بغداد، بوشهر، بمبئی؛ داستان مجموعه چینی ۱.۲۵ میلیارد دلاری که به موزه بریتانیا اهدا شد

موزه بریتانیا به‌زودی مالک مجموعه‌ای از ظروف چینی به ارزش ۱.۲۵ میلیارد دلار می‌شود؛ گران‌ترین هدیه‌ای که تاکنون به یک موزه بریتانیایی اهدا شده است.

این اقلام که از بنیاد سِر پرسیوال دیوید (Sir Percival David Foundation) به موزه اضافه می‌شوند، مجموعه آثار چینی این موزه را به یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های موجود در خارج از کشورهای چینی‌زبان تبدیل می‌کنند.

قدمت این آثار ارزشمند متفاوت است و به قرن سوم تا قرن بیستم می‌رسد. با اهدای این مجموعه، تعداد ظروف چینی موزه بریتانیا به ۱۰ هزار قطعه خواهد رسید.

موزه بریتانیا

سر پرسیوال دیوید (۱۸۶۴ــ ۱۷۹۲) با وجود نام انگلیسی‌ که دارد، اصالتا عراقی بود. او در بمبئی و در خانواده‌‌ای از مهاجران یهودی از بغداد به دنیا آمد و بزرگ شد. جد بزرگ او در بوشهر درگذشت. شهری که خانواده در راه مهاجرت به هند چند سالی آنجا ساکن بودند و باعث شد دیوید زبان فارسی را به طور کامل بیاموزد.

دیوید یکی از هفت فرزند ساسون بن صالح، تاجر ثروتمندی بود که به عنوان خزانه‌دار ارشد پاشاهای محلی عثمانی در بغداد خدمت می‌کرد. اکثر خانواده او اواخر دهه ۱۸۲۰، مجبور شدند بغداد را ترک و به بوشهر مهاجرت کنند، جایی که ساسون بن صالح اواخر سال ۱۸۲۹ درگذشت.

 سایر اعضای خانواده در مهاجرت دوم، به هند رفتند. در زمان مهاجرت دیوید ساسون به بمبئی، سرشناس‌ترین و ثروتمندترین سرمایه‌دار این شهر تاجری پارسی به‌ نام هرمزجی بهمن‌جی وادیا بود. به علت دانستن زبان فارسی و آشنایی با ایران، روابط کاری دیوید با پارسیان هند، یعنی زرتشتیان ایرانی‌تباری که چندین قرن پیش به هند مهاجرت کرده بودند، به‌تدریج شکل گرفت و مستحکم شد.

دیوید ساسون (نشسته) در کنار پسرانش/ مالکیت عمومی

دیوید ساسون در سال ۱۸۵۳، به دلیل وفاداری به ولیعهد امپراتوری بریتانیا و کمک به گسترش منافع تجاری بریتانیا در هند، شهروند بریتانیا شد .

پس از درگذشت او، دو پسر بزرگش، آلبرت و الیاس، که بیش از یک دهه قبل به‌عنوان شریک به او پیوسته بودند، جانشین پدر در اداره تجارت خانوادگی شدند. سِر پرسیوال دیوید حاصل ازدواج پدرش جاکوب با هانا، دختر الیاس ساسون، بود.

سِر پرسیوال دیوید بخش زیادی از عمر و ثروتش را صرف جمع آوری آثار هنری کرد؛ مخصوصا یک هزار و ۷۰۰ قطعه چینی باارزش که از سال ۲۰۰۹ به‌طور موقت به موزه بریتانیا امانت داده شدند. او این قطعات را که اغلب کیفیت بسیار بالایی دارند و برای خانواده‌های سلطنتی چینی مقیم شهر ممنوعه پکن، تهیه شده بودند، از اروپا، ژاپن، هنگ‌کنگ و چین جمع‌آوری کرده بود.

دکتر نیکلاس کالینان، مدیر موزه بریتانیا، این آثار را «فرصتی بی‌نظیر» برای بازدیدکنندگان و پژوهشگران می‌دانند تا بهترین نمونه‌های صنایع دستی چین را از نزدیک مشاهده کنند.