خانواده‌های خدمه نفتکش سانچی با طرح شکایت، گواهی فوت صادرشده عزیزانشان را لغو کرده‌اند و چشم‌انتظارند تا بلکه از دادگاه‌های بین‌المللی خبر تازه‌ای به دست آورند
با گذشت شش سال از سوختن و غرق‌شدن «نفتکش سانچی» متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران در تاریخ ۱۶ دی‌ماه سال ۱۳۹۶ طی یک حادثه، نه‌تنها ابهام ماجرا برطرف نشده است، بلکه برخی خانواده‌های خدمه همچنان مدعی‌اند که فرزندانشان زنده‌اند.
خانواده‌های خدمه نفتکش سانچی با طرح شکایت، گواهی فوت صادرشده عزیزانشان را لغو کرده و منتظرند تا از دادگاه‌های بین‌المللی خبر تازه‌ای به دست بیاورند.
نظر خانواده‌ها درباره سرنوشت خدمه کشتی سانچی پس از سانحه در طول سال‌های گذشته متفاوت بوده است. برخی مدعی شده‌اند بر اساس شواهد، فرزندانشان خود را به سواحل محل حادثه رسانده و آنجا زندانی شده‌اند و برخی دیگر مانند پدر یکی از مفقودشدگان با استناد به برخی شواهد ادعا کرده است افراد بازمانده از طریق فرودگاه پیام به مقام‌های یکی از نهادها در داخل ایران تحویل داده شده‌اند.
اما جمهوری اسلامی در مدت شش سال گذشته بر یک روایت پافشاری دارد و آن کشته‌شدن ۳۲ خدمه نفتکش سانچی در اثر انفجار، خفگی ناشی از دود و سوختن در شعله‌های آتش است.
این درحالی است که پیداشدن پیکر سه تن از خدمه و مفقود ماندن ۲۹ نفر دیگر باعث شده است روایت رسمی اعلام‌شده پذیرفته نشود. در این میان برخی خانواده‌ها با دریافت غرامت دست از پیگیری ادعای خود کشیده‌اند، اما ۹ خانواده با رد پذیرش مرگ عزیزانشان، گواهی فوت آن‌ها را با حکم دادگاه باطل کرده‌اند.
اما ۲۸ دی‌ماه سال ۱۴۰۱ مسعود ستایشی، سخنگوی قوه قضاییه، با رد وجود هرگونه مدارکی مبنی بر زنده‌بودن خدمه سانچی، این ادعا را از اساس دروغ و «ادعایی بدون پشتوانه و قصه‌پردازی رسانه‌های معاند» خواند.
این در حالی است که ابهام در امکان خروج خدمه از طریق قایق‌های نجات همچنان حل نشده است. مقام‌های جمهوری اسلامیبرخلاف برخی شواهد که در صورت صحت اثبات می‌کنند دست‌کم برخی خدمه با یک قایق نجات از نفتکش خارج شده‌اند، تاکید دارند که هیچ‌کدام از قایق‌های نجات رهاسازی نشده‌اند.
رضا عبداللهی، وکیل هفت خانواده خدمه سانچی در ایران، مدعی است مقام‌های قضایی شواهد و اسناد به‌دست‌آمده را نادیده می‌گیرند.
عبداللهی با رد ادعای کشته‌شدن تمامی خدمه در داخل نفتکش گفته است: «شرکت ملی نفتکش اصرار عجیبی دارد که همه خدمه در کشتی بوده‌اند و در همان لحظات اول هم فوت کرده‌اند. قبول، کشتی را از آب بیرون بیاورند. اگر یک کیلو استخوان هم پیدا شد، ما می‌پذیریم که همه بچه‌ها در کشتی فوت کرده‌اند.»
روزنامه هم‌میهن بهمن‌ماه سال ۱۴۰۱ ضمن گفت‌وگو با برخی خانواده‌های مفقودشدگان سانحه سانچی، دلایل آن‌ها برای زنده‌ماندن فرزندانشان را منتشر کرد. در این گفت‌وگوها پدر یکی از مفقودشدگان مدعی شد بر اساس اسنادی که در اختیار آن‌ها قرار گرفته است فرزندانشان تحویل یکی از نهادهای حکومت در تهران شده‌اند.
عبدالله عبداللهی، پدر سجاد عبداللهی، تاکید کرده است: «توانستیم به فیلمی دسترسی پیدا کنیم که کارکنان کشتی از قایق نجات پیاده شده‌اند و یک دریابان و یک کارشناس برای صحت جعلی نبودن صحنه‌ها، آن را بررسی کردند.»
عبداللهی بر این باور است که خانواده‌ها اسنادی در اختیار دارند که نشان می‌دهند تعدادی از کارکنان نفتکش سانچی در فرودگاه پیام تحویل مقامات ایرانی شده‌اند. این پدر داغدار با رد سیاسی بودن نظر خود بر جنبه‌های امنیتی ماجرا تاکید دارد.
عبداللهی با تکرار ادعای در اختیار داشتن دست‌کم ۸۴ سند محرمانه از‌جمله یک عکس که اثبات زنده‌بودن خدمه سانچی است، تصریح کرده: «بچه‌ها را به ما تحویل بدهند، من تعهد می‌دهم رضایت همه را جلب کنم، فقط آن‌ها را به ما برگردانند.»
اشاره عبداللهی به بار کشتی و اخباری است که در آن‌ها ادعا شده علاوه بر بار اصلی سانچی که میعانات سبک به مقصد کره جنوبی بوده، این نفتکش اسناد یا محموله محرمانه‌ای را برای دولت کره شمالی حمل می‌کرده و پیش از حادثه این بار از نفتکش خارج شده است.
اما مقام‌های قضایی و شرکت ملی نفتکش ایران به‌طور کلی اسناد و اخبار درباره سرنوشت متفاوت خدمه سانچی را رد می‌کنند و خانواده‌های آن‌ها را قربانی سناریوسازی برای دریافت غرامت در آمریکا می‌دانند.
مسئله دیگری که بر ابهام ماجرای غرق‌شدن نفتکش سانچی افزوده، تایید دریافت تماس‌هایی از سیم‌کارت خدمه طی سال‌های گذشته است. مادر حامد بهاری، از خدمه کشتی، مدعی است برادر او تماس‌هایی از مالدیو دریافت کرده که ادعای گروگان بودن حامد در آن مطرح بوده است.
خانواده بهاری بر ادعای انتقال فرزندشان به ایران تاکید دارند و گفته‌اند: «بر اساس اطلاعات جدید، بچه‌های ما دو، سه ماه در چین و تایوان بودند و بعد به ایران منتقل شدند. سیگنال‌های گوشی بچه‌ها از طریق یک شرکت آلمانی بررسی شده و مشخص است که گوشی حامد آخرین بار در دهم تیرماه سال ۱۴۰۱ فعال بوده است.»
اما همسر ابوذر نظامی، دیگر خدمه مفقود شده، ادعایش بر مبنای صحبت یکی از کارمندان شرکت ملی نفتکش است که در اولین روز حادثه طی تماسی گفته یک قایق از کشتی جدا شده است، ادعایی که با سخنان مدیران شرکت ملی نفتکش مبنی بر رهانشدن قایق‌های نجات متفاوت است.
احمد ذاکری، یکی دیگر از وکلای خانواده خدمه سانچی در ایران، نیز از تناقض در اطلاعاتی که مسئولان در اولین روزهای حادثه به خانواده‌ها داده‌اند انتقاد کرد، اطلاعاتی مبنی بر اینکه خدمه نجات یافته‌اند و در سواحل تایوان در حال تجدید قوا به سر می‌برند، اما پس از مدتی اعلام شد این خبر اشتباه بوده است.
ذاکری وجود اسناد محرمانه‌ای که در اختیار دولت آمریکا است را تایید و اعلام کرده است از محتوای آن اطلاعی در دست نیست که این نیز در تناقض با ادعای برخی از خانواده‌ها مبنی بر مشاهده این اسناد است.
دیگر ابهام پرونده به انتشار فایل صوتی باز‌می‌گردد که به نظر می‌رسد دقایقی پیش از انفجار ضبط شده است. انتشار این فایل درحالی‌که مقام‌های جمهوری اسلامی مدعی‌اند به‌دلیل شدت آتش‌سوزی هیچ فایلی در اختیار ندارند، تردیدها را بیشتر کرده است.
در این فایل صدای خدمه شنیده می‌شود که از لحظه اصابت کشتی چینی به سانچی صحبت می‌کنند و نگران شدت آتش در کشتی‌اند و در پایان صدای انفجار به گوش می‌رسد.
شهرام فرحبد، مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش ایران، مدعی است روایت رسمی جمهوری اسلامی ایران مطابق روایت دیگر کشورهای درگیر این پرونده است و بر اساس تمامی بررسی‌ها، شدت آتش، حرارت و دود ناشی از آن امکان زنده‌بودن خدمه را منتفی می‌کند.
فرحبد مسئله رهاشدن یکی از قایق‌ها را نیز به استناد تصاویر کشتی نادرست می‌داند و می‌گوید: «در تصاویر پایه‌های نگهدارنده قایق نجات در موقعیت اولیه خود هستند که به‌وضوح بیانگر استفاده‌نشدن از قایق نجات است.»
در این میان، خبرنگار خبرگزاری رکنا در گزارشی مدعی شده مهم‌ترین سند خانواده‌ها که عکس قرارداشتن تعدادی از خدمه روی عرشه کشتی سانچی در زمان آتش‌سوزی است را مشاهده کرده، اما خانواده‌ها به دلایل محرمانه از انتشار این عکس خودداری کرده‌اند. به گفته خانواده‌ها، این عکس سندی است که با استناد به آن گواهی فوت عزیزانشان لغو شده است.
میلاد آروی، یکی از خدمه که پیکرش در روز دوم حادثه پیدا شد، معمای دیگر این پرونده است. شرایط پیکر میلاد آروی ادعای مقام‌های شرکت ملی نفتکش را مبنی بر اینکه خدمه به‌دلیل شدت آتش و دود ناشی از سوختن میعانات داخل نفتکش خفه شده‌اند و تحت‌فشار آتش و آب وارد شده به کشتی، پیکرهایشان از بین رفته است تایید نمی‌کند. باتوجه‌به این نکته که محل کار میلاد در بخش زیرین کشتی بوده، این سوال مطرح است که چگونه خود را به محل کشف پیکرش رسانده است.
شش سال از حادثه برخورد سانچی با کشتی کریستال چین گذشته است و باقیمانده این نفتکش در اعماق دریا قرار دارد، جایی که شاید راز سانچی را بتوان کشف کرد، رازی که خانواده‌ها مدعی‌اند می‌تواند زنده و حتی زندانی بودن فرزندانشان را اثبات کند.