– وزارت نفت در حال تدوین طرحهای توسعهی میادین نفتی در اطراف هورالعظیم است و قرار است آمار استخراج نفت از تالاب هورالعظیم را از ۴۸۰ هزار بشکه در روز به ۸۲۰ هزار بشکه افزایش دهد.
– وزیر نفت هفته گذشته در سفر به استان خوزستان گفته بود «ما تالاب [هور العظیم] را خشکاندیم، ما مردم خوزستان را اذیت کردیم» و «خشک شدن تالابها و آلودگی هوا و زمین ثمره فعالیت وزارت نفت در استان خوزستان بوده است.»
– هیچکدام از دولتهای جمهوری اسلامی هیچ اقدامی برای رفع خسارتهای ناشی از خشکاندن عمدی تالاب هورالعظیم برای دستیابی به نفت بیشتر انجام ندادهاند. اکنون دولت پزشکیان نیز در سودای توسعه میادین نفتی است تا تالابی راا که نفسهایش به شماره افتاده به تاریخ بسپارد و دیگر اثری از آن باقی نگذارد!
هنوز چند روز از سخنان وزیر نفت دولت پزشکیان در سفر به خوزستان درباره بلایی که وزارت نفت جمهوری اسلامی بر سر محیط زیست این استان آورده نگذشته که خبر رسیده وزارت نفت قرار است آمار استخراج نفت در تالاب هورالعظیم را از ۴۸۰ هزار بشکه در روز به ۸۲۰ هزار بشکه افزایش دهد!
محسن پاکنژاد وزیر نفت دولت پزشکیان هفته گذشته در سفر شماری از اعضای هیئت دولت به استان خوزستان در سخنانی تبلیغاتی با مظلومنمایی گفته بود: «ما تالاب [هورالعظیم] را خشکاندیم، ما مردم خوزستان را اذیت کردیم.»
وزیر نفت دولت چهاردهم افزوده بود «خشک شدن تالابها و آلودگی هوا و زمین ثمره فعالیت وزارت نفت در استان خوزستان بوده است.»
تنها چند روز پس از این سخنان اما موسی مدحجی رئیس اداره احیای تالابهای محیط زیست خوزستان اعلام کرده وزارت نفت در حال تدوین طرحهای توسعهای میادین نفتی در اطراف هورالعظیم است و قرار است آمار استخراج نفت از تالاب هورالعظیم را از ۴۸۰ هزار بشکه در روز به ۸۲۰ هزار بشکه افزایش دهد!
تالاب هورالعظیم بیش از دو دهه است در محاصره میدانهای نفتی قرار گرفته که به اسم «میادین نفتی غرب کارون» شناخته میشوند؛ میدان نفتی سهراب، میدان آزادگان شمالی و جنوبی و بعد میدان نفتی یاران شمالی و جنوبی. غیر از این پنج میدان، اطراف تالاب هم چند میدان نفتی دیگر مشغول به فعالیت هستند؛ مثل یادآوران، سپهر، جفیر، سوسنگرد، بند کرخه، پایدار شرق، دالپری و… که تا ایلام به صورت یک خط ممتد ادامه دارند و هر کدام از آنها برنامههای توسعهای خود را دنبال میکنند.
هیچکدام از دولتهای جمهوری اسلامی هیچ اقدامی برای رفع خسارتهای ناشی از خشکاندن عمدی تالاب هورالعظیم برای دستیابی به نفت بیشتر انجام ندادهاند و اکنون بر اساس خبری که موسی مدحجی اعلام کرده، دولت پزشکیان نیز در سودای توسعه میادین نفتی است تا تالاب مهم جنوب غرب کشور را که نفسهایش به شماره افتاده به تاریخ بسپارد و دیگر اثری از آن باقی نگذارد!
در همین رابطه روزنامه «هممیهن» در گزارشی به این موضوع پرداخته و نوشته «شرکت مهندسی و توسعه نفت، یکماه پیش خبر داد که برای اجرای برنامه افزایش تولید نفت در چارچوب برنامه هفتم توسعه، پروژههای جدیدی تعریف شده و طرحهای ضربتی برای افزایش تولید در دستور کار قرار گرفته است که براساس برنامه وزیر نفت، افزایش تولید ۲۵۰ هزار بشکهای تا پایان امسال و ۴۰۰ هزار بشکهای در سال آینده، هدفگذاری شده است. در همین شرایط و با وجود برنامههای توسعهای نفتی، سازمان محیطزیست میگوید که طرح جامع احیا و حفاظت هورالعظیم بهعنوان مسئولیت اجتنابناپذیر وزارت نفت، باید نهایی شود.»
بر اساس این گزارش میدان یاران شمالی و جنوبی از اواخر خردادماه درخواست توسعه چهار تا هشت حلقه چاه را داده است که از این میزان، موقعیت جغرافیایی سه مورد از آنها مشخص است؛ دو حلقه چاه در یاران شمالی و یک حلقه در یاران جنوبی.
بر اساس آخرین تصمیمگیری که در سازمان و معاونت محیطزیست دریایی، تالابها، سایر معاونتها و دفتر ارزیابی گرفته شده، شرکت ملی نفت ملزم شده است که برای برنامههای توسعهای خود مطالعات ارزیابی استراتژیک را هم برای تالاب، هم منطقه انجام دهد و در ادامه آن، طرح جامع حفاظت و احیای تالاب هم صورت گیرد و به میزان تخریبهایی که صورتگرفته، طرح مطالعات جامع تهیه و اجرا شود؛ چون قرار است در آیندهای نزدیک تمام این پنج میدان، فاز توسعهای خود را در تالاب انجام دهند.
موسی مدحجی، رئیس اداره احیای تالابهای محیطزیست خوزستان گفته از وزارت نفت درخواست شده تا علاوه بر بحث مطالعات، بحث آینده این حفاریها و ادامه اکتشاف نفت در تالاب را طی برنامههای پنجساله به سازمان محیطزیست اعلام کند تا چارچوب کلی برنامههای آنها مشخص و برای ادامه یا توقف فعالیتهای نفت در تالاب تصمیمگیری شود.
موسی مدحجی به «هممیهن» توضیح داده که توسعه این میادین نفتی به انجام این مطالعات موکول شده است. به گفته او، وزارت نفت برنامه تازهای برای توسعه میادین نفتی دارد که هدف اول آن، ازدیاد برداشت از چاههای موجود است و هدف بعدی، حفاری چاههای جدید و بحث دیگر، تکمیل واحد فرآوری و بهرهبرداری میدان آزادگان جنوبی یا کارخانه فرآورش مرکزی است.
او تأکید کرده که «بر اساس آخرین دادههای شرکت مهندسی توسعه نفت، قرار است برداشت ۴۸۰ هزار بشکه نفت در روز به ۸۲۰ هزار بشکه برسد. طبق مطالعات، هر یکهکتار از تالابها، دو میلیون دلار محاسبه شده و برای ارزش مستقیم آن حدود ۸۴۰ هزار دلار برآورد شده است.»
موسی مدحجی همچنین گفته که یکی از مشکلاتی که تالاب دارد، «تکهتکه شدن بخشهای مختلف آن است و دیگری کاهش کیفی آب به واسطه خاکریزی است که به دلیل موقعیت چاهها و به واسطه جادهها، باعث انحلال بخشی از آنیونها و کاتیونهای خاک در آب میشود؛ همین روند باعث شور شدن بیشتر آب تالاب میشود.»
پیشتر سازمان حفاظت محیط زیست استان خوزستان پیشنهاد داده بود که یک دستگاه ناظر، بر مطالعات نظارت داشته باشد. به غیر از نگرانی از تبعات توسعه میادین نفتی، تنش آبی رودخانه و سد کرخه هم اثراتش را روی تالاب گذاشته است؛ مثل حالا که آب باید از دریچههای بین مخزن دو و سه سرریز باشد، اما خبری از آن نیست.
موسی مدحجی در اینباره گفته به غیر از مطالعه درباره تبعات طرحهای توسعه میادین نفتی غرب کارون بر هورالعظیم، بخشی از آسیبهایی که در گذشته رخ داده هم باید مورد بررسی قرار گیرد و مطالعات طرح جامع حفاظت و احیای تالاب انجام و اجرا شود: «بعد از تصویب قانون حفاظت و احیای تالابها و آییننامه ذیل آن که هر آسیب و تخریبی در تالابها را مشمول محاسبه ضرروزیان میکند و ضریب ریالی دارد، محاسبات خطوط لوله، جادهها، خاکریزی، خاکبرداری، تعریض، برقرسانی و… در بیش از ۲۰ سال اخیر انجام شده و بعد از تایید نهایی به معاونت حقوقی ریاستجمهوری منعکس شده است.»
محمد درویش فعال محیط زیست اوایل سال ۱۴۰۰ گفته بود که تالاب «هورالعظیم» به دلیل استخراج نفت توسط یک پیمانکار چینی خشکانده شده است.
این فعال محیط زیست توضیح داده بود که ساختن سد کرخه از سمت ایران روند خشکاندن تالاب هورالعظیم را تسهیل کرده و «به بهانه بارگذاری در بخش کشاورزی، دشت عباس و مناطقی در منطقه سوسنگرد، هویزه ، بستان و درواقع پایه آب حوضه آبریز کرخه، اجازه ندادند که آب وارد هورالعظیم شود.»
محمد درویش «کوچکسازی» هورالعظیم را از طریق تقسیم آن به پنج حوضچه از اولین مراحل خشکاندن این تالاب دانسته و توضیح داده بود که «آن محدوده کوچک را هم به ۵ حوضچه تقسیم کردند که کاملا با ماهیت یک تالاب اکولوژیک تفاوت دارد زیرا وسط یک تالاب که نباید دیوار، دریچه و داکت باشد!»
او متهم شماره یک در نابودی هورالعظیم را «شرکت نفت و وزارت نفت» دانسته بود که «میخواهد استخراج نفت را به پیمانکار چینی بدهد. پیمانکار چینی هم در زمان دولت احمدینژاد گفته بود که اگر این تالاب خشک باشد، قیمتها را ۲۰درصد پایین میآورم. آنها به این نتیجه رسیدند که بهتر است تالاب را خشک کنند!»
این پروژه طی سالهای گذشته اجرایی شد و تالاب هورالعظیم به یکی از کانونهای پخش ریزگرد در استان خوزستان تبدیل شد!