مسعود پزشکیان، رئیس جمهور، در یک سخنرانی خبر داد که خواستار بازگشت تمام دانشجویان معترض اخراج شده از دانشگاه‌ها و بازنگری در پرونده استادان اخراجی شده است.
او همچنین خواهان آن شد که پرونده تمامی اساتیدی که یا اخراج شده یا قرارداد کاری آن‌ها با دانشگاه‌ها لغو شده، مورد بازنگری قرار گیرد.
او گفت از وزرای مربوطه خواسته است که «همه اساتیدی که به هر طریقی دانشگاه لغو قرارداد کرده یا اخراج کرده است را بازنگری کنند و دانشجویان را برگردانند».
مسعود پزشکیان که روز پنج‌شنبه، هشتم شهریور، در آیین معارفه وزیر جدید علوم و تحقیقات و فناوری سخن می‌گفت از تعدد دانشگاه‌ها در کشور نیز انتقاد کرد.
مسعود پزشکیان در مورد دانشجویان معترض و اخراجی از دانشگاه‌های کشور گفت: باید دید یا حرفش حق است که اگر حق است، باید پذیرفت یا اینکه اگر اشتباه می‌گوید، هدایت شود.
به گفته او، «دانشجو نمی‌تواند آمد بدی باشد؛ او کسی است که فردای مملکت است و باید بتواند سوال کند».
آقای پزشکیان افزود که به وزیران تأکید کرده که پرونده تمامی اساتیدی را بازنگری کنند که دانشگاه به هر طریقی قرارداد آن‌ها را لغو کرده یا آن‌ها را اساسا اخراج کرده است.
شمار دانشجویان اخراج شده از دانشگاه‌های سراسر کشور معلوم نیست، اما ارزیابی می‌شود هزاران جوان از نخستین سال روی کار آمدن جمهوری اسلامی که با «انقلاب فرهنگی» با حمایت رهبر نظام دانشگاه‌ها را بست، تاکنون اخراج شده باشند.
پس از اعتراضات سال ۱۴۰۱، فشارها بر دانشجویان معترض و استادان حامی اعتراضات شدت یافته است.
رویه جمهوری اسلامی در برخورد با استادان غیرهمسو، به طور معمول اخراج، تعلیق یا بازنشستگی اجباری بوده است.
طی سال‌های اخیر دخالت نهادهای امنیتی در دانشگاه‌ها به اندازه‌ای افزایش یافته که علاوه بر دانشجویان، استادان معترض نیز از سوی حراست دانشگاه و نهادهای امنیتی احضار و بازجویی می‌شوند.
در حالی که صدها استاد دانشگاه ایران نیز در طول بیش از ۴۵ سال حکومت جمهوری اسلامی ایران میهن خود را ترک کرده و راهی کشورهای جهان شدند، و همزمان صدها دانشجوی نخبه در دانشگاه‌های غرب پذیرفته شدند، در دوران دولت ابراهیم رئیس موج دیگری از برخورد با اساتید رخ داد.
در این میان شماری از استادانی هم که به نحوی از اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» حمایت کرده بودند، اخراح شده یا با عنوان لغو قرارداد، کار خود را از دست دادند.
مسعود پزشکیان خود پیش از روی آوردن به سیاست، جراح قلب و رئیس دانشکده پزشکی تبریز بوده است.
او در سخنان روز پنج‌شنبه خود تأیید کرد که شمار زیادی از نخبه‌های رشدیافته در دانشگاه‌های ایران از کشور رفته‌اند. او گفت: «چند درصد نخبه‌ها در مملکت می‌مانند؟ چرا نمی‌مانند؟ چگونه تربیت کرده‌ایم که نخبه‌های ما می‌روند و می‌خواهند برای جای دیگری کار کنند؟».
به گفته او، نخبگان و اساتید «می‌روند، بدون آن‌که حتی پشت سرشان را نگاه کنند».
او خود یکی از دلایل موج گریز اساتید از دانشگاه‌های کشور را در این دانست که «یک جوانی را رئیس دانشگاه کرده‌ایم که به خود اجازه می‌دهد چهار تا حرف آن‌چنانی» هم به اساتید باتجربه بزند، در حالی که «باید به همه افراد با هر گرایش احترام گذاشته شود».
به گفته پزشکیان، هیچ مشکلی در دنیا نیست که راه حل علمی نداشته باشد، «آن هم نه یک راه حل بلکه شاید چند ده راه حل»، اما مشکلی که ما داریم این است که «یا راه حل علمی را نمی‌دانیم یا می‌دانیم و مهارتش را نداریم یا هم می‌دانیم و هم مهارت آن را داریم اما دل‌مان نمی‌خواهد برای آن کاری بکنیم».
رئیس‌جمهور جدید ایران با انتقاد از تعدد دانشگاه‌های کشور گفت این همه دانشگاه برای چیست؟ «با چه کیفیتی؟ برای حل چه مشکلی؟»
او گفت تا پیش از آن‌که رئیس‌جمهور شود، همواره با خود می‌اندیشید که دانشگاه‌ها باید مشکلات جامعه را حل کنند، به این نحو که مشکل اقتصاد را به اساتید اقتصادی دانشگاهی محول کرد، مسائل فنی را به اساتید این عرصه سپرد و الی آخر، «اما حالا که رئیس‌جمهور شده‌ام، نمی‌دانم این فکر خود را چطور می‌توانم عملی کنم».
به گفته او، این همه دانشگاه در ایران «تنها پول می‌خواهند» در حالی که در آمریکا دانشگاه‌ها برای اجرای پروژه‌ها پول می‌گیرند، محل کسب درآمد و همچین خلاقیت و نوآوری و حل مسائل هستند.
پزشکیان در میانه سخنان روز پنج‌شنبه خود در حالی که از احترام به اساتید سخن می‌گفت، خود از یک استاد دوره مدیریت در کشور تایلند با عبارات طعنه‌آمیزی یاد کرد.
او گفت یک تیم ۹ نفره از رؤسای دانشگاه‌های پزشکی ایران، شامل او از تبریز، برای گذراندن دوره مدیریت به تایلند اعزام شده بود. او اظهار داشت اولا به ما برخورده بود که ما که مثلا از انقلاب‌مان در جهان حرف می‌زنیم این دوره را باید در تایلند ببینیم و تازه یک زن کوتاه‌قد هم وارد کلاس شد و از ما پرسید شما کی هستید؟ و ما قیافه (گرفتیم) و خود را معرفی کردیم و گفتیم ما رؤسای دانشگاه‌های پزشکی ایران هستیم تازه غیر از چند صد دانشگاه دیگر علوم و دانشگاه آزاد که در ایران داریم…
مسعود پزشکیان هفته گذشته برای تمامی ۱۹ وزیر خود شامل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد گرفت و روز سه‌شنبه نیز با علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی که از دولت او حمایت کرده، دیدار کرد.
حسین سیمایی صراف وزیر جدید علوم، تحقیقات و فناوری است که جانشین محمدعلی زلفی‌گل، وزیر دولت ابراهیم رئیسی، شد. محمدرضا ظفرقندی نیز در این دولت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است که کمترین میزان رأی اعتماد در میان ۱۹ وزیر به او در مجلس داده شد.
معلوم نیست درخواست رئیس‌جمهور جدید برای بازگرداندن دانشجویان و اساتید اخراجی به مراکز علمی در عمل چگونه اجرا شود، اما او گفت همه عوامل «برای وفاق ملی» و به کارگیری نیروی انسانی و اینکه چگونه افراد نخبه و توانمند را به کار بگیریم، باید به دولت کمک کنند.
خبر صدور دستور بازگشت دانشجویان اخراجی کمتر از یک هفته پس از آن منتشر می‌شود که یک نهاد صنفی دانشجویان در دانشگاه شریف با اشاره به شعارهای مطرح شده از سوی وزیر علوم دولت جدید ایران، از او خواست که استادان اخراج‌شده از این دانشگاه را به کار بازگرداند.
روزنامه اعتماد شهریورماه سال گذشته در گزارشی فهرستی از ۵۲ استاد اخراج‌شده از دانشگاه‌های ایران را منتشر کرد که نشان می‌داد موج اخیر اخراج استادان دانشگاه از ابتدای دولت ابراهیم رئیسی در سال ۱۴۰۰ آغاز شده است.
مسعود پزشکیان در انتخابات غیرمعمول ۱۲ خرداد، که زمان کوتاهی بعد از کشته شدن ابراهیم رئیسی در سانحه سقوط بالگرد، برگزار شد، با کسب ۵۴ درصد از آرا به ریاست‌جمهوری رسید. در صورت درستی گزارش‌های حکومتی در مورد داده‌های انتخابات، در دور نخست بیش از ۶۰ درصد و در دور دوم حدود ۵۰ درصد از دارندگان حق رأی به پای صندوق‌ها نرفتند.