ورود مجدد اصلاح‌طلبان به رقابت‌های سیاسی و عرصه قدرت در ایران و پیروزی مسعود پزشکیان، حاصل تفاهم کلیت نظام بر سر این موضوع است
مردی که خود را تابع محض خامنه‌ای می‌داند ولی مدعی است به‌دلیل پیشینه خانوادگی و کارنامه مسئولیت‌هایش نمایندگی اقوام ایران را برعهده دارد و با خواسته‌های آنان آشناست، سرانجام نامش به‌عنوان نهمین رییس‌جمهوری اسلامی ایران اعلام شد.
پزشکیان با پایین‌ترین میزان مشارکت مردمی در انتخابات ریاست جمهوری بر مسند دولت چهاردهم خواهد نشست. موفقیت او در انتخابات بیش از آنکه حاصل توافق مردم ایران با تداوم سیاست‌های جمهوری اسلامی باشد، نتیجه شکل گرفتن بزرگ‌ترین موج مخالفت عمومی با وضع موجود و مشروعیت نظام است.
بسیاری عقیده دارند ورود مجدد اصلاح‌طلبان به رقابت‌های سیاسی و عرصه قدرت در ایران و پیروزی مسعود پزشکیان، حاصل تفاهم کلیت نظام بر سر این موضوع است که در شرایط آشفته فعلی و با توجه به افول چشمگیر مشروعیت نظام اسلامی، راهی جز استفاده از گزینه‌ای در حلقه دوم قدرت برای عبور از بحران وجود ندارد.
معاونت سلامت وزارت بهداشت در سال‌های ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ و پس از آن وزارت بهداشت دولت دوم خاتمی آغاز ورود رسمی و پررنگ مسعود پزشکیان در عرصه سیاست است.
وزیری که در کابینه خاتمی شاید تنها چهره غیر اصلاح‌طلب شناخته می‌شد، پس از پایان دولت پنجم از سال ۱۳۸۴ در مجالس هشتم تا مجلس دوازدهم نمایندگی مردم تبریز را برعهده داشت.
رد صلاحیت پزشکیان در مراحل ابتدایی ثبت‌نام انتخابات مجلس دوازدهم، اعتراض علی خامنه‌ای را در پی داشت. این اعتراض موجب شد پزشکیان در انتخابات سال ۱۴۰۲ مجلس شورای اسلامی تایید صلاحیت و انتخاب شود.
پزشکیان در دو انتخابات سال ۱۳۹۲ و ۱۴۰۰ ریاست جمهوری نیز ثبت‌نام کرده بود. سال ۹۲ پس از ثبت‌نام هاشمی رفسنجانی کناره‌گیری کرد و در سال ۱۴۰۰ رد صلاحیت شد.
سخنان پزشکیان در مجلس، پس از رد صلاحیت، مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. او در نطق اعتراضی‌اش گفت: «مردم پشت سر ما حرف‌های خوبی نمی‌زنند.»
شاید آنچه باعث شده است بخشی از اصلاح‌طلبان تایید صلاحیت پزشکیان را فرصتی برای بازگشت به قدرت بدانند، واکنش او به سرکوب‌های سال ۸۸، کشته‌شدن مهسا امینی و سخنان اندکس متفاوتش درباره جنبش اعتراضی در سال ۱۴۰۱ باشد.
از سوی دیگر، مواضع روشن پزشکیان در تبعیت کامل از علی خامنه‌ای و اصرار بر ذوب در ولایت بودن، نشان می‌دهد او کم‌ترین زاویه را با رهبر حکومت اسلامی دارد.
حمایت بخش بزرگی از نیرو‌های نزدیک به بیت رهبر جمهوری اسلامی مانند وحید حقانیان از مسعود پزشکیان نیز روشنگر آن است که در هسته اصلی قدرت نظام نیرویی مورد اعتماد است.
پزشکیان در سال ۸۸ گفته بود: «ولایت فقیه همه چیزی است که زندگی، اعتقاد و باورمان را از آن داریم.»
یکی از مواضع قابل دفاع پزشکیان زیر سوال‌بردن علت مرگ رامین پوراندرجانی پزشک بازداشتگاه کهریزک از سوی پزشکی قانونی است.
مسعود پزشکیان در پرونده کشته‌شدن زهرا کاظمی، روزنامه‌نگار ایرانی-کانادایی، مدعی شد آثار ضرب و جرح بر بدن او وجود نداشته است و این موضوع تلاش آشکار او در مقام وزیر بهداشت وقت برای پنهان‌کردن واقعیت در این پرونده توصیف شده است.
نهمین رییس‌جمهوری حکومت اسلامی متولد هفتم مهر ۱۳۳۳ در شهرستان مهاباد است. پدر او آذربایجانی و مادرش کُرد و اهل شهر ارومیه است. هنگام تولد مسعود، خانواده او ساکن مهاباد بودند.
پزشکیان هم‌زمان با آغاز به کار حکومت جمهوری اسلامی در سال ۱۳۵۷ دهه دوم زندگی‌اش را پشت سر گذاشته بود، اما اطلاعاتی از سوابق سیاسی او پیش از آن سال در دسترس نیست.
طی ایام انتخابات تصاویری از برادران و خواهر پزشکیان در ارومیه منتشر شد. محمود پزشکیان فرهنگی بازنشسته است و یوسف برادر دیگر او در درگیری‌های سال ۱۳۵۸ کشته شده است.
پزشکیان تحصیلات ابتدایی‌اش را در زادگاهش مهاباد گذراند و سپس به مرکز استان رفت و در هنرستان کشاورزی ارومیه دیپلم صنایع غذایی گرفت.
پس از اخذ دیپلم در سال ۱۳۵۲ برای خدمت سربازی به زابل منتقل شد و در همین دوره بود که به پزشکی علاقه پیدا کرد.
مسعود پزشکیان در سال ۱۳۵۴ پس از خدمت سربازی، دیپلم دومش را در رشته طبیعی (علوم تجربی) گرفت و در سال ۱۳۵۵ در رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز پذیرفته شد.
او دوره پزشکی عمومی را در سال ۱۳۶۴ به پایان رساند و شروع به تدریس فیزیولوژی در دانشکده پزشکی کرد. در سال ۱۳۶۹ در رشته جراحی عمومی از دانشگاه علوم پزشکی تبریز تخصص گرفت و در سال ۱۳۷۲ موفق به اخذ مدرک فوق‌تخصص جراحی قلب از دانشگاه علوم پزشکی ایران شد.
او در بیمارستان قلب شهید مدنی تبریز استخدام شد و بعد‌ها ریاست همین بیمارستان را برعهده گرفت. به گفته برخی از دانشجویان در آن سال‌ها، پزشکیان طی دوره انقلاب فرهنگی مسئولیت گزینش اساتید دانشگاه را برعهده داشته است.
منتقدان مسعود پزشکیان تاکید دارند او با تفکری مشابه دیگر انقلابیون، برخی چهره‌های دانشگاهی را کنار گذاشت. اما رییس دولت چهاردهم با رد این موضوع مدعی است که در آن دوران موجب حفظ برخی اساتید با تفکرات مخالف خود شده است.
همانند سعید جلیلی، مسعود پزشکیان نیز با آغاز جنگ راهی جبهه شد. او در دوران جنگ ایران و عراق مسئول اعزام گروه‌های پزشکی به جبهه بود و از نیرو‌های نزدیک به برادران باکری، فرماندهان لشکر ۳۱ عاشورا، شناخته می‌شد.
پزشکیان در ایام تحصیل در رشته پزشکی با فاطمه مجیدی آشنا شد و با او ازدواج کرد. حاصل این ازدواج سه پسر و یک دختر است. در سال ۱۳۷۳ بر اثر یک سانحه رانندگی همسر و یکی از پسران پزشکیان جان خود را از دست دادند و از آن زمان او ازدواج نکرده است.
دختر مسعود پزشکیان زهرا، فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی‌ارشد در رشته پتروشیمی، طی ایام انتخابات و هنگام ثبت‌نام و در سفر‌های استانی همراه او بود.
مهدی پزشکیان دانشجوی دکتری رشته برق و پسر بزرگ او یوسف دارای مدرک دکتری فیزیک و عضو هیئت‌علمی دانشگاه سهند است.
پزشکی که با عنوان «طبیب ایران» پا به عرصه رقابت انتخابات ریاست جمهوری گذاشت، مدعی آغاز مجدد مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی با غرب، توقف گشت‌های ارشاد و سرکوب زنان و دختران ایران به‌بهانه حجاب اجباری و حل مشکلات اقتصادی و رفع فیلترینگ است.
وعده‌هایی که باید دید آیا توان انجامشان را دارد یا مانند محمد خاتمی و حسن روحانی در پایان دوره‌اش از ناتوانی برابر هسته سخت قدرت سخن خواهد گفت.