شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیهٔ اروپا، با انتشار یک بیانیهٔ مشترک، ایران را به «اشغال» جزایر سه‌گانۀ ایرانی در خلیج فارس متهم کرده و خواستار پایان این وضعیت شدند. ایران این ادعا را «اتهامی عبث» نامید.
در این بیانیه که چهارشنبه ۲۵ مهر منتشر شده، از جمهوری اسلامی خواسته شده در راستای منشور ملل متحد مبنی بر احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی دیگر کشورها به «اشغال» جزایر سه‌گانه که آنها را متعلق به «امارات متحده عربی» دانسته‌اند، پایان دهد.
در این بیانیهٔ بی‌سابقه به‌صراحت آمده که حاکمیت ایران بر سه جزیرهٔ تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی، براساس قوانین بین‌المللی، «نقض حاکمیت» امارات و «تخلف» محسوب می‌شود.
امارات متحده عربی دهه‌ها است که همواره ادعاهایی را بر سر مالکیت این جزایر سه‌گانه در آب‌های خلیج فارس مطرح می‌کند و شماری از کشورهای عربی نیز، به‌ویژه در دوره‌های افزایش تنش سیاسی با جمهوری اسلامی، از این ادعا حمایت کرده‌اند.
اما حمایت اتحادیهٔ اروپا از چنین ادعایی تاکنون سابقه نداشته، ضمن آن‌که صدور این بیانیۀ مشترک همزمان است با افزایش تنش‌ها میان ایران و غرب بر سر حملهٔ موشکی سپاه به اسرائیل و حمایت جمهوری اسلامی از روسیه در تهاجم نظامی این کشور به اوکراین که در هر دو مورد موجب برقراری برخی تحریم‌ها از جانب اتحادیه اروپا علیه ایران شده است.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در واکنش به این بیانیه گفته است که بخش ایران در بیانیه مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس «پیام‌های زیادی در خود دارد».
عراقچی اروپا را به اتخاذ روش «تقابل» به جای پیشنهاد تهران مبنی بر «همکاریِ با احترام»، متهم کرده و ازجمله به تحریم شرکت‌های هواپیمایی ایران به‌دلیل حملهٔ موشکی ایران به اسرائیل از از سوی اتحادیهٔ اروپا اشاره کرده است.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی همچنین ادعای «اشغالگری» جزایر سه‌گانه از سوی اروپا علیه ایران را «اتهامی عبث» نامیده و گفته است «جزایر سه‌گانه همیشه متعلق به ایران بوده و تا ابد نیز چنین خواهد بود».
سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز دربارهٔ حمایت اروپا از ادعای امارات نسبت به جزایر سه‌گانهٔ ایرانی، گفت: «لحن کشورهای اروپایی در خصوص جزایر سه‌گانه ایرانی ناشی از سیاست انفعال و باج دهی آنها» در مقابل اسرائیل است.
اسماعیل بقایی در عین حال با انتقاد از کشورهای عربی، افزود: «انتظار می‌رفت کشورهای منطقه از فرصت نشست مشترک با سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا که بعضی از آنها جزو تأمین‌کنندگان اصلی تسلیحات و نیز حمایت سیاسی» از اسرائیل هستند، برای «پاسخگو کردن آنها و توقف نسل‌کشی و تجاوزات» این کشور استفاده می‌کردند.
علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی در امور بین‌الملل نیز دربارهٔ بیانیهٔ یادشده گفت که ایران به‌عنوان «صاحب اصلی جزایر سه‌گانه با دقت تحرکات بدخواهان منافع ملی و منطقه‌ای را رصد نموده و پاسخ لازم را در مورد هرگونه تجاوزی به خاک کشورمان خواهد داد و قطعیت این تعلق، با چنین نشست‌های سست‌پایه و ادعای‌های بی‌اساس خدشه‌دار نخواهد شد.»
در واکنش به این بیانیه، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت ایران، در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس در جایگاهی نیستند که در مورد سرزمین بزرگ ایران اظهار نظر کنند.»
خرداد امسال چین نیز در یکی از بندهای بیانیۀ مشترکی که پس از یک نشست مشترک با امارات متحدۀ عربی داشت، از ادعای ارضی امارات بر جزایر سه‌گانه حمایت کرده بود که خشم مقامات جمهوری اسلامی را برانگخیت.
با این حال، سخنگوی وزارت خارجه چین پس از واکنش مقامات جمهوری اسلامی موضع کشورش در این مورد را «موضعی ثابت» خواند و بار دیگر خواستار «حل اختلافات» ایران و امارات متحده عربی از طریق گفت‌وگو و مشورت شد.
پیش از آن در دی ماه ۱۴۰۲ نیز حمایت مسکو از ادعای امارات در مورد جزایر سه‌گانه خبرساز شده بود و واکنش تند مقامات جمهوری اسلامی را برانگیخته بود.
در آن زمان، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در اجلاس کشورهای عربی در مراکش، بیانیۀ مشترکی را امضا کرد که در یکی از بندهای آن به حق امارات برای اقامه دعوی علیه ایران در رابطه با جزایر سه‌گانه اشاره شده بود.
تأکید بر توقف برنامهٔ موشکی و پهپادی ایران
در بیانیهٔ مشترک شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیهٔ اروپا، ضمن تأکید بر اهمیت تعامل دیپلماتیک با ایران به‌منظور پیگیری سیاست «تنش‌زدایی منطقه‌ای»، همچنین آمده است که ماهیت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی باید صلح‌آمیز باقی بماند و برنامهٔ تولید موشک‌های بالستیک و پهپادهای بدون سرنشین و فناوری‌هایی که امنیت منطقه و فراتر از آن را تهدید می‌کند نیز باید متوقف شود.
در این بیانیه، با تأکید بر این‌که اتحادیهٔ اروپا و شورای همکاری خلیج فارس همچنان دربارهٔ فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی به «دیپلماسی» تعهد دارند، از حکومت ایران خواسته شده سیاست تنش‌زدایی منطقه‌ای را دنبال کند.
شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیهٔ اروپا در عین حال از پیشرفت برنامۀ هسته‌ای جمهوری اسلامی طی پنج سال اخیر که بازگشت به توافق برجام را دشوار کرده، ابراز تأسف کرده‌اند.
در این بیانیه از ایران خواسته شده است که براساس معاهدۀ منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، تعهدات پادمانی خود را به‌طور کامل اجرا کند.
این بیانیهٔ مشترک به‌روشنی تأکید کرده که برنامهٔ هسته‌ای جمهوری اسلامی هرگز نباید توسعه یابد و به سمت دستیابی به سلاح هسته‌ای حرکت کند.
در همین حال در این بیانیه چندبار بر ضرورت اهمیت «عدم مداخله در امور داخلی و پرهیز از توسل به زور یا تهدید» دیگر کشورهای منطقه نیز تأکید شده و تعهد این شورا و اتحادیه بر عاری بودن خلیج فارس و منطقه از سلاح‌های هسته‌ای نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
پیش از این نیز رهبران هفت کشور صنعتی و پیشرفته جهان در بیانیه‌ای، به جمهوری اسلامی هشدار دادند که فعالیت‌های خود در زمینه غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند.
رهبران گروه ۷ اعلام کرده بودند که «هیچ توجیه غیرنظامی معتبری» برای این میزان غنی‌سازی اورانیوم در ایران وجود ندارد.
هشدار آنها بعد از آن مطرح شد که خبرگزاری رویترز ۲۴ خرداد به نقل از یک گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد که ایران به سرعت سانتریفوژهای دیگری را در واکنش به قطعنامه شورای حکام، در تأسیسات فردو نصب کرده است.