موسی نامجو»، وزیر دفاع، «محمد جهان آرا»، فرمانده سپاه خرمشهر و دیگر فرماندهان ارتش و سپاه از جمله «ولی‌‌الله فلاحی»، جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش و «یوسف کلاهدوز»، قائم‌مقام سپاه پاسداران، نیز روایت‌های مختلفی مطرح شده است.
در سال ۱۳۸۴ نیز سقوط هواپیمای احمد کاظمی و ۱۱ فرمانده دیگر سپاه در بهمن ۱۳۸۴، در نزدیکی ارومیه مشکوک بحث‌برانگیز شد.
در آن زمان، ستاد کل نیروهای مسلح علت وقوع حادثه را از کار افتادن دو موتور هواپیما اعلام کرد. از سوی دیگر، خبرگزاری «فارس» به نقل از یک مقام ارشد سپاه، علت اصلی سقوط هواپیما را تمام شدن بنزین هواپیما گزارش کرد. اما برخی با اشاره به این که هواپیما آتش نگرفته بود و اجساد سالم از آن خارج شدند، این اتفاق را «ابهام‌آلود» توصیف کردند.
در برخی گمانه‌زنی‌ها نیز سقوط این هواپیما جزو اقدامات اسرائیل در ایران در کنار ترور افرادی چون «اردشیر حسین‌پور» خوانده شده که در آن زمان چندان مطرح نشده بود و جمهوری اسلامی درباره آن سکوت می کرد.
«عباس پالیزدار»، دبیر سابق «کمیته تحقیق و تفحص» مجلس شورای اسلامی از قوه قضاییه در یک سخنرانی در «دانشگاه همدان» گفته بود: «در مورد هواپیمای شهید کاظمی، این پرونده را من بررسی نکردهام اما طبق آنچه از شواهد پیدا است، میتوان ماجرا را عمدی دانست و دست یکی از سران وقت سپاه در آن دخیل بود. ما دو سقوط هواپیما داشتیم؛ یکی شهید کاظمی و دیگری شهید دادمان. در مورد دادمان، ماجرا عمدی بود. پرونده هزار صفحهای این را میگوید.»
به جز این موارد دیگری از سقوط هواپیماهای نظامی از جمله سقوط هواپیمای «منصور ستاری»، فرمانده نیروی هوایی ارتش و «عباس بابایی»، فرمانده عملیات این نیرو، نیز مشکوک خوانده شده است، اما علت مبهم مرگ فرماندهان ارشد سپاه پاسداران که نیروی قدس شعبه برون‌مرزی در آن سهم قابل ملاحظه‌ای در سال‌های اخیر یافته، بیشتر از دیگر موارد بوده است.
پس از کشته شدن قاسم سلیمانی نیز برخی از مخالفان دولت روحانی تلاش کردند که دولت را به دادن اطلاعات فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران به آمریکا متهم کنند.
این روایت‌ها اما در تناقض با دیگر روایت‌های حامیان حکومت است که به نقل از قاسم سلیمانی، بیان می‌کردند که او می‌گفته، آمریکا اطلاعاتش را در اختیار دارد و می‌تواند او را در خارج از کشور هر زمان ترور کند، اما این موضوع نیاز به یک تصمیم سیاسی بزرگ دارد که هنوز مقامات ایالات متحده به آن نرسیده‌اند.
احسان مهرابی
ایران‌وایر