رئیس سابق سازمان امور دانشجویان ایران، بدون تفکیک آمار طلاب از دانشجویان، میگوید حدود ۹۵ درصد از «۹۴ هزار دانشجوی بینالمللی» در ایران از عراق و افغانستان هستند و تنها حدود پنج هزار نفر از دیگر کشورها در ایران مشغول تحصیل هستند.
در گزارشی که خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، روز شنبه ۲۶ آبان با موضوع دانشجویان خارجی در ایران منتشر کرده، بهنقل از هاشم داداشپور آمده تاکنون «۵۶ هزار دانشجو از عراق» و «۳۳ هزار دانشجو از افغانستان» در ایران جذب شدهاند.
این در حالی است که براساس آمار مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی در سال ۱۴۰۰ تنها «حدود ۹ هزار دانشجوی افغانستانی» در دانشگاهها مشغول تحصیل بودند و با آمار تفکیکنشدهای که در گزارش تسنیم نقل شده، مشخص نیست چه تعداد از «۳۳ هزار دانشجو از افغانستان» اکنون در مراکز دانشگاهی مشغول تحصیلاند.
در همین حال مشخص نیست از جمعیت ۵۶ هزار نفری دانشجویان عراقی نیز که بهگفتهٔ آقای داداشپور در ایران تحصیل میکنند، چه تعدادی از آنها طلبه یا از اعضای نیروهای حشدالشعبی هستند.
حسین موسوی بخاتی، معاون تعلیم و تربیت حشدالشعبی، ۱۸ تیر پارسال در سفر به تهران و پس از جلسهای با حضور رئیس دانشگاه تهران و بسیج اساتید این دانشگاه، از «توافق و همکاری با دانشگاه تهران» خبر داده بود.
این مقام حشدالشعبی، گروههای شبهنظامی تحت حمایت جمهوری اسلامی در عراق، گفت که براساس توافق انجام شده، «نیروهای حشدالشعبی تحت عنوان “دانشجو” و “برای تحصیل” به دانشگاه تهران اعزام میشوند».
انتشار این خبر با اعتراض بخشی از دانشجویان روبهرو شد و جمعی از دانشجویان دانشگاه تهران اقدام مقامهای حکومتی در «پذیرش نیروهای حشدالشعبی به عنوان دانشجو» را «لشکرکشی به دانشگاه» توصیف کرده و انجمن آزادیخواه پلیتکنیک تهران نیز در بیانیهای آن را «جنگ جدید» برای «خفه کردن اعتراض دانشجویان» خواندند.
همزمان بخشی از این افراد که با عنوان دانشجوی عراقی معرفی شدهاند نیز از طلاب محصل در جامعه المصطفی العالمیه (دانشگاه جهانی مصطفی)، از مؤسسات مذهبی و تبلیغات اسلام شیعی جمهوری اسلامی ایران، هستند که آمار آنها نیز مشخص نیست.
جامعه المصطفی العالمیه در سال ۱۳۸۷ از ادغام دو مجموعهٔ «سازمان مدارس و حوزههای علمیه خارج از کشور» و «مرکز جهانی علوم اسلامی» با دستور علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی تشکیل شد.
گزارشها نشان میدهد که این مرکز تبلیغات مذهب شیعه در ۶۰ کشور جهان شعبه دارد و وظیفهاش این است که افراد مناسب برای آموزش اسلام را شناسایی و آنها را برای آموزش طلبگی به قم اعزام کند.
این نهاد در سال ۲۰۲۰ از جانب وزارت خزانهداری آمریکا بهاتهام ارتباط با فعالیتهای نظامی-اطلاعاتی نیروی قدس سپاه پاسداران تحریم شد. دولت کانادا نیز این مرکز را بهدلیل گسترش ایدئولوژی خود در خارج از ایران و استخدام نیروهای شبهنظامی خارجی تحریم کرد.
مسئولان سازمان امور دانشجویان ظرفیت فعلی جذب نظام آموزش عالی ایران را تا بیش از ۲۵۰ هزار دانشجوی خارجی هم اعلام میکنند، اما «عوامل سیاسی و امنیتی، موانع کنسولی و اقامتی، کیفیت آموزشی و محدودیتهای فرهنگی و اجتماعی» ازجمله موانعی عنوان میشود که جذب دانشجو از دیگر کشورها در ایران را با مشکل مواجه کرده است.